Της Φιλοθέης Π.
Mathieu Kassovitz: La Haine (1995) - Ελληνικός τίτλος: Το Μίσος
Το αδιέξοδο και η καθημερινή βία στη ζωή των νέων στο κοινωνικό περιθώριο της γαλλικής πρωτεύουσας. Εικονογραφείται η αντίθεση των νέων αυτών με το λουστραρισμένο πλούσιο κέντρο της «πόλης του φωτός». Η δημιουργία «τρομοκρατών» εκ του μηδενός, μέσα από την αλληλεπίδραση αστυνομικής βίας και κοινωνικού αποκλεισμού στη σύγχρονη Γαλλία. Κάθε πλάνο της ταινίας το μαρτυρά αυτό: το χέρι των νεαρών συνεχώς σχηματίζει την απειλή ενός όπλου. Ο αστυνομικός πληθωρισμός ωστόσο, μπορεί να μειώνει μηχανικά το ποσοστό εγκληματικότητας, μπορεί να κολακεύει τα ένστικτα του «ευάλωτου» πολίτη αλλά απλά αναγκάζει τη βία να μετακομίσει λίγο παρακάτω.
«Μια αφηγηματική μέρα ήταν αρκετή για τον 28χρονο –τότε– Kassovitz. Μια μέρα κατά την οποία οι τρεις ήρωές του – ο Εβραίος Vinz, ο Άραβας Said και ο Αφρικανός Hubert – βιώνουν τη δική τους ποινικοποιημένη καθημερινότητα.
Στοιβαγμένοι στο αστικό προλεταριάτο του Παρισιού, συνεχώς αντιμέτωποι με την ανέχεια και τις συμπλοκές με την αστυνομία, γκετοποιούν τις προοπτικές και τα όνειρά τους, αναζητώντας κοινωνική (συνεπώς και προσωπική) ταυτότητα. Παιδιά φτωχών μεταναστών που δεν πάνε στο σχολείο, νέοι των απορρυθμισμένων προαστίων της κρατικής εγκατάλειψης που δέχθηκαν πρόθυμα το αμερικανικό μόσχευμα της αντιεξουσιαστικής ραπ κουλτούρας, οι αντι-ήρωες του Kassovitz είναι οι φορείς εγκληματικότητας που πολιτικοί και δημοσιογράφοι θέλουν να παρουσιάζουν ως την πηγή του κοινωνικού κακού.
Είναι ουσιαστικά αποκοινωνικοποιημένοι άνθρωποι, απλοί αριθμοί στο άθροισμα των σύγχρονων «προληπτικών πογκρόμ», «εν δυνάμει εγκληματίες» στα χέρια μιας κατασταλτικής κρεατομηχανής – και όχι ενός συστήματος πρόνοιας – που τους ωθεί όλο και περισσότερο στην αυτοδικία. Και το φινάλε είναι ένα πονηρό στοπ-καρέ σε μια ιστορία απίθανα πιθανή.»
Εντυπωσιάστηκα από τη συγκεκριμένη ανάρτηση, γιατί αυτήν ακριβώς την ταινία θυμήθηκα κι εγώ τούτες τις μέρες. Την είδα όταν πρωτοκυκλοφόρησε και με είχε προβληματίσει ιδιαίτερα. Αν μη τι άλλο, χρειάζεται να σκεφτούμε πόσο διαφορετικές Αθήνες υπάρχουν η μια δίπλα στην άλλη, ώστε να μην εγκλωβιζόμαστε σε κλισέ γενικεύσεων. Αντίστοιχα, πόσα κοινά υπάρχουν σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδος, μια και αντιδράσεις στα γεγονότα παρατηρήθηκαν σε θεωρητικά πολύ διαφορετικούς τόπους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα 'θελα να επισημανω μια ακομη Γαλλικη ταινια με παρεμφερες θεμα ιδωμενο ωστοσο απο αλλη οπτικη γωνια,το L'esquive (Abd.Kechiche-2003-Eλλην. τιτλος:Παιχνιδια Ελιγμων,παιχθηκε στην εβδομαδα Γαλλικου Κινηματογραφου καθως και στο φεστιβαλ Ντοκυμαντερ θεσσαλονικης,νομιζω οτι δεν βρηκε διανομη στην Ελλαδα,Αγγλικος τιτλος Games of love and chance για οποιον θα ενδιαφεροταν να την βρει μεσω διαδικτυου).
ΑπάντησηΔιαγραφή"Ο Κεσις δινει μια καθηλωτικη περιγραφη εφηβων που μεγαλωνουν σε εργατικες κατοικιες,με διαλυμενες οικογενειες,μεσ' στην φτωχεια,που δεν εχουν τροπο να εκφραστουν.Υιοθετουν την συμπεριφορα των "τραυματισμενων ψυχολογικα" ενηλικων που τους μεγαλωνουν (και οι οποιοι στην ταινια ειναι σχεδον αποντες),και βρισκονται συνεχως σε ενταση,ειτε επιτιθεμενοι,(η λεκτικη βια στην ταινια ειναι συνεχης),ειτε προσπαθωντας ν'αποφυγουν (esquiver σημαινει ξεγλυστραω,ελισσομαι για να ξεφυγω) τις επιθεσεις των αλλων οπως μπορουν..
Αν και προκειται για μια ακριβη περιγραφη της συγχρονης Γαλλιας ο κοσμος που περιγραφει ειναι ξενος,ακομη και για πολλους Γαλλους..
Οι ηρωες ειναι μεταναστες 2ης η και μεγαλυτερης γενιας,ο χωρος οι εργατικες συνοικιες στα περιχωρα του Παρισιου,η γλωσσα ειναι μια αργκω με αντιστροφη των λεξεων,κοφτη, και με πολλες βρισιες,οι συμπεριφορες των ανθρωπων καυγατζιδικες και παρεμβατικες..
Η εντονη πολιτικη πλευρα της ταινιας προκυπτει σχεδον "κατα λαθος",και οι ηθοποιοι της,ερασιτεχνες κατοικοι των εργατικων συνοικιων δινουν εξαιρετικες ερμηνειες.
Η ταινια ξεδιπλωνει τις βαθειες συνεπειες της βιας και της οικονομικης,κοινωνικης και οικογενειακης κακουχιας.Η δηλωση της,οτι η Γαλλια δεν ειναι πια μια χωρα πατροπαραδοτης Γαλλικης καταγωγης,και η αρνηση της να αποδεχθει αυτο το γεγονος,δεν σημαινει οτι η χαμενη της γενια αποδεχεται την απωλεια της,δεν θα μπορουσε να ειναι πιο ξεκαθαρη"
"Ωστοσο στην ταινια δεν υπαρχουν ναρκωτικα,σωματικη βια,ουτε οι ηρωες αισθανονται οτι εχουν καποιου ειδους παραβατικη συμπεριφορα..
Οταν δεν φωναζουν ο ενας στον αλλο,
ασχολουνται με το ανεβασμα μιας σχολικης παραστασης του "Παιχνιδιου του ερωτα και της τυχης" του Μαριβω,μια κωμωδια καταστασεων,οπου συνεχεις παρεξηγησεις συμβαινουν αναμεσα σε κυριους και υπηρετες.Ο Μαριβω,αντιθετα με αλλους συγχρονους του,επλασε χαρακτηρες υπηρετων εξισου πολυπλοκους με αυτους των αφεντικων τους,κατι που ο Κεσις αισθανεται οτι δεν γινεται στις περιγραφες των συγχρονων μειονοτητων,οπου το μονο ζητουμενο ειναι,αν ενσωματωνονται επιτυχημενα στην δεδομενη Γαλλικη κουλτουρα..
Η γλωσσα των παιδιων αν και βιαιη,αποτελει ενα γνησιο κωδικα επικοινωνιας που μπορει να κρυψει τις αγωνιες και τους φοβους τους..
Η ταινια δομειται γυρω απο την γλωσσα,και αποτελειται κυριως απο σκηνες λεκτικων αντιπαραθεσεων,πιθανον αυτοσχεδιασμενων,τραβηγμενων με την καμερα στο χερι,και συνεχη close-ups που της δινουν μια ντοκυμαντεριστικη αισθηση..
Η αργκω των παιδιων ερχεται σε εντονη αντιθεση με την γλωσσα του Μαριβω,ωστοσο αυτο δεν εμποδιζει την πρωταγωνιστρια (Σ.Φορεστιε) να μετατρεπεται μεσα σε μια στιγμη σε "καθως πρεπει" κυρια του 18ου αιωνα,εχοντας μολις τελειωσει μια ανταλλαγη υβρεων με την παρεα της.Αν και φωναζει σ'ολο σχεδον το φιλμ δεν το παρακανει ποτε δινοντας μια εξαιρετικα φυσικη ερμηνεια.
Ο Κεσις προσεγγιζει τους ηρωες του με σπανια ευαισθησια και ουμανισμο..Αν και η απειλη της βιας ειναι παντα παρουσα (και οι προκλησεις της αστυνομιας αναποφευκτες),αρνειται σταθερα να απεικονισει τα παιδια σαν θυματα, και σαν αποτελεσμα μας δινει ενα φιλμ που δεν κανει κηρυγμα,ουτε θελει να ειναι "διδακτικο",αλλα προκυπτει πολυ δυνατο στην απλοτητα του.."
Σιγουρα μια δυσκολη,καθολου διασκεδαστικη ταινια,που κατα την γνωμη μου απτεται των καταστασεων που ολοι μας ζουμε..
Τα σχολια ειναι ενα μεταφρασμενο κολαζ απο κριτικες αλλων με πηγες
το http://www.imdb.com/title/tt0338977/#comment και το http://www.filmbrain.com/filmbrain/2005/05/
θυμάμαι για πάντα την ατάκα στο τέλος:
ΑπάντησηΔιαγραφή"jusqu' ici tout va bien ...."
Ας θυμίσω και την ταινία "American History X", η οποία ασχολείται με παρεμφερή θέματα.
ΑπάντησηΔιαγραφή@Μέτοικος στη Νίσυρο: Ευχαριστώ πάρα πολύ για το εξαιρετικό σημείωμά σας, για την ταινία Παιχνίδια Ελιγμών, την οποία δεν γνώριζα, όπως πιστεύω και οι περισσότεροι αφού η ταινία δεν βρήκε διανομή στην Ελλάδα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕξαιρετικο το Μισος. Το ξαναειδα προχ8ες ξημερωματα οταν ο υπνος ηταν λιγο δυσκολος μετα απο ολα αυτα που συμβαινουν. Και μια που η ταινια υπαρχει στον σκληρο.....
ΑπάντησηΔιαγραφήΤην Esquive την έχω δει και δεν έχει καμία μα καμία σχέση με τη ταινία του Κασοβίτς. Εκτός αν θεωρούμε ομοιότητα το γεγονός ότι στις δυο ταινίες παίζουν μεταξύ άλλων μαύροι και άραβες....Γεγονός σπάνιο αλλά δεν μπορεί να ορίζει φιλμικό είδος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατα τα άλλα πολύ ωραία ταινία.
Πιστευω οτι το La Ηaine και το L'Esquive τοποθετουνται αντιδιαμετρικα πανω στο ιδιο προβλημα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕνω το πρωτο μας περιγραφει μια μερα απο την ζωη τριων 20αρηδων φιλων μετα απο μια νυχτα ταραχων σε καποια εργατικη συνοικια μεταναστων του Παρισιου,το δευτερο μας δειχνει την καθημερινη ζωη των εφηβων σε μια παρομοια συνοικια..
Κατα την γνωμη μου ειναι απαραιτητο να ασχοληθουμε πολυ σοβαρα με τα προβληματα που αναδεικνυονται στο L'Esquive αν θελουμε να αποφυγουμε τις καταστασεις που εμφανιζονται στο La Haine..
καλά, ο καθένας βλέπει ό,τι νομίζει.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜπορεί πχ να δει στον "Ηλία του 16ου" ένα μήνυμα για την αστυνομική βία.
Η Esquive μιλούσε για την γλώσσα, για την εφηβεία, για την τέχνη και το κατά πόσο είναι ταξική. Το επεισόδιο με τους αστυνομικούς ήταν μια παρένθεση, σα να έμπαινε η πραγματικότητα απο το παράθυρο.
υγ. Αυτά τα ηθικά διδάγματα στο πρώτο πληθυντικό είναι κάπως πομπώδη...
Θα συμφωνησω φυσικα οτι "το L'esquive μιλα για την γλωσσα,την εφηβεια και την τεχνη και κατα ποσο αυτη ειναι ταξικη",μιλα για ολα αυτα,και για τον ερωτα μεσα σ' ενα πολυ συγκεκριμενο περιβαλλον. Η βια που εξασκειται πανω στα παιδια της ταινιας δεν προερχεται μονο απο την αστυνομια.Θα συμφωνησω ακομη οτι μια καλη ταινια ειναι ανοιχτη σε πολλες αναγνωσεις-δεν ξερω αν ισχυει αυτο για τον "Ηλια του 16ου"-δεν το θυμαμαι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν η ουσια της διαφωνιας ειναι κατα ποσο σχετιζεται η ταινια,με το La Haine,η με τα συναισθηματα και τα κινητρα των παιδιων που εχουν βγει στους δρομους αυτες τις μερες,εκει πια σιγουρα ο καθενας δικαιουται της γνωμης του και θα μπορουσαμε να τραβηξουμε μακρια την συζητηση χωρις να συμφωνησουμε..
Υ.Γ. Οντως ωρες-ωρες,και ειδικα οταν βιαζομαι,με πιανει το "δασκαλιστικο" μου και μου ξεφευγει ενας τονος διδακτισμου παραπανω.Μια αλλη διατυπωση θα βοηθουσε περισσοτερο το κειμενο.Ευχαριστω για την επισημανση.