Πολλοί συγγραφείς είναι υπερήφανοι για τα βιβλία που έχουν γράψει. Αλλά ο Μπόρχες το είχε θέσει με διαφορετικό τρόπο: «Το καύχημά μου», έλεγε, «είναι τα βιβλία που έχω διαβάσει».
Κλάουντιο Μάγκρις: «Είναι αλήθεια ότι τα βιβλία αφηγούνται τη ζωή. Αφηγούνται όμως επίσης και την ανεπάρκειά τους απέναντι στη ζωή, όπως σ΄εκείνη την πολύ δυνατή σας σελίδα όπου η πρώτη ερωτική εμπειρία σάς κάνει να νιώσετε ότι καμιά λογοτεχνία δεν βρίσκεται στο ύψος αυτής της πράξης. Δεν υπάρχει ο κίνδυνος το βιβλίο να εκτραχύνει ή να νοθεύει την ύπαρξη; Οι μεγάλοι ιδρυτές της οικουμενικότητας, από τον Σωκράτη μέχρι τον Βούδα και τον Ιησού, δεν θέλησαν να γράψουν, φοβούμενοι ότι θα μουμιοποιήσουν τη ζωντανή πραγματικότητα του λόγου...».
Αλμπέρτο Μανγκέλ: «Μερικές φορές έχω την αίσθηση ότι ο Ιησούς, ο Βούδας και ο Σωκράτης γνώριζαν ότι κάποιος άλλος θα έγραφε για λογαριασμό τους. Ίσως να μην είχαν το φόβο που αναφέρετε, αλλά να είχαν διαβάσει πρόωρα Μαλλαρμέ και να πίστευαν πως όλες οι λέξεις, αν είναι σημαντικές, πρέπει να γίνουν βιβλία, αφού “κατά βάθος, ο κόσμος υπάρχει για να καταλήξει σε ένα καλό βιβλίο”. Αυτό θα δικαιολογούσε τη διαίσθησή μας ότι οι βιβλιοθήκες αποτελούν την ενσάρκωση του κόσμου μέσα από τις λέξεις».
Κ.Μ.: «Δεν υπάρχει ακόμη ο κίνδυνος ένα βιβλίο, εκτός από ένας ωκεανός όπου βυθιζόμαστε και κάνουμε υπέροχες ανακαλύψεις, να είναι και μια ασπίδα, ένα φράγμα ανάμεσα σε μας και τη ζωή; Ένα βιβλίο, έλεγε ο Βαλερύ, μας βοηθά να μη σκεφτόμαστε».
Α.Μ.: «Δεν είμαι βέβαιος ότι ο Βαλερύ είχε δίκιο. Ακόμη κι όταν παρασυρόμαστε από το ρεύμα των λέξεων, όταν αφηνόμαστε να μας οδηγήσει το κείμενο χωρίς να σταματάμε για να αναρωτηθούμε πού πηγαίνουμε, πιστεύω ότι η ανάγνωση από μόνη της διεγείρει τη σκέψη. Σαν να υπάρχει ένα ρεύμα κρυφό, υπόγειο, όπως στα όνειρα. Φυσικά, η μεγάλη πλειοψηφία της ανθρωπότητας δεν διαβάζει βιβλία...».
Κ.Μ.: «Σήμερα, αυτοί που διαβάζουν πραγματικά είναι οι μη επαγγελματίες αναγνώστες, οι ανώνυμοι, που δεν έχουν υποχρέωση να διαβάσουν. Οι επαγγελματίες αναγνώστες που πρέπει να έχουν άποψη για εκατοντάδες βιβλία- κριτικοί, εκδότες, δάσκαλοι- δεν διαβάζουν πάνω από μερικές σελίδες».
Α.Μ.: «Ας προσπαθήσουμε να είμαστε αισιόδοξοι. Ίσως να διαθέτουμε όλοι μας λίγη από την πίστη εκείνων των μουσουλμανικών αδελφοτήτων του Καΐρου, που δεν κατέστρεφαν ούτε ένα κομματάκι χαρτί επειδή μπορεί να περιείχε μυστικά το όνομα του Θεού. Ίσως να πιστεύουμε στο υποσυνείδητό μας ότι στο επόμενο χαρτάκι, στην επόμενη οθόνη, θα αποκαλυφθεί κάτι που θα μας φωτίσει ή θα μας σώσει. Αυτή είναι η μυστική μου ελπίδα».
(Από μια πρόσφατη συζήτηση ανάμεσα στο συγγραφέα του "Δούναβη" Κλάουντιο Μάγκρις και τον Αργεντινό συγγραφέα και μεταφραστή Αλμπέρτο Μανγκέλ, που μεταφράστηκε από τον Μιχάλη Μητσό στο http://diastaseis.blogspot.com/)
Τα βιβλία, η γνώση, η τέχνη, πρέπει να διαβάζονται, να "τερπονται" και μετά να πετάνε σε άλλο προορισμό. Ετσι αυτά θα ταξιδεύουν, εμείς θα διαβάζουμε όλο και περισσότερα χωρίς να είμαστε "κολλημένοι" σε κάποια και θα μπορούμε να μηδιάζουμε πονηρά σαν το Μπόρχες... Μην τα κρατάτε στις βιβλιοθήκες και στα μυαλά! Το βιάβασες? δώστο ή αντάλαξέ το με κάποιο άλλο!!!
ΑπάντησηΔιαγραφή«... Η λέξη, το καημένο, πως να τη νικήσει την πράξη; Ίσα είναι, ένας άντρας γυμνός ίσα είναι με τη λέξη "γυμνώθηκε"; Ίσα είναι να σκοτώνεις και ίσα να λες τη λέξη "φόνος";»
ΑπάντησηΔιαγραφήΠαύλος Μάτεσις, "Προς Ελευσίνα"
Η προβληματικη αυτη της γλωσσας ειναι παλαιοτερη- αφου γνωριζουμε οτι καθε λεξη αποτελειται απο το υλικο της μερος -την προφορα της- και το σημαινομενο της.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι επιπλεον στην αρχη υπηρχαν τα πραγματα και η σχεση με αυτα και οταν αποχωριστηκαμε απο τα πραγματα τα ονομασαμε οπως το βρεφος στο παιχνιδι της κουβαριστρας.
Οι λεξεις ειναι απο απουσια καμωμενες.
ΥΓ Παρ ολα αυτα ολοι κουβαλαμε το συμβολικο σα σπιτι-και περιμενουμε να μας εκπληξει ο Αλλος η ακομα κι ο ιδιος μας εαυτος.
ας ρίξουμε όμως λίγο φως και στο πώς ορίζει ο valery τη σχέση σκέψης και γλώσσας..
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ αντίδραση που προκαλεί η γλώσσα πάνω στη σκέψη έχει πολύ λιγότερο εξεταστεί από τη δράση της σκέψης συγκεχυμένης με τη γλώσσα.
..Στις περισσότερες περιστάσεις, η εκ των προτέρων ύπαρξη των λέξεων και των μορφών μιας δεδομένης γλώσσας, που την μαθαίνουμε από παιδιά και που έχουμε συνάψει μαζί της μια σχέση οικειότητας τόσο άμεση, ώστε δεν την ξεχωρίζουμε από την οργανωμένη μας σκέψη - γιατί βρίσκεται στο προσκήνιο από τη στιγμή που η σκέψη μας οργανώνεται-, περιορίζει, από τη σπερματική της μάλιστα κατάσταση, την πνευματική παραγωγή, την προσελκύει προς τους όρους που μας δίνουν την ψευδαίσθηση ότι είναι οι πιο σαφείς, ή οι πιο ισχυροί, μάλλον διαμορφώνει παρά εκφράζει αυτή τη σκέψη - και μάλιστα την αναπτύσσει προς άλλη κατεύθυνση από την αρχική.
από τους στοχασμούς
εκδ. στιγμή
..και μια καλησπέρα,
αυτή, όχι και τόσο στοχαστική
περισσότερο μάλλον ευδιάθετη
Ο Αλμπέρτο Μανγκέλ, που ομιλεί στον διάλογο, είναι Αργεντινός, όπως ο μεγάλος Χόρχε Λουίς Μπόρχες. Και αντί να χαθεί στους λαβυρίνθους των βιβλιοθηκών ο Αλμπέρτο Μανγκέλ προτίμησε να γράψει ένα βιβλίο για την ιστορία της ανάγνωσης, πιστεύοντας ότι το κείμενο αποκτά ζωή μόνο με τη βοήθεια του αναγνώστη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο έργο του «Η Ιστορία της Ανάγνωσης» (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Νέα Σύνορα - Α.Α. Λιβάνη) είναι ένα μείγμα κλασικής μελέτης, ψυχολογίας, ιστορίας, ανεκδότων, αναμνήσεων, φαντασιώσεων γύρω από μια υπόθεση τόσο προσωπική όσο και παγκόσμια, όπως η ανάγνωση. Αναγνώστες όλων των εποχών μάς ξεναγούν μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου: ο Αγιος Αμβρόσιος, που ήταν ένας από τους πρώτους που έμαθαν να διαβάζουν σιωπηλά· ο Ντιντερό, που πίστευε στις θεραπευτικές ιδιότητες των «πικάντικων» μυθιστορημάτων· οι κυρίες της ιαπωνικής αυλής του 11ου αιώνα, που έγραφαν οι ίδιες τα κείμενα που ήθελαν να διαβάσουν· η Κολέτ, που διάβαζε στο κρεβάτι για να προστατευθεί από την κοινωνική αναταραχή· ο Μπόρχες, που ζητούσε να του διαβάζουν από όποιον έβρισκε μπροστά του· ο Στίβενσον, που δεν ήθελε να μάθει να διαβάζει, για να μην απολέσει έτσι τη χαρά που του προκαλούσαν οι αναγνώσεις της νταντάς του.
Ο Μανγκέλ συμβουλεύτηκε εκατοντάδες βιβλία σε όλες τις βιβλιοθήκες του κόσμου και έγραψε αυτό που «είναι ένα είδος προσωπικής αυτοβιογραφίας που μπορεί να μετατραπεί σε συλλογική, αφού όλοι οι αναγνώστες ξεκινούμε από παρόμοιες εμπειρίες, μανίες ή πάθη». Ενα έργο που διαβάζεται σαν ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, που σε κάθε σελίδα του κρύβεται και μια διαφορετική έκπληξη για τους εραστές αυτού του θαυμαστού κόσμου της έντυπης λέξης.
Το «Μια Ιστορία της Ανάγνωσης» το επέλεξε η Ντόρις Λέσινγκ ως το καλύτερο διεθνές βιβλίο του 1997 (TLS, 5.12.97), και ο Τζορτζ Στάινερ παρακινήθηκε να γράψει ένα δοκίμιο στο περιοδικό «The New Yorker» (17.3.97).
Δείτε μια καταπληκτική του συνέντευξη στο
http://www.tovima.gr/print_article.php?e=B&f=12479&m=S10&aa=1
Πολυ ωραιες παρεμβασεις-εξαιρουμενης της δικης μου -Αυτος ο Σταινερ εχει γραψει κι ενα βιβλιο για την αναμετρηση Φισερ Σπασκι?ειναι ο ιδιος?
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο ερώτημα είναι γιατί διαβάζουμεκαι τι αποζητούμε μέσα από ένα βιβλίο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν ξέρω αν έχει γράψει για σκάκι, πάντως είναι ο Τζορτζ Στάινερ, καθηγητής συγκριτικής λογοτεχνίας, ένας άνθρωπος απίστευτης ευρυμάθειας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΥπαρχει το βιβλιο Fields of Force του Steiner αμεταφραστο που αφορα το ματς Φισερ Σπασκy.Το βιβλιο του για τις Αντιγονες αναδυκνειει την επιδραση του μυθου αυτου σε ολο το Δυτικο πολιτισμο.
ΑπάντησηΔιαγραφήChess may be the deepest, least exhaustible of pastimes, but it is nothing more. As for a chess genius, he is a human being who focuses vast, little-understood mental gifts and labors on an ultimately trivial human enterprise.
-George Steiner, Fields of Force