Επιλογή από εξώφυλλα του «my 60 memorable games» στα αγγλικά, τα ρωσικά και τα ελληνικά.
Το ύφος, αλλά και η ουσία των αναλύσεων του μνημειώδους κομματιού της σκακιστικής βιβλιογραφίας «my 60 memorable games» (Bobby Fischer) παραλληλίζεται με το σκακιστικό στυλ του μεγάλου Αμερικανού πρωταθλητή: ενώ είναι σχολαστικό, ταυτόχρονα είναι απλό και διαυγές. Έχει θεωρηθεί από μερικούς ως το καλύτερο σκακιστικό βιβλίο που έχει γραφτεί ποτέ. Στις «λίστες» που δημιουργούνται κατά καιρούς, καθώς και στις ψηφοφορίες που διεξάγονται, τις πρώτες θέσεις κερδίζουν κατά κύριο λόγο το βιβλίο του Fischer, το «My System» του Nimzowitsch, το βιβλίο του Bronstein για το τουρνουά της Ζυρίχης του 1953 και το «100 selected games» του Botvinnik.
Υποδειγματικές οι αναλύσεις των παρτίδων (μικρά λάθη έχουν εντοπίσει φυσικά οι υπολογιστές της εποχής μας, χωρίς να μειώνουν την αξία του έργου στο ελάχιστο), ενώ το βιβλίο είναι απαλλαγμένο από τις γενικότερες προσωπικές εκκεντρικές απόψεις του Fischer, επικεντρώνεται αυστηρά στο παιχνίδι που τον έκανε διάσημο.
Η διάταξη της ύλης είναι απλή: ο συγγραφέας επιλέγει 60 παρτίδες του που έπαιξε κατά το διάστημα 1957-67, μερικές γιατί ήταν «brilliancies», μερικές άλλες γιατί έμειναν αξέχαστες στον ίδιο για άλλους λόγους. Κάθε παρτίδα συνοδεύεται από έναν ολιγόλογο πρόλογο του Larry Evans, που εισάγει τον αναγνώστη στο κλίμα και το χαρακτήρα της παρτίδας (έχει φημολογηθεί ότι ο Evans έγραψε και κάποια σημεία εκτός των προλόγων, πράγμα όμως που για πολλούς - και μάλλον ευνόητους- λόγους δεν είναι πολύ πιθανό). Ο Fischer αναλύει κάθε παρτίδα σε βάθος χωρίς όμως να εκτείνεται σε άχρηστες λεπτομέρειες που θα κούραζαν. Ξεχωρίζουν τα αποσπάσματα που επιχειρεί διεξοδική στρατηγική ανάλυση των θέσεων καθώς και οι αναλύσεις του για τα ανοίγματα, οι οποίες στην πλειονότητά τους δεν έχουν αναμορφωθεί ριζικά ως σήμερα. Κάποιος παίκτης που θέλει να παίξει «Νάιντορφ» είναι πρακτικά υποχρεωμένος να διαβάσει τις αναλύσεις του Fischer για τα σχέδια των μαύρων στις θέσεις που προκύπτουν, όσο μεγάλη και να είναι η βοήθεια που του παρέχεται από τα σύγχρονα εργαλεία Η/Υ.
60 αξέχαστες παρτίδες, αλλά ο καθένας που έχει διαβάσει αυτό το σκακιστικά συναρπαστικό βιβλίο θα έχει δημιουργήσει την δική του υποεπιλογή. Για μένα λοιπόν, οι τέσσερεις αξέχαστες από την προϊστορική εποχή που μελέτησα το βιβλίο, από έκδοση του οίκου Faber που είχα αγοράσει από τον «Κάουφμαν» της οδού Σταδίου (το τρίτο εξώφυλλο, πάνω) είναι οι εξής: η παρτίδα 12 Gligoric-Fischer («castling into it»), η παρτίδα 16 Fischer - Petrosian (με τις 4 βασίλισσες), η παρτίδα 39 Botvinnik - Fischer από την ολυμπιάδα της Λειψίας και η παρτίδα 48 R. Byrne - Fischer στην οποία ο νικηφόρος συνδυασμός ήταν τόσο βαθύς που όταν ο Byrne εγκατέλειψε, οι γκρανμέτρ που ανέλυαν την παρτίδα την ώρα που παιζόταν, νόμιζαν ότι κέρδιζε ο λευκός!
Τέλος, το «my 60 memorable games» δεν είναι ένα ego trip: περιέχει 3 ήττες του Fischer και αρκετές ισοπαλίες. Έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και όπως είναι γνωστό κυκλοφορεί και στα ελληνικά με τίτλο «Ρόμπερτ Φίσερ», σε μετάφραση Χρήστου Αρχοντή.
Πολύ καλή η παρουσίαση του βιβλίου, το οποίο δεν θα έπρεπε να λείπει από καμιά βιβλιοθήκη σοβαρού σκακιστή, καθώς και από τις περισσότερες όσων ερασιτεχνών ενδιαφέρονται για τη σκακιστική σκέψη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜια μικρή διόρθωση μόνο: ο αείμνηστος Τριαντάφυλλος Σιαπέρας ήταν υπεύθυνος για την έκδοση του βιβλίου στα ελληνικά και όχι για τη μετάφραση, η οποία έγινε με βάση την ιταλική έκδοση.
Εχω την ίδια έκδοση με εσάς, Schrödinger's Cat : Faber, Λονδίνο (αρχική έκδοση 1969, δεύτερη έκδοση 1972, επανέκδοση –αυτή που έχω– 1973), αγορασμένη κατά πάσα πιθανότητα από τον Παντελίδη, Αμερικής 11.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι δικές μου τέσσερις αξέχαστες παρτίδες από την εποχή που πρωτοδιάβασα το βιβλίο είναι οι Gligorich – Fischer (1959, #12, Castling into it), Letelier – Fischer (1960, #21, A Queen for the King), Fischer – Robatsch (1962, #41, A bright cameo) και Fischer – Fine (1963, #44, A shock treatment). Αντικειμενικά εκπληκτική είναι η Fischer – Stein (1967, #60 –η ύστατη–, When champions meet), όπως και πολλές άλλες, αλλά, στην ηλικία που το διάβασα και με τις σκακιστικές γνώσεις που είχα τότε, τα κριτήρια ήταν κυρίως συναισθηματικά, με κυριότερο την οπτική καλαισθησία :-)
Μιλώντας για τον αξεπέραστο RJF, ας θυμηθούμε ότι, εκτός από την επινόηση της παραλλαγής Fischerandom Chess (οι κανόνες του βρίσκονται εδώ : http://home.att.ne.jp/moon/fischer/list/p_20/20_0.htm ), γνωστού και ως Chess960 (960 είναι οι πιθανές αρχικές θέσεις σύμφωνα με τους κανόνες του), είναι και ο εισηγητής, ήδη από το 1988, του προστιθέμενου χρόνου σκέψης που επικρατεί σήμερα.
Εχω και μια άλλη συλλογή με παρτίδες του Fischer.
Συγγραφέας είναι ο (αμερικανός, γεννημένος στη Λεττονία) τότε IM, αργότερα GM Edmar Mednis (1937-2002) και επιλέγεται How to beat Bobby Fischer.
(Συνήθιζε τέτοιους τίτλους : άλλα βιβλία του επιγράφονται How Karpov wins, How to defeat a superior opponent, How to beat the Russians.)
Ξέρω, θυμίζει τίτλους βιβλίων όπως Πώς να πουλάτε οτιδήποτε σε οποιονδήποτε ή άρθρων ανδρικών περιοδικών όπως Πώς να ρίξετε τη ντίβα της παρέας, όμως, πίσω από τον πιασάρικο τίτλο, υπάρχει ένα αξιόλογο βιβλίο με πολύ διαφωτιστικές αναλύσεις. Περιέχει τις 61 ήττες του Fischer από τότε που έγινε πρωταθλητής ΗΠΑ (στα 14 του χρόνια…)
Δεν ξέρω αν η συγκεκριμένη έκδοση που έχω (τσέπης, όπως τα Βίπερ της εποχής) είχε κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Το έλαβα ως δώρο το 1974 ή 1975 (μαζί με δύο ισομεγέθη βιβλία, το Airport του Arthur Hailey και το Jaws του Peter Benchley, για να διατηρώ μάχιμα τα αγγλικά μου) από συγγενείς μετανάστες δεύτερης γενιάς στις ΗΠΑ. Σύμφωνοι, διάβασα και τις νουβέλες, καλογραμμένες ήταν, σασπένς είχαν, αλλά το βιβλίο του Mednis το καταβρόχθισα :-)
Δεν έχω πρόσβαση αυτή τη στιγμή στο βιβλίο του Mednis ώστε να γράψω περισσότερα γι’ αυτό. Θυμάμαι πάντως εναργέστατα τον «στρατηγικό στραγγαλισμό» του Fischer από τον Benko στο ct του Κουρασάο 1962 και το χουνέρι του από τον Petrosian στο Μπουένος Άιρες 1971 : όταν εγκατέλειψε στην 32η κίνηση, οι Πύργοι του ήταν ακόμα στις αρχικές τους θέσεις…
Προσωπικά, στις αναλύσεις του Mednis σε αυτό το βιβλίο οφείλω τις πρώτες, στέρεες θεωρητικές μου γνώσεις στη Σικελική και στην Ινδική του Βασιλιά· θυμίζω ότι, εκείνη τη μακρινή εποχή, η πρακτικά αποκλειστική πηγή για εκμάθηση ανοιγμάτων σε ικανό βάθος ήταν ο πρώτος τόμος του Σιαπέρα, που όμως περιείχε μόνο τα ανοιχτά και τα ημιανοιχτά ανοίγματα (εκτός από τη Σικελική, η οποία θα κυκλοφορούσε αυτόνομα στον περίφημο τρίτο τόμο)· η εγκυκλοπαίδεια ανοιγμάτων της εποχής ήταν η εκπληκτική οχτάτομη Moderne Theorie der Schacheröffnungen, πανόδετη, στη γερμανική γλώσσα, έκδοση 1972-1974, των Keres, Taimanov, Boleslavsky (σε αυτό το έργο βασίστηκε και ο Σιαπέρας για την ανάπτυξη των ανοιγμάτων στο βιβλίο του)· το κυαλάριζα στον Κάουφμαν, αλλά δεν έφτανε το χαρτζηλίκι :-( ·το απέκτησα αρκετά αργότερα, όταν πια κυκλοφορούσε η Εγκυκλοπαίδεια Ανοιγμάτων του Informator (ECO), για καθαρά συναισθηματικούς λόγους, αν και οι αναλύσεις και η περιγραφή των ιδεών στο Γκαμπί του Βασιλιά και το Ανοιγμα Δύο Ιππων, αλλά και σε άλλα «ρομαντικά» ανοίγματα, είναι αξιοσημείωτες και για τα σημερινά δεδομένα.
Οι παρτίδες του My 60 memorable games παίχτηκαν μεταξύ 1957 και 1967. Ο Φίσερ ήταν τότε 14-24 ετών, και κοντεύει πια να εξηνταπενταρίσει. Χρόνος – Κρόνος…
@ ανώνυμος: σας ευχαριστώ για την βοήθεια. Επειδή δεν έχω την ελληνική έκδοση του βιβλίου, μήπως μπορείτε (ή οποιοσδήποτε άλλος/η) να με πληροφορήσετε για το όνομα του μεταφραστή ώστε να διορθώσω την αρχική δημοσίευση;
ΑπάντησηΔιαγραφή@καλοπροαίρετος Πράγματι, πολλές φορές βιβλία με πηχυαίους πιασάρικους εμπορικούς τίτλους (οι οποίοι συνήθως υπαγορεύονται από την επιθυμία του εκδότη) διατηρούν αξιόλογο περιεχόμενο. Συμφωνώ μαζί σας ότι ο Mednis ήταν πολύ καλός σκακιστικός συγγραφέας. Το βιβλίο που αναφέρατε δεν το είχα υπόψην μου, έχω μόνο το Practical Rook Endings και το How To Play Good Opening Moves του ιδίου, τα οποία ξεφυλλίζοντάς τα μου άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις (πού να βρεθεί διάθεση πλέον για μελέτη σκακιστικού βιβλίου με αμιγές τεχνικό περιέχομενο). Ένα βιβλίο όμως σχετικό με τον Fischer που καταβρόχθισα ήταν αυτό που μου έφεραν δώρο από την Αγγλία την άνοιξη του 2006 «Bobby Fischer - The wandering king» των Hans Bohm & Kees Jongkind το οποίο ανθολογεί κυρίως συνεντεύξεις άλλων κορυφαίων σκακιστών για τον Φίσερ. Επιφυλάσσομαι για χωριστή δημοσίευση στο μέλλον για το βιβλίο αυτό..
ΡΟΜΠΕΡΤ ΦΙΣΕΡ ΟΙ 60 ΑΞΕΧΑΣΤΕΣ ΠΑΡΤΙΔΕΣ ΜΟΥ,μετάφραση ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΡΧΟΝΤΗΣ, ΑΠΟΣΠΕΡΙΤΗΣ, 1985 ...
ΑπάντησηΔιαγραφή@Γιάννης Παπαδάκης: Το όνομα του μεταφραστή αποκαταστάθηκε στην δημοσίευση, ευχαριστώ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο συγκεκριμένο βιβλίο, στην ελληνική του έκδοση, δίνεται συχνά σαν έπαθλο σε μαθητικούς αγώνες, αλλά είναι σίγουρο ότι δεν μπορεί να εκτιμηθεί η αξία του από παιδιά αυτού του επιπέδου και αν τελικά προσπαθήσουν να το μελετήσουν, θα το παρατήσουν αμέσως σχεδόν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν μπορω να σκεφτω καλυτερο βιβλιο. Λενε για το my system που εξεταζει φυσικα αλλο πραγμα αλλα το βρηκα δυσκολοδιαβαστο και ανιαρο. Το my 60 memorable games μπορει να μην ειναι τοσο διδακτικο δεν το διαβαζεις τοσο για να μαθεις συστηματικα αλλα για την ιδια την απολαυση του εργου.......................
ΑπάντησηΔιαγραφή