Ο Γρίβας στην «Καθημερινή»

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
09.09.2008

Της Λίνας Γιάνναρου

Ένα ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό των πρωταθλητών στο σκάκι έχουν μεγαλώσει χωρίς πατέρα. Είναι γνωστό ότι τα παιδιά διαλυμένων οικογενειών αριστεύουν σε ότι κι αν καταπιαστούν. Εάν αυτό είναι το σκάκι, όμως, λέγεται ότι αναπτύσσουν το λεγόμενο «σύνδρομο του λύκου», τη διάθεση να κατασπαράξουν τον αντίπαλό τους, ένα ζωώδες ένστικτο που τους οδηγεί στην κορυφή. «Αυτό δεν ισχύει για εσάς, όμως, σωστά;», ρωτήσαμε δειλά τον 42χρονο Έλληνα Grand Master Στράτο Γρίβα στο τέλος της συζήτησής μας. «Πώς δεν ισχύει... Ο πατέρας μου έφυγε από το σπίτι όταν ήμουν πολύ μικρός», απαντά και ασυναίσθητα στρέφει το βλέμμα στα ράφια της βιβλιοθήκης, εκεί όπου βρίσκονται τα 140 κύπελλα και τα 80 μετάλλια που έχει συγκεντρώσει στην πολύχρονη καριέρα του στο σκάκι.

Εξαιρετική συνεργασία

Σήμερα, η θύελλα της συγκομιδής μεταλλίων έχει κοπάσει, μιας και τα τελευταία δύο χρόνια ο Έλληνας πρωταθλητής απασχολείται αποκλειστικά ως προπονητής της Εθνικής Τουρκίας στο σκάκι. Έχοντας κατακτήσει, πέραν όλων των άλλων, και τον καλύτερο τίτλο στην προπονητική, αυτόν του Senior FIDE Trainer (τον κατέχουν μόλις άλλοι 40 σε όλο τον κόσμο), ο κ. Γρίβας ήταν η καλύτερη επιλογή για τη Σκακιστική Ομοσπονδία της γειτονικής χώρας που τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει μια συντονισμένη προσπάθεια για την ανάπτυξη του αθλήματος. «Η συνεργασία μας είναι εξαιρετική. Δεν έχω αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα επειδή είμαι Έλληνας - το αντίθετο θα έλεγα», σημειώνει στην «Κ». «Θεωρώ ότι έχουμε μάλλον λάθος εικόνα για το πώς μας βλέπουν οι γείτονες. Όπως μου είπαν χαρακτηριστικά τα παιδιά της ομάδας, μόνο με μέσο παίρνεις μετάθεση για τα ελληνοτουρκικά σύνορα! Εντάξει, υποθέτω ότι θα υπάρχουν και άνθρωποι στην Τουρκία που δεν ευχαριστήθηκαν πολύ από αυτή την εξέλιξη, αλλά... δεν τους έχω συναντήσει ακόμα»!

Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Γρίβας περνάει σχεδόν τις μισές μέρες του μήνα «απέναντι». «Η προπονητική είναι δουλειά πλήρους απασχόλησης. Τα τουρνουά που συμμετέχουμε είναι πολλά. Να, τώρα προετοιμαζόμαστε για τα Μind Games του Πεκίνου, μια άλλη διοργάνωση στο Βιετνάμ και βέβαια την Ολυμπιάδα της Δρέσδης». Πριν από λίγες εβδομάδες, η τουρκική ομάδα αγωνίστηκε στο τουρνουά Ακρόπολις στην Ελλάδα. Δεν διακρίθηκε (ούτε άλλωστε και η ελληνική), «αλλά τα δείγματα ήταν πολύ καλά». «Πρέπει να καταλάβετε ότι πριν από το 2001 το σκάκι σχεδόν δεν υπήρχε στην Τουρκία. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει όμως άλματα. Κι αυτό γιατί η Ομοσπονδία συνεργάζεται άψογα με την κυβέρνηση, με αποτέλεσμα το σκάκι να έχει μπει στα σχολεία. Αυτό σημαίνει ότι 950.000 παιδιά σήμερα γνωρίζουν το σκάκι, μαθαίνουν να το αγαπούν».

Στη χώρα μας, αντίθετα, μολονότι υπάρχει μεγαλύτερη παράδοση στο άθλημα, ενώ δεν έχουν λείψει και οι διακρίσεις (ήρθαμε 4οι στο Πανευρωπαϊκό τού 2005 για παράδειγμα), τα «ανοίγματα» είναι μάλλον διστακτικά. «Η είσοδος του σκακιού στα σχολεία αποτελεί πάγιο αίτημα της Ομοσπονδίας εδώ και δεκαετίες, αλλά ποτέ δεν έχει υπάρξει ανταπόκριση», λέει ο κ. Γρίβας. «Το θεωρώ παράλογο, μιας και τουλάχιστον το σκάκι δεν... βλάπτει. Η αλήθεια είναι όμως ότι περισσότερη πολεμική έχουμε συναντήσει από την Πολιτεία παρά βοήθεια. Το ενδιαφέρον είναι στραμμένο αποκλειστικά στα αθλήματα που αποφέρουν κέρδη από διαφημίσεις...».

Στην περίπτωση του Στράτου Γρίβα, βέβαια, το σκάκι εξελίχθηκε σε μία άκρως επικερδή ασχολία. Με συμμετοχή από πολύ νεαρή ηλικία σε δεκάδες τουρνουά στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (τα έπαθλα στους διεθνείς σκακιστικούς αγώνες φθάνουν έως και τα 100.000 ευρώ), αλλά και με την ιδιότητα του προπονητή και του συγγραφέα σκακιστικών βιβλίων, μπορεί να υπερηφανεύεται ότι είναι από τους ελάχιστους Έλληνες που κατάφεραν να «ζουν» την οικογένειά τους από την σκακιέρα. «Έκανα το χόμπι μου επάγγελμα. Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο».

Σκακιστής κατά... λάθος

Και να σκεφτεί κανείς ότι ξεκίνησε εντελώς τυχαία, μια φορά που –παιδί ακόμα, μόλις στα 13– μπήκε κατά... λάθος στον Σκακιστικό Όμιλο Καλλιθέας. Αυτό ήταν. Μέσα σε δύο χρόνια, είχε κατακτήσει το Πρωτάθλημα Ελλάδος Παίδων, ενώ το 1983 σε ηλικία 17 ετών κατέκτησε τον ανώτατο εγχώριο τίτλο, αυτόν του εθνικού μετρ. Ο «λύκος» μέσα του όμως ήταν ακόμα πεινασμένος. Δεν σταμάτησε να εξασκείται, με αποτέλεσμα το 1993, στα 27 του, να αποσπάσει τον ανώτατο διεθνή τίτλο του γκραντ μετρ. Στον Στράτο Γρίβα χρωστάει η χώρα μας και το μοναδικό ολυμπιακό μετάλλιο στο σκάκι, στην 33η Ολυμπιάδα του 1998. Ήταν το αργυρό.

Δεν ήταν, πάντως, αυτή η παρτίδα που ο ίδιος θυμάται περισσότερο σήμερα. Αλλά μια άλλη, λίγα χρόνια νωρίτερα, στο πλαίσιο του παγκόσμιου πρωταθλήματος για αθλητές κάτω των 20 ετών. «Ήρθα τέταρτος. Αν είχα κερδίσει τότε, θα έβγαινα δεύτερος. Αλλά ήρθαμε ισόπαλοι. Και στο σκάκι η ισοπαλία σου αφήνει πάντα μια πικρή γεύση». Είπαμε, οι μεγάλοι σκακιστές δεν «ξεδιψούν» εάν δεν κατατροπώσουν τον αντίπαλό τους. «Δεν μπορείς να είσαι φίλος με τον αντίπαλό σου», λέει. «Έχω παίξει σε επίσημες παρτίδες με φίλους μου, αλλά εκείνη τη στιγμή έπαιζα σκληρά. Γι’ αυτό λέω ότι στο σκάκι παίρνεις τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση όταν παίζεις με τον εχθρό σου».

Θέμα ταλέντου, λοιπόν; «Θεωρώ ότι το ταλέντο αποτελεί εφεύρεση των ανίκανων», απαντά ωμά. «Όπως σε όλα τα πράγματα, έτσι και στο σκάκι, χρειάζεται απλώς δουλειά και αφοσίωση. Και υπομονή. Να περιμένεις το λάθος του αντιπάλου σου».