Πέμπτη 29 Ιανουαρίου 2009

Η Γέννηση της βασίλισσας του σκακιού


Η Μέριλιν Γιάλομ, σύζυγος του δημοφιλούς συγγραφέα Ερβιν Γιάλομ, μας καλεί σε μια συναρπαστική περιήγηση: πώς γεννήθηκε η βασίλισσα του σκακιού και πώς συνδέεται το φαινόμενο με την κυριαρχία των γυναικών στους βασιλικούς θρόνους της Ευρώπης.

Η Γέννηση της βασίλισσας του σκακιού
είναι ένα ασυνήθιστο βιβλίο. Οχι μόνο για την πρωτοτυπία του θέματός του, αλλά και γιατί η Μέριλιν Γιάλομ, σύζυγος του γνωστού συγγραφέα Ερβιν Γιάλομ και διευθύντρια του τμήματος σπουδών για τις Γυναίκες και το Φύλο στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ των ΗΠΑ, το έγραψε για να διαβαστεί από ένα κοινό που υπερβαίνει το επιστημονικό της ακροατήριο. Πρέπει να το πούμε εξ αρχής: με αφορμή το σκάκι, και ιδιαίτερα την ανάπτυξη του επιθετικότερου και ισχυρότερου κομματιού της σκακιέρας (της βασίλισσας) η συγγραφέας διατρέχει δέκα αιώνες πολιτισμού, ευρωπαϊκού κατά κύριο λόγο, και μας δίνει την εικόνα της γυναίκας ως πολιτικής και κοινωνικής παρουσίας αλλά και ως εικόνας-συμβόλου, η οποία προσδιόρισε σε μεγάλο βαθμό την εικόνα του κόσμου και τους δρόμους που ακολούθησε η δυτική φαντασία.

Από τον βεζίρη στη βασίλισσα

Η ανάπτυξη δηλαδή ενός σκακιστικού κομματιού σηματοδοτεί ή ερμηνεύει τη θέση της γυναίκας από τον Μεσαίωνα ως τις μέρες μας; Οχι ακριβώς, αλλά η έρευνα του φαινομένου, όπως παρουσιάζεται έπειτα από πολυετή αναδίφηση στα ιστορικά ντοκουμέντα και στα αρχεία, από τη Γιάλομ εξηγεί εν πολλοίς κάποιες σημαδιακές εξελίξεις που φτάνουν ως τον νεώτερο πολιτισμό. Ετσι, μετατρέποντας τη σκακιέρα σε πολιτισμικό, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο μάς ξεναγεί στη χώρα της φαντασίας, της εξουσίας και του έρωτα. Είναι μια ασυνήθιστη περιήγηση, η οποία μοιάζει με το ίδιο το παιχνίδι, βασισμένη στην ανάλυση, στον συλλογισμό αλλά και στην έμπνευση. Πρόκειται δηλαδή για βιβλίο που ολοκληρώνοντας την ανάγνωσή του συνειδητοποιεί κάποιος ότι γνωρίζει πολύ λιγότερα για την πραγματική ιστορία από όσα μπορούν να του μάθουν τα εγχειρίδια. Με άλλα λόγια, η Γιάλομ ερευνά μιαν υπαρκτή αλλά ως τώρα αθέατη περιοχή. Η ξενάγησή της είναι όντως συναρπαστική. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή:

Το σκάκι, περίπου όπως μας είναι γνωστό σήμερα, εμφανίστηκε στην Ινδία και στην Περσία τον 5ο αιώνα μ.Χ. Ξέρουμε ότι το χρησιμοποιούσαν ως ένα είδος υποκατάστατου αυτού που στη στρατιωτική γλώσσα αποκαλείται «άσκηση επί χάρτου», άρα επρόκειτο για παιχνίδι πολεμικό και ως εκ τούτου όλα τα κομμάτια που χρησιμοποιούνταν είχαν αρσενική μορφή. Στη θέση της βασίλισσας υπήρχε ο βεζίρης. Τον 8ο αιώνα, καταλαμβάνοντας οι Αραβες τη Νότια Ευρώπη, μετέφεραν και την παράδοση του σκακιού. Δύο αιώνες αργότερα η βασίλισσα είχε αντικαταστήσει τον βεζίρη και περί το 1200 το σκάκι είχε καταστεί εξαιρετικά δημοφιλές σε όλη την Ευρώπη - και κατ' εξοχήν στις μεσαιωνικές αυλές. Η βασίλισσα όμως του σκακιού μετατράπηκε στο παντοδύναμο κομμάτι που γνωρίζουμε σήμερα τον 15ο αιώνα και αυτό συνέβη στην Ισπανία, λίγο μετά την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο, όταν βασίλισσα της Ισπανίας ήταν μια από τις ισχυρότερες γυναικείες μορφές στην παγκόσμια Ιστορία, η Ισαβέλλα της Καστίλης, σύζυγος του Φερδινάνδου, η οποία μπορεί να παραβληθεί σε αίγλη μόνο με μεταγενέστερες μορφές, όπως η βασίλισσα Ελισάβετ Α´ της Αγγλίας και η Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας.

Η επίδραση του σκακιού στη λογοτεχνία, στην πολιτική, στα στρατιωτικά σχέδια, στα ποικίλα εγχειρίδια στρατηγικής, σε θέματα πολέμου αλλά και στα σχέδια των επιχειρήσεων υπήρξε τεράστια. Η περσική φράση σαχ ματ λ.χ. (που σημαίνει «ο βασιλιάς μένει αποσβολωμένος» και άρα «ο βασιλιάς πέθανε»), έγινε τίτλος του θεατρικού έργου Ο βασιλιάς πεθαίνει του Ιονέσκο. Δεινός σκακιστής υπήρξε ο Μαρσέλ Ντυσάν, ενώ το παιχνίδι του σκακιού χρησιμοποιεί στο βιβλίο του Μέσα από τον καθρέφτη (μια άτυπη συνέχεια της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων) ο Λιούις Κάρολ, συνεχίζοντας την παλιά παράδοση, που χρονολογείται από το μεσαιωνικό έπος Το τραγούδι του Ρολάνδου (περί το 1000), στο οποίο οι ιππότες του έπους παίζουν σκάκι στον ελεύθερο χρόνο τους και συνεχίζεται στον θρύλο του Αρθούρου και των ιπποτών της Στρογγυλής Τραπέζης, και στο έπος του Τριστάνου και της Ιζόλδης, ταιριαστού ζευγαριού και δεινών σκακιστών. Αλλά και στη Σκανδιναβία δεν ήταν λίγες οι γυναίκες βασίλισσες ή πριγκίπισσες που συνδέθηκαν με το σκάκι. Πρόκειται για μερικά μόνο από τα δεκάδες αντίστοιχα παραδείγματα που παραθέτει η Γιάλομ.

Το σκάκι και ο Κολόμβος

Είναι περίεργο, όχι ωστόσο και ανεξήγητο, που στη Ρωσία, τη χώρα η οποία ανέδειξε στον 20ό αιώνα τους μεγαλύτερους σκακιστές, η βασίλισσα του σκακιού δεν υποκατέστησε τον βεζίρη παρά μόνο στα χρόνια της Αικατερίνης Β´. Η ίδια η αυτοκράτειρα έπαιζε σκάκι, αν και όχι όσο συχνά έπαιζε ουίστ, το διασημότερο παιχνίδι με χαρτιά στη χώρα ως τα τέλη του 19ου αιώνα. Και ας σημειωθεί ότι η ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία υπήρξε μεγάλη πολέμιος του σκακιού, παρ' ότι ήταν ένα παιχνίδι εξαιρετικά δημοφιλές μεταξύ των Ρώσων.

Ιδιαίτερη θέση στο βιβλίο της Γιάλομ κατέχει η Ισαβέλλα της Ισπανίας και ο βασιλιάς Φερδινάνδος. Μάλιστα, η συγγραφέας συνδέει το ταξίδι του Κολόμβου με το σκάκι σε μια συναρπαστική ιστορία. Από την επιστολή ενός στρατιώτη ονόματι Πουλγκάρ πληροφορούμαστε ότι η απόφαση να ονομάσει ο ισπανός βασιλιάς τον Κολόμβο ναύαρχο πάρθηκε κατά τη διάρκεια μιας παρτίδας σκάκι ανάμεσα στον ίδιον και κάποιον Φονσένκα, που προς το τέλος της παρτίδας πίστευε ότι θα νικούσε τον Φερδινάνδο. Τότε ο Πουλγκάρ είδε τη στρατηγική που έπρεπε να ακολουθήσουν τα λευκά (του βασιλιά). Οπως λέει στην επιστολή του ο Πουλγκάρ είπε επί λέξει στη βασίλισσα Ισαβέλλα: «Αν τα λευκά δεν κάνουν κανένα λάθος, ο Φονσένκα είναι νεκρός σε τέσσερις κινήσεις». Ο Φερδινάνδος δεν κάνει το λάθος και κερδίζει την παρτίδα, ο Κολόμβος παίρνει τον τίτλο του Ναυάρχου των Ωκεανών και ο Πουλγκάρ σχολιάζει στην επιστολή του: «Αν ο Κριστόμπαλ Κολόμπο ανακαλύψει τον νέο κόσμο, όπως ελπίζω να κάνει, θα είναι το αποτέλεσμα ενός πιονιού που κινήθηκε στη σωστή στιγμή». Υπερβολή; Ενδεχομένως. Εξηγεί ωστόσο τη μεγάλη επίδραση του σκακιού, τη δύναμη της βασίλισσας Ισαβέλλας χάρη στην οποία η βασίλισσα του σκακιού έγινε το πανίσχυρο κομμάτι που γνωρίζουμε. Την Ισαβέλλα είχαν ως πρότυπο οι σκακιστές από τη Βαλένθια που ήθελαν στη σκακιέρα τους ένα κομμάτι τόσο ισχυρό όσο ήταν η βασίλισσα της Ισπανίας.

Σκάκι και χοροεσπερίδες

Ξέρουμε ότι ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα εξετόπισαν βίαια τους εβραίους από την Ιβηρική Χερσόνησο. Δεν είναι ωστόσο τόσο γνωστό ότι οι εβραίοι αυτοί μετέφεραν τη μεγάλη σκακιστική παράδοση της Ισπανίας και τις περίπλοκες τεχνικές της στην υπόλοιπη Ευρώπη. Δεινή παίκτρια ήταν επί παραδείγματι η Αικατερίνη των Μεδίκων, σύζυγος του Ερρίκου Β´ της Γαλλίας. Σε όλες τις αυλές της εποχής οι κυρίες της αριστοκρατίας είχαν στη συλλογή τους περίφημες σκακιέρες, φιλοτεχνημένες από τους επιφανέστερους τεχνίτες της εποχής. Αλλά την επίδραση δεν την πιστοποιούμε μόνο στο επίπεδο της τέχνης και της διακοσμητικής. Οπως μας πληροφορεί η συγγραφέας, η διάταξη των κομματιών στη σκακιέρα είχε επίδραση στο τελετουργικό της κάθε αυλής, ακόμα και στις χοροεσπερίδες η συμμετοχή στις οποίες απαιτούσε επίπεδα δεξιοτεχνίας ανάλογα με αυτά που προϋπέθετε μια καλή παρτίδα σκάκι.

Το σκάκι μεταφέρθηκε γρήγορα από την ηπειρωτική Ευρώπη στα βρετανικά νησιά κι έγινε γρήγορα δημοφιλές. Στην Τρικυμία του Σαίξπηρ το ζεύγος Μιράντας και Φερδινάνδου αμέσως μετά τον γάμο τους παίζουν σκάκι. Αλλά πώς αλλιώς; Οπως μαθαίνουμε, η μεγαλύτερη βασίλισσα της χώρας, η Ελισάβετ Α´, αποκαλούμενη και "παρθένος βασίλισσα", υπήρξε εξαιρετικά παίκτρια τόσο της ντάμας όσο και του σκακιού. Ας θυμηθούμε εδώ πως η έκφραση «Ladies first» («προηγούνται οι κυρίες») είναι βρετανικής προέλευσης.

Θα περίμενε κανείς αυτή η παράδοση να συνεχιστεί και αργότερα - συνέβη όμως ακριβώς το αντίθετο. Οι γυναίκες, ακόμα και της υψηλής κοινωνίας, έπαψαν να παίζουν σκάκι και ξανάρχισαν μόλις στις αρχές του 20ού αιώνα. Μάλιστα, το πρώτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Σκακιού Γυναικών διοργανώθηκε από τη Διεθνή Σκακιστική Ομοσπονδία μόλις το 1927.

Περί το τέλος του βιβλίου η Μέριλιν Γιάλομ προβαίνει σε ορισμένα ελαφρώς ακραία συμπεράσματα σχετικά με τη θέση των φύλων στον σημερινό κόσμο και οδηγείται σε μεταφορές με τις οποίες ένας Ευρωπαίος δύσκολα θα συμφωνούσε, όπως αυτή για τη Χίλαρι Κλίντον, όπου λέει επί λέξει: «Οποια γυναίκα επιθυμεί να ακολουθήσει το παράδειγμα της βασίλισσας του σκακιού, ιδιαίτερα στη δημόσια σφαίρα, χρειάζεται να υπερέχει στην τακτική από τους άνδρες γύρω της, να είναι αμείλικτη στη μάχη, ακόμα και σκληρή όταν είναι απαραίτητο. Είτε κληθεί να προστατεύσει τον σύζυγό της είτε όχι (σκεφθείτε τη Χίλαρι Κλίντον) θα χρειαστεί να μάθει να διαπραγματεύεται σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί ο δόλος, όχι διαφορετικό από τη σκακιέρα, αν θέλει να πάει μπροστά, είτε στο σπίτι είτε στη δουλειά». Αν τουλάχιστον κρίνει κάποιος από τον τρόπο με τον οποίο διεξήγαγε την εκστρατεία της για την κατάκτηση του χρίσματος του Δημοκρατικού Κόμματος για την προεδρία στις ερχόμενες εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών, πράγματι, η «λαίδη» Χίλαρι υπήρξε όντως αμείλικτη (δηλαδή αδίστακτη, για να είμαστε ακριβείς) αλλά το χρίσμα των Δημοκρατικών το κατέκτησε - ευτυχώς - ο Μπαράκ Ομπάμα.

(Αναστάσης Βιστωνίτης, Κυριακή 20 Ιουλίου 2008, εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ) http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=190089&ct=47

Τίτλος : Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΤΟΥ ΣΚΑΚΙΟΥ
Τίτλος Πρωτοτύπου : BIRTH OF THE CHESS QUEEN
Συγγραφέας : ΜΑΙΡΙΛΥΝ ΓΙΑΛΟΜ
Μεταφράστρια : ΕΥΗ ΚΛΑΔΟΥΧΟΥ
Χρονολογία Α έκδοσης Άγρα: 1/6/2008
Χρονολογία έκδοσης Πρωτοτύπου: 2004
Τιμή : 19 Ευρώ

Βιογραφικά στοιχεία

Η Μαίριλυν Γιάλομ διευθύνει τις σπουδές για τις Γυναίκες και το Φύλο στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Είναι συγγραφέας των έργων Le Temps des Orages: Aristocrates, bourgeoises et paysannes racontent [H εποχή των καταιγίδων: Αριστοκράτισσες, αστές και χωρικές αφηγούνται], 1989· BloodSisters: The French Revolution in Women’s Memory [Αδελφές εξ αίματος: Η Γαλλική Επανάσταση στη μνήμη των γυναικών], 1995· Maternity, Mortality, and the Literature of Madness [Η μητρότητα, η θνητότητα και η λογοτεχνία της τρέλας], 1995· History of the Breast[Η ιστορία του γυναικείου στήθους], 1997· A History of the Wife [Ιστορία της συζύγου], 2001· Birth of the Chess Queen [H γέννηση της βασίλισσας του σκακιού], 2004· κ.ά. Το 1992 της απονεμήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση ο τίτλος της Officier des Palmes Académiques. Ζει με τον σύζυγό της, τον συγγραφέα Ίρβιν Γιάλομ, στην Καλιφόρνια.

Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορεί το βιβλίο της Η ιστορία του γυναικείου στήθους (2006), ενώ ετοιμάζονται Η εποχή των καταιγίδων: Αριστοκράτισσες, αστές και χωρικές αφηγούνται, Η Γαλλική Επανάσταση στη μνήμη των γυναικών και Η ιστορία της συζύγου.

14 σχόλια:

  1. Δεν θα διαφωνήσω με τον κ.Βιστωνίτη όσον αφορά στο ιδιόρυθμο του συγγραφικού αυτού εγχειρήματος. Αυτό που θα προσέθετα είναι ο προβληματισμός μου όχι μόνο για το τελευταίο κεφάλαιο, μα για την, μάλλον αστήρικτη, θεώρηση που διαπνέει όλο το πόνημα. Ούτε λίγο ούτε πολύ προσπαθεί να πείσει πως οι ισχυρές -ιστορικά- γυναίκες σηματοδότησαν και την αλλαγή των κανόνων του παιχνιδιού (με την εισαγωγή της ντάμας στο παιχνίδι) κατά τόπους και χρόνους. Και όπου δεν υπήρχαν ισχυρές βασίλισσες, η Γιάλομ "εφευρίσκει" (αν και μάλλον πρέπει να πω "ανακαλύπτει") κάποιες, όπως π.χ. τη Βυζαντινής καταγωγής Θεοφανώ, γυναίκα του Όθωνα του Γ'.

    Το πιο συναρπαστικό κομμάτι του βιβλίου φοβάμαι πως είναι τα κομμάτια που ξεσηκώνει από το κλασικό ιστορικό έργο του Μάρεϊ. Βέβαια, αν έχεις διάσημο σύντροφο, πολά πράγματα απλοποιούνται.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος30/1/09

    Το διάβασα κι εγώ, μετά από κάποιες καλές συστάσεις, αλλά η απογοήτευση ήταν μεγάλη.
    Επιστημονικά πολύ αδύναμο, με ιστορικά λάθη και παρανοήσεις. Η κεντρική θέση τραβηγμένη απ' τα μαλλιά (ούτε η ίδια η Γιάλομ δεν βρίσκει, ουσιαστικά, επιχειρήματα για να τη στηρίξει) και μάλλον παρωχημένη η ιδέα μιας μηχανιστικής αντανάκλασης. Όταν φτάνει να "εξετάζει" την (κραυγαλέα απόκρυφη) ιστορία για τον Κολόμβο, έχουμε ήδη χάσει κάθε ελπίδα για σοβαρότητα.
    Πολύ κουραστική η απαρίθμηση των "Μεγάλων Γυναικών", που μοιάζουν όλες ίδιες.
    Είναι πάντως ένα καλό παράδειγμα για το πώς δεν πρέπει να γίνονται οι σπουδές για τη Γυναίκα και το Φύλο.
    Νομίζω ότι δεν θ' ανοίξω άλλο βιβλίο της - κρίμα για τις συγκεκριμένες εκδόσεις. Για τα μεταφραστικά λάθη έγραψε κάπου ο Σαραντάκος, αλλ' αυτό είναι το λιγότερο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος30/1/09

    Κάτι μού λέει ότι αυτή η δικτυακή γωνιά θα εξελιχτεί και θα γίνει πολύ δημοφιλής - για πολλούς λόγους!

    Ένας από τους κυριώτερους είναι η αμεσότητα στην ανάρτηση των σχολίων.

    Ένας άλλος, είναι οι διάφοροι διαβασμένοι επισκέπτες με τα πλατειά τους ενδιαφέροντα που τα μοιράζονται, και εμπλουτίζουν με καλά ελληνικά τη σελίδα ή οποία γίνεται έτσι άκρως ελκυστική!

    Ποιός θα το περίμενε ότι ωρισμένοι θα ήταν σε θέση όχι μόνο να έχουν άποψη για σπάνια βιβλία, αλλά και να εμφανίζονται πειστικοί στην επιχειρηματολογία τους!

    Πάντως, η Γιαλόμ δεν μας τα λέει και πολύ καλά` αναφερόμενος φυσικά
    στο βασικό σημείο που κυρίως θέλησε να παρουσιάσει: στο πώς γεννήθηκε η βασίλισσα στο σαχ.

    Φαίνεται ότι η συγγραφέας είναι πολύ περισσότερο Μέλος Γυναικείου Κινήματος και βλέπει παντού συσχετισμούς που γενιούνται μόνο στο μυαλό της. Το ότι η αμερικανική μάζα είναι το κατ' εξοχήν κοινό της, εξηγεί το όποιο κύρος νόμισε ότι απέκτησε και στάθηκε η αιτία να χωθεί σε θέματα που απέδειξε ότι δεν κατέχει!

    Και λέω ότι δεν το κατέχει, επειδή η εκδοχή που έτυχε να ξέρω ( για τη γέννηση, ήδη δημοσιευμένη γύρω στο '80! ) είναι πέρα για πέρα πειστικότερη.

    @

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το ίδιο ισχύει και για το άλλο της βιβλίο την Ιστορία του Στήθους... αλλά.... είχε κάποιο ενδιαφέρον...

    :-)))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος30/1/09

    @ανώνυμος: Μα ήδη, σύμφωνα με στα στατιστικά στοιχεία του kaloskalos το blog αυτό είναι εδώ και καιρό πρώτο σε επισκεψιμότητα μεταξύ όλων των άλλων ελληνικών σκακιστικών sites.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος30/1/09

    Έχω υπ' όψη μου κάποια άλλη μικρή εργασία που ερεύνησε και επιπλέον εξήγησε το, τεράστιο στους σάτυρους και το εμφανώς μικρό στα Ελληνικά γλυπτά, πέος, με βάση τις Αισθητικές αντιλήψεις τών Ελλήνων περί τού Ωραίου!
    Επίσης αμερικανίδα - λευκή όμως!

    Δεν θέλω να θίξω και το θέμα για τους τρόπους αύξησης αναγνωρισιμότητας σε διάφορους κύκλους...
    (επειδή μιά ολόκληρη επιστήμη, δεν κάνει να την στριμώχνεις σε ένα σχόλιο!)

    Εκτιμώ ότι δεν πρέπει να υποβαθμισθεί η σελίδα αυτή σε σκακιστική - θα είναι μεν, κάτι τέτοιο, προς τιμήν τών σκακιστών στην Ελλάδα - αλλά γενικά θα είναι μιά υποβάθμιση ( πάλι τών σκακιστών! - αφού θα θεωρηθεί έκπληξη η ευρύτητα τού πνεύματός τους!)

    Προς επώνυμους και ανώνυμους και ομώνυμους και ιδιοκτήτες, που είναι δραστήριοι και φτιάχνουν Κοινότητες και ομορφαίνει η ζωή μας.

    @

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος31/1/09

    @Κονιδάρης
    Διορθώνω μιαν (υποθέτω) παραδρομή σας. Η θεοφανώ ήταν γυναίκα του Όθωνα Β΄και μητέρα του Όθωνα Γ'. Ήταν, νομίζω, ενδιαφέρουσα προσωπικότητα.
    Κατά τα άλλα όμως, συμφωνώ μαζί σας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ανώνυμος31/1/09

    @ ανώνυμος@
    Εγώ πάντως δεν ήθελα να πω κακή κουβέντα για τα γυναικεία κινήματα γενικώς - μόνο για μια πολύ φτηνιάρικη εκδοχή τους.
    (κι όλ' αυτά, πάντα κατά τη γνώμη μου, βέβαια...)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. @σχολαστικός
    Ευχαριστώ για τη διόρθωση και ζητώ συγγνώμη για το ατόπημα, δεν το θυμόμουν καλά και βαριόμουν να το ξανακοιτάξω.

    Η ουσία, βέβαια, του πράγματος δεν είναι, όπως υποψιάζομαι συμπεράνατε, η ισχύς μιας πριγκήπισσας, μιας βασιλομήτωρος ή μιας αυτοκράτειρας του ύστερου Μεσαίωνα ή της Αναγέννησης. Κι αυτό γιατί το σκάκι (αυτό είναι το θέμα μας), δεν παιζόταν μόνο στις βασιλικές αυλές, αλλά και στα επιμέρους φέουδα και στα μοναστήρια και ακόμα και σε στρατώνες ή και κατ' ιδίαν. Μέρη δηλαδή που δεν έφτανε η αίγλη μιας γυναίκας, ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι ήταν τέτοια, όση της αποδίδεται από τη συγγραφέα. Κάτι εξάλλου που και η ίδια παραδέχεται.

    Δυστυχώς, όπως παρατήρησαν κι άλλοι σχολιαστές, η Γιάλομ έχει μια εμμονή με το θηλυκό συμβολισμό και αυτή της η μονομέρεια την ωθεί σε -πως να το πω...- κάπως αβασάνιστα συμπεράσματα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ανώνυμος31/1/09

    Παντως η εξελιξη που αναφερεται στο βιβλιο ειναι ισως το πιο σημαντικο γεγονος στην μετατροπη του σκακιου απο το αργο παιχνιδι που επαιζαν οι Αραβες και οι Περσες σε πιο γρηγορο και δυναμικο.Η μετατροπη του αργου Βεζυρη που ειχε ρολο συμβουλευτικο σε πανισχυρη βασιλισσα -το ισχυροτερο κομματι του σκακιου - εισαγει τη γυναικεια παραμετρο σε οτι εθεωρειτο πολεμικη υποθεση δηλαδη παραδοσιακα ανδρικη.Επομενως στο βαθυτερο ασυνειδητο της μεσαιωνικης κοινωνιας πρεπει να υπηρχε το σχημα αυτη της ισχυρης βασιλισσας-συντροφου.Η αξια του βιβλιου αυτου ειναι οτι διερευνα και πολλες αλλες οψεις του παιχνιδιου στο μεσαιωνικο -δυτικο-κοσμο το σκακι σαν ερωτικο σημειο προσεγγισης των δυο φυλων η λατρεια της Μαριας-κλπ.Κατι αναλογο ισως θα επρεπε να κανει καποιος και με το Βυζαντιο το οποιο υπηρξε μεσο διαδοσης του παιχνιδιου προς τους λαους του Ευξεινου Ποντου.


    Και ανωνυμε νο1 ποιο ειναι το βιβλιο που υπαινισεσθε ?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ανώνυμος13/2/09

    Excellent, Obama Greeks, let's all pastel party! Now you Greeks have to stop being so cynical about your muslim brothers and let Albania and Turkey join Europe so you can all party together and racism between you will end! Islam arose via monophysitism from Greek oppression of the Black Man. Even the Jews needed to bring Iranians then Arabs to take back their cities in the seventh century. Justinian embraced superstition in closing the universities and olympics, causing the bubonic plague which led to the birth of Islam. Your Benaki Lousiana Shipping brought over most Black Slaves together with Lehman Alabama Finance. You cynically want to take Palestine just like Macedonia with Trojan Horse Perfidy by distorting history. Heridotage knew Athena was Black but fascist Madoxus adulterated the histories. Do we forget what you did to the Macedonia AME church in Flushing? Religion is just oppresses people as we will make global progress now that superstition-based initiative people are out of office. YOu need to unshackle our ALbanian brothers in Janine, Slavs in Fleurine and Turks in Kozane and Cyprus so we can all party.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Μετοικος στην Νισυρο14/9/09

    Ενα πολυ ενδιαφερον κειμενο που συσχετιζει την μετεξελιξη της σκακιστικης Βασιλισσας (αλλα και του Αξιωματικου) με την πολη της Valencia δημοσιευτηκε στο http://www.chessvibes.com/columns/valencia-and-the-origin-of-modern-chess/#more-15572

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Got Pope, Need no Bart. The Holy Father gone to Turkey to redeem and consecrate the Greeks, so don't need no more soviet temples. Don't need no gyro blimpie Bart when got a regular Pope without the diner attitude. My pop kept hitting momma with a skillet on the head. Friends ended up in the hospital after their pop beat them. Pops got drunk and ruined my first car. Killed two cats and a dog, thrown out the window. Neighbor drowned the canaries in ouzo, lit, ate them. Ma overdid whip so she could give less pie. All our stuff came pilfered, with logos. Greeks overcook all meat so no one knows is bad. Another banned tenants flushing toilet paper. Waiters inpune sanitation because "dirty is natural and healthy." Priests just answered "behave, respect, tradition!" Now priest comes "no intercommunion!" Where was he when we needed him to protect us from our crazy parents? Don't sell me "educated Greeks" because we know all them Trojan Horse cheated on the exams. Besides it's just TV repair school. Remember all those jailed old disco Greeks, tax cheats to "protest" Jerome Ford stopping the Trojan Horse in Chyprious? We can't get good jobs because no one trusts Greeks, because of Trojan Horse. They always faked reading Greek. That's why we borrowed regular Catholic books instead of read Greek. Sure, we sacrifice to Greek myths three times a year to please yiayia, and she's nun the wiser when we go to regular Catholic Mass on Sundays when she bummed from bouzaki dances. Ain't need no more Bart, just the regular Pope. That's why we all married regular Catholic when we grew up. So they can trust us.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Μουτούσης Κωνσταντίνος1/9/10

    just to ... please yiayia :

    "...Dressed "friends" arrived
    innumerous times my enemies,
    offering the ancient presents...

    But their presents were no more
    than ... iron and fire

    To the open-waiting-hands
    nothing but guns, iron and fire
    nothing but guns, iron and fire! "

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.