Ο Βασιλιάς

Από την ταινία «Ο Βασιλιάς» του Νίκου Γραμματικού.

Ο Νίκος Γραμματικός διηγείται την ιστορία του Βαγγέλη. Ο τριανταπεντάχρονος άνδρας δεσμώτης για πέντε χρόνια, μόλις παίρνει το «εξιτήριο» του, φεύγει για την επαρχία. Φεύγει για να μείνει «καθαρός», να εξαγνιστεί στην εξοχή… Σε ένα ακατοίκητο χωριό, μακριά από τα φώτα και κάθε άνεση της πρωτεύουσας, ο Βαγγέλης βρίσκει την παραμελημένη του περιουσία (ένα ετοιμόρροπο σπίτι των παππούδων) και ρίχνεται στην αναστήλωσή της. Οι κάτοικοι αυτού του χωριού (ονόματι «Παραδείσι») το εγκατέλειψαν πριν χρόνια για το «Νέο Παραδείσι». Μια επαρχία ασφυκτικά κλειστή, ο κόσμος της οποίας είναι η εκκλησία, μια πλατεία και ένα καφενείο. Ο «περίεργος» νέος γίνεται βεβαίως το επίκεντρο της συζήτησης μόλις πατάει το πόδι του στην περιοχή. Όλοι αναρωτιούνται για το παρελθόν του, ο Βαγγέλης που διψώντας για μια καινούργια αρχή, αντιμετωπίζει την περιέργειά τους καλοπροαίρετα, χωρίς να δίνει και πολλή σημασία. Κανείς δεν φαίνεται όμως να τον συμπαθεί, ένα ξένο σώμα που μπήκε στην καθημερινότητά τους παραμένει ο Βαγγέλης και ας κυκλοφορεί πάντα χαμογελαστός. Ο μόνος που του δείχνει κάποια συμπάθεια είναι (τι οξύμωρο!) ο αστυνομικός(!) της μικρής κοινωνίας. Ο αστυνομικός (Μηνάς Χατζησάββας) δεν γνωρίζει στην αρχή το παρελθόν του αλλά βλέπει κάτι πολύ θετικό στον καινούργιο του φίλο, αδιαφορώντας για το πριν κοιτάζοντας το τώρα. Παίζουν σκάκι μαζί και ο Βαγγέλης του κάνει μερεμέτια στο σπίτι.

Τελικά πόσο μπορεί να πετύχει μια ψυχή τον εξαγνισμό της πλάι σε ανθρώπους με μίση, πάθη και μισαλλοδοξία; Πως μπορεί ένας νέος να παρεισφρήσει σε μια κοινωνία τόσο κλειστή; Οι άνδρες του χωριού είναι γεμάτοι καχυποψία για τον νεαρό, παρόλο που αγνοούν το παρελθόν του. Με τη στάση τους του αφαιρούν κάθε δικαίωμα να βρίσκεται δίπλα τους. Ο Βαγγέλης όμως επιμένει, έχει πάρει την απόφασή του να μείνει.
Η ιστορία του Βαγγέλη μου θύμισε λίγο από «Dogville» λίγο από «Παιχνίδι των λιγμών», ήταν η αίσθηση που μου άφησε... Όταν χωρίς καμία αφορμή οι κάτοικοι του χωριού του ατιμάζουν την περιουσία του, τον φτάνουν στα άκρα. Δεν ξέρω αν τελικά «Ο σκορπιός πάντα θα τσιμπάει τον βάτραχο γιατί είναι στη φύση του». Ξέρω όμως ότι η ιστορία του Βαγγέλη όσο μακρινή και αν φαίνεται θα μπορούσε να ανήκει σε κάθε ανθρώπου που γεννιέται και μπαίνει στην κοινωνία. Ο Βαγγέλης αποζητά την αναγέννησή του, γυμνός, καθαρός από το παρελθόν του, προσφέρει όλο τον καλό του εαυτό σε μια κοινωνία που τον απορρίπτει όμως. Όταν οι αρχές τον στριμώχνουν λέει στον ψυχίατρο «Είναι πολύ υποτιμητικό να σε διώχνουν από ένα τόπο, πολύ υποτιμητικό».

Τελικά ο Βαγγέλης αντί να βλάψει ως πρώην φυλακισμένος, βλάπτεται. Συνειδητοποιεί με τον χειρότερο τρόπο ότι θα είναι παντού παρείσακτος εφ’όσον «διώκεται» ακόμη και από άτομα που αγνοούν το παρελθόν του. Η εσωτερική του πάλη οδηγεί την ταινία σε ένα θλιβερό τέλος. Ο βασιλιάς κοιμάται, στο χωριό βρέχει μετά από καιρό και η «αμετακίνητη» ιδεολογία της επαρχίας θριαμβεύει.
(Σχόλιο : http://cinematia.blogspot.com/2006/11/2002.html)

«Δεν είναι καθόλου εύκολο να πηγαίνεις - από φύση, όχι για να προκαλέσεις - κόντρα στο ρεύμα, αναζητώντας να βρεις την αλήθεια σου. Αυτό κάνει και "Ο βασιλιάς" της ταινίας μου, με αποτέλεσμα να μπει στο μάτι των αδιάφορων και κυνικών ανθρώπων του περιβάλλοντός του.Ο ήρωάς μου δεν είναι περιθωριακός. Από τη στιγμή που βγαίνει από τη φυλακή, προσπαθεί να δει αλλιώς τα πράγματα γύρω του και να ξεκινήσει τη ζωή του από την αρχή. Κάθε άνθρωπος που είναι διαφορετικός από τους άλλους, δεν πάει να πει ότι είναι και περιθωριακός. Μπορεί να ενταχθείς σε ένα σύνολο και να παραμένεις διαφορετικός, να έχεις τη συνείδησή σου ήσυχη.Φτάνω στα άκρα, για να σχολιάσω την ισοπέδωση των συναισθημάτων που πάνε να γίνουν κατάσταση πραγμάτων γύρω μας. Ήθελα να ξανασκεφτούμε και να οριστούν οι έννοιες καλού - κακού, δίκαιου - άδικου, αληθινού - ψευδούς, ηθικού - ανήθικου».
(αποσπάσματα από συνέντευξη του Νίκου Γραμματικού στην εφ. ΤΑ ΝΕΑ/ 27-02-2003)