Zepler & Kraemer

Προσωπογραφία του Erich Zepler.

Η περίπτωση των Eric(h) Zepler και Ado Kraemer έχει -ως ένα σημείο-μυθιστορηματική μοναδικότητα. Ήταν και οι δυο Γερμανοί, φίλοι μεταξύ τους, γεννημένοι το 1898, έγιναν και οι δυο καθηγητές πανεπιστημίου (ο Zepler στην Ηλεκτρονική Μηχανική και ο Kraemer στην Αγροτική Οικονομία) και ήταν και οι δυο εκπληκτικοί συνθέτες σκακιστικών προβλημάτων. Συνεργάζονταν στη σκακιστική σύνθεση από τη δεκαετία του 20. Το 1951 δημοσίευσαν τα καλύτερα προβλήματά τους στο κλασικό «Im Banne des Schachproblems». Στην εισαγωγή του βιβλίου γράφουν «πως είναι συνδεδεμένοι με στενή προσωπική φιλία».

Ο Zepler ήταν Εβραίος, ενώ ο Kraemer μέλος του ναζιστικού κόμματος και αξιωματούχος των φοβερών ταγμάτων εφόδου, των S.A. Αυτό δεν τον εμπόδιζε να επισκέπτεται με την καφέ του στολή τον Zepler για να κατασκευάσουν σκακιστικά προβλήματα. Στις 30 Ιουνίου 1934, στη «νύχτα των μεγάλων μαχαιριών» όλη η ηγεσία των S.A. εξοντώθηκε μετά την αποκάλυψη συνωμοσίας εναντίον του Χίτλερ. Ο Kraemer όχι μόνο γλύτωσε αλλά στο περιοδικό Die Schwalbe του Ιουλίου του 1937 αναφέρεται με τον τίτλο του SS-Obersturmführer.

Ο Zepler το 1935, ενώ δεν είχαν αρχίσει ακόμη οι μαζικοί διωγμοί εναντίον των Εβραίων, διέφυγε στην Αγγλία αφήνοντας πίσω όλη του την περιουσία, τη ζωή αλλά και το γράμμα h από το μικρό του όνομα. Έπιασε νέα δουλειά, ως επιστήμονας, για τον βρετανικό στρατό. Το 1949 έγινε καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον. Το κτίριο που δίδασκε ονομάζεται ακόμη και σήμερα Zepler Building.

Είναι άγνωστο αν ο Kraemer βαρύνεται με εγκλήματα πολέμου. Νιώθει κανείς εκείνο το γνώριμο σφίξιμο στο στομάχι όταν αναφέρεται σε ανθρώπους που περισσότερο ή λιγότερο έγιναν μέρος της ντροπής. Πάντως μετά τη συνθηκολόγηση της Γερμανίας θα βρεθεί έγκλειστος σε στρατόπεδο των συμμάχων. Απελευθερώθηκε μετά από εκκλήσεις του Zepler. Στους κύκλους των προβληματιστών είναι γνωστό ότι λίγο μετά τον πόλεμο έστελνε σκακιστικές του συνθέσεις σε περιοδικά ζητώντας να του στείλουν σακιά με πατάτες, αν έπαιρνε το βραβείο. Η ζωή άρχιζε δειλά να παίρνει τους κανονικούς ρυθμούς της, έτσι μετά από λίγο καιρό ο Zepler και ο Kraemer άρχισαν να συναντιούνται και πάλι και να δημιουργούν σκακιστικά προβλήματα. Ο Kraemer πέθανε το 1972, ο Zepler το 1980.

A. Kraemer & E. Zepler
1st Prize, Neue Leipziger Zeitung, 1933
Παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε 4 κινήσεις:

Αν έπαιζαν τα μαύρα, τα λευκά θα έκαναν εύκολα ματ στον καθορισμένο αριθμό κινήσεων ή και πιο πριν. Οποιαδήποτε κίνηση του μαύρου Πύργου επιτρέπει Nc1 ή Nb4 ματ και το 1...Rg4+ 2. Kh8 αφήνει στα μαύρα την επιλογή 2...Rc4 3. f8=Q και ματ στην επόμενη ή 2...Rg8+ 3. fxg8=Q ματ.
Όμως τα λευκά δεν διαθέτουν ικανοποιητική κίνηση αναμονής. Κάθε κίνησή τους είτε διαλύει το δίκτυο ματ είτε στερεί τετράγωνα διαφυγής για τον Βασιλιά τους από τα σαχ, π.χ. 1.h8=Q Rg4+ 2.Kf8 Rc4 3.Qc3 Rc8+ και δεν υπάρχει πια ματ σε 4. Το κλειδί του προβλήματος είναι η κίνηση 1. h8=N!. H μακρινή προαγωγή σε Ίππο ("remote Knight-promotion") ήταν ένα από τα αγαπημένα θέματα των δυο συνθετών-φίλων. Τώρα τα λευκά προλαβαίνουν: 1...Rg4+ 2.Ng6 Rxg6+ (2...Rc4 3.Ngf4! και ματ) 3.Kf8 και τώρα, ανάλογα με την απάντηση του μαύρου 4.Nc1, Nb4 ή fxg8=Q ματ. (προσαρμογή άρθρου του Tim Krabbé από το Chess Curiosities)

Πρώτη δημοσίευση 7/12/2007