Τετάρτη 25 Μαρτίου 2009

Το "διαφορετικό" καλοκαίρι του '66

Απόσπασμα από ένα νοσταλγικό κείμενο της Νίνας Κουλετάκη, παρμένο από ένα εξαιρετικό μπλογκ που δυστυχώς έχει πάψει να ανανεώνεται, η συντάκτριά του αναπόφευκτα κουράστηκε. Οι εκατοντάδες αναρτήσεις υπάρχουν ακόμα εκεί και η διεύθυνση του μπλογκ είναι: http://ninac.wordpress.com/.

Το καλοκαίρι του 1966 ήταν διαφορετικό από όλα όσα είχα, μέχρι τότε, ζήσει. Η μαμά μου ήταν έγκυος στον αδελφό μου, και μάλιστα στις μέρες της, οπότε ούτε λόγος να φύγουμε μακριά από την Αθήνα. Η λύση, για μένα τουλάχιστον, δόθηκε από τη θεία Χαρά (αδελφή της μαμάς μου) και το θείο Γιώργο. Δυο χρόνια παντρεμένοι, χωρίς παιδιά ακόμα και οι αγαπημένοι μου. Ιδίως η θεία μου, μου είχε τρομερή αδυναμία.

Πρότειναν, λοιπόν, να με πάρουν μαζί τους στην Πάρο που θα πήγαιναν διακοπές. Να πω ότι πολύ συχνά με έπαιρναν σπίτι τους για σαββατοκύριακο, και πάντα περνούσα καλά. Το να είμαι μαζί τους, ήταν πανηγύρι. Με έπαιρναν παντού, ακόμα και σε μέρη που οι γονείς μου δεν με πήγαιναν συνήθως: σε ταβερνάκια, σε σπίτια φίλων τους που δεν είχαν παιδιά, σε καλοκαιρινά κλαμπάκια με ζωντανή μουσική. Έτσι εκείνος ο Ιούλης στην Πάρο μαζί τους, αναμενόταν γοητευτικός.

Όπως και ήταν. Κάθε μέρα κολυμπούσαμε σε διαφορετική παραλία, τρώγαμε στα πιο γραφικά ταβερνάκια, τα βράδια πηγαίναμε σε μικρά μαγαζάκια, πάνω στο κύμα, που έπαιζαν όμορφη μουσική. Κοιμόμουν αργά κάθε βράδυ, κι αυτό για μένα, που στο σπίτι στις 9 το βράδυ απαραβάτως ήμουν στο κρεβάτι μου, ήταν ήδη πολύ σπουδαίο γεγονός.

Αυτό που έχει μείνει έντονα χαραγμένο στη μνήμη μου ήταν ένα βράδυ ξεχωριστό, το πρώτο σαββατοκύριακο του Ιούλη, με το φεγγάρι γεμάτο. Θα πηγαίναμε στο σπίτι κάποιων φίλων τους. Φτάσαμε αργά το απόγευμα και ήμουν το μόνο παιδί εκεί. Οι μεγάλοι ήταν χαρούμενοι, μιλούσαν και γέλαγαν πολύ, έπιναν και κάπνιζαν αρκετά. Αργά, όταν το φεγγάρι ήταν ψηλά στον ουρανό, έβγαλαν στρωσίδια στον κήπο και τα άπλωσαν στο γρασίδι. Καθίσαμε όλοι.

Και βγήκαν οι κιθάρες. Και τα φλάουτα. Και άρχισαν να παίζουν μουσική και να τραγουδάνε. Μια κοπέλα με μακριά μαλλιά τραγουδούσε κάποια τραγούδια που τα ήξερα, τα άκουγαν και οι γονείς μου στο σπίτι. Ένας νεαρός αδυνατούλης, με μεγάλη μύτη και γυαλιά και μια αστεία βραχνή φωνή τραγούδησε για ένα δέντρο, και για κάτι πουλιά και για κορίτσια που πάνε δυο-δυο και για μια συνεφούλα που αγαπούσε. Και μετά ένας άλλος, με βαθειά ζεστή φωνή, τραγούδησε για ένα δρόμο που είχε τη δική του ιστορία και για έναν στρατιώτη. Και όσο τραγουδούσε κοίταζε μια κοπέλα που ήταν τόσο έγκυος όσο η μαμά μου. Και όταν τελείωσε, οι υπόλοιποι έδωσαν συγχαρητήρια σε μια άλλη νεαρή κοπέλα που, απ’ ότι κατάλαβα, είχε γράψει τα λόγια στα τραγούδια του. Και τραγουδούσαν έτσι, όλη νύχτα σχεδόν, μέχρι που εγώ αποκοιμήθηκα στις αγκαλιές τους.

Εκείνο το βράδυ του 1966, παραβρέθηκα σε μια συγκέντρωση του Συλλόγου Φίλων Ελληνικής Μουσικής, μια κίνησης που είχε δημιουργηθεί για να στηρίξει το Μίκη Θεοδωράκη και τη μουσική του, που δεν ακουγόταν όσο της έπρεπε από το ραδιόφωνο της εποχής. Η κοπέλα με τα μακριά μαλιά ήταν η νεαρότατη τότε, Μαρία Φαραντούρη. Ο πιτσιρικάς με τα γυαλιά ο Διονύσης ο Σαββόπουλος. Ο άντρας με τη βαθειά φωνή ο Μάνος ο Λοϊζος και η έγγυος γυναίκα του η Μάρω Λήμνου (μετέπειτα συγγραφέας Μάρω Λοϊζου), που ένα μήνα αργότερα θα γεννούσε την κόρη τους Μυρσίνη. Και το κορίτσι που είχε γράψει τους στίχους στα τραγούδια του Μάνου ήταν η Κωστούλα Μητροπούλου.

12 σχόλια:

  1. Δυο λόγια για τον Σαββόπουλο, καθώς η παρέμβαση στην ανάρτηση ήταν η επιλογή του βίντεο:
    Ο Σαββόπουλος μπορεί να πήρε το δρόμο του, μπορεί ακόμη να έγινε ο entertainment promoter της Καλομοίρας, όμως δεν μπορώ να πέσω πάνω του. Δεν μπορώ να φανώ αχάριστος και να ξεχάσω ότι στην παιδική ηλικία, στα τελευταία χρόνια της χούντας, οι στίχοι του, όσο τους καταλάβαινα, κατά κάποιο τρόπο με μεγάλωναν, με ενηλικίωναν και αργότερα -στην εφηβεία- με κράταγαν. Συγχρόνως συνέβαινε και κάτι άλλο, το παράδοξο ήταν, πως ακούγοντας Σαββόπουλο, έβρισκες έναν ασφαλή τρόπο να νιώθεις πιο μόνος.
    Ωχ, πηδώ χοροπηδώ
    Κι έχω ένα τσίρκο ηλεκτρικό μεσ' στο μυαλό μου
    Μεσ' στο μυαλό μου που 'χει όρια
    Και μια ελευθερία ζόρικια, αλίμονό μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Να την διαβάζεις τη Νίνα, διαθέτει πάθος, χιούμορ, γλώσσα κοφτερή και εξυπνάδα σπάνια. Κι αν κρατάει αποστάσεις (και χιλιομετρικές), θαρρώ είναι που ξεκουράζεται για να ξαναχυμίξει.

    Για το Νιόνιο, τι να πω...Σαν πνευματικός Σαμψών, λες και χάνει τα λογικά του κάθε φορά που κουρεύται. Ή... λες και τα βρίσκει, πράγμα που ίσως είναι έτι χειρότερο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος25/3/09

    401.Αγωνία για ηλεκτροσόκ. Νεκροζώντανοι στο "Κύτταρο". Σκηνές ροκ. Φωτογραφία με την Μπέλλου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος25/3/09

    http://www.youtube.com/watch?v=OvHjGzEXiWA

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος25/3/09

    Kατι η "αναποφευκτη κουραση των μπλογκερς",κατι το "σαν βγω απ'αυτη την φυλακη",θα αρχισω να ανησυχω σοβαρα..
    Κατανοω βεβαια οτι η υπαρξη ενος γατου του Schrodinger ειναι εξ ορισμου αβεβαιη,και εχουν περασει πολλα χρονια που "τα καλυτερα παιδια κουραστηκαν και γυρισαν στο σπιτι",αλλα εδω παντα υπηρχε μια παρεα για ξενυχτι..
    Και επειδη διακρινω μια νοσταλγικη διαθεση αυτες τις μερες στον χωρο: http://www.youtube.com/watch?v=XlhBRbORZ5I
    running through the graveyard
    we laughed my friends and I
    we swore we'd be together
    until the day we died

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @espectador: Το ίδιο τραγούδι, από ταινία του Λάκη Παπαστάθη και ο φακός του να πιάνει τη Μπέλλου να βγαίνει απ’ το στούντιο μετά την ηχογράφηση του Ζεϊμπέκικου και να λέει «αχ, μωρέ Διονύση, μ’ έκανες και μένα και να τραγουδάω ποπ »
    http://www.youtube.com/watch?v=Pg-WtQ8e3rk

    @Μέτοικος: Ο Τομ Γουέιτς γιατί δεν χορταίνεται ποτέ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος25/3/09

    Ωπ! Τί γίνεται εδώ; Αντί να παρακολουθούμε την παρέλαση μπαινοβγαίνουμε στο βλόγιο και σχολιάζουμε;

    (Απορία, αυτός του οποίου τα σχόλια σε ένα βλόγιο, λογοκρίνονται και αφαιρούνται, ονομάζεται "βλογιοκομμένος"; Επίσης, αν τα σχόλια (ή οι αναρτήσεις του διαχιεριστή) είναι πότε έτσι και πότε αλλιώς, ανάλογα με το πως φυσάει εκείνη τη μέρα, λέμε ότι ο σχολιαστής (ή ο διαχειριστής) πάσχουν από "ανεμοβλογιά";)

    Ντίερ κατ, ο Σαββόπουλος, όντως μας έχει προσφέρει πάρα πολλά και σωστά λες ότι δεν χρειάζεται να του την πέσεις. Κανένας άνθρωπος δεν είναι Θεός και δεν αυτοχρίζεται είδωλο ή πρότυπο. Και κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να ικανοποιεί την ανάγκη μας για ταύτιση, για πάντα. Ο Σαββόπουλος τραβάει την πορεία του (προς τιμήν του ακόμη ψάχνεται και προσπαθεί να αλλάζει) και κρίνεται γι' αυτήν. Το έργο που πρόσφερε σε συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες έκανε πολλούς από μας να ριγήσουμε. Αλοίμονο όμως, αν συνέχισε να αναπαράγει τον εαυτό του, των πρώτων δεκαετιών. Γραφικός θα είχε καταντήσει. Το ίδιο νομίζω ότι συμβαίνει με τον Θεοδωράκη· δεν μπορούμε να στεκόμαστε στο τί λέει και το τί κάνει ο Μίκης τα τελευταία χρόνια. Και ο ίδιος το λέει καμιά φορά ότι έχει κάπως ξεκουτιάνει. Βρίσκω ανούσιες κριτικές επί κριτικών για το τί λέει ο Μίκης πλέον. Θα έβρισκα μάγκικη μια κριτική για το έργο του όταν σχεδόν όλοι σιγοτραγουδούσαν τις μελωδίες του. Ή μια κριτική για αυτούς που εκμεταλλεύονται την παρουσία του και τρέχουν να κάνουν εύκολες και σίγουρες εκδηλώσεις με Θεοδωράκη και Χατζηδάκι και Ελύτη και Σεφέρη και Γκάτσο. Λες και τίποτα δεν παράγεται πλέον. Αλλά η πετυχημένη εμπορικά συνταγή είναι να γεμίσεις ένα μέγαρο με τον Νταλάρα να τραγουδά Θεοδωράκη. Και εκεί είναι και το δικό μας πρόβλημα και γι' αυτό επαυξάνω στο σχόλιό σου: Ας αφήσουμε κατά μέρος, το πως είναι πλέον ο Νιόνιος, ο Μίκης, ο Τζιμάκος κ.λπ. (όχι καλοπροαίρετε δεν εννοώ εσένα, εσύ συγκαταλέγεσαι σ' αυτούς που θα αναφέρω μετά). Αυτοί δείξαν το έργο τους, και αν θα μείνουν στην ιστορία της δημιουργίας, θα μείνουν ακριβώς για τις μεγάλες στιγμές τους και όχι για τον αν γίναν βουλευτές της ΝΔ ή δείξαν την όποια ασυνέπεια (κατά τη γνώμη μας πάντα). Εμείς, οφείλουμε να ανακαλύψουμε και να αναδείξουμε τους καινούριους δημιουργούς, (εδώ μπαίνεις κλπ :-)) και να καταστήσουμε εαυτούς όχι παθητικούς λήπτες και καταναλωτές ειδώλων και προτύπων αλλά συνδιαμορφωτές της ιστορίας, με τη κριτική μας στάση και τη διαρκή μας αναζήτηση.

    Υγεία και χαρά σας, και προσοχή στους κρίνους μέρα που είναι

    @Νέτοικος στη Μίσυρο

    πάλι συμφωνώ με τον γάτο, δεν χορταίνεται ο Τομ Γουέιτς και παραθέτω και γω έναν σύνδεσμο:
    http://www.youtube.com/watch?v=ypH_fNDdKio

    Εδώ η μουσική του έχει επενδύσει μουσικά (και έχει εμπνεύσει) ένα κλιπάκι, σαν ταινία μικρού μήκους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ανώνυμος26/3/09

    Προφητικό το τραγούδι Σαββόπουλου, για το τι μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια Οικονομικής Κρίσης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ο Τσιτσάνης για μεταπτυχιακά πανδουρίδος στο Κονσερβατουάρ της Βιέννης υπό τον Σεκόγια

    @ Ελισσαίος :

    Τι να [ξανα]πω για τους νέους δημιουργούς, ωρέ μπίρο μ΄, τα έχω πει και γράψει τόσες φορές, με ονόματα και συγκριτικά παραδείγματα, με τελευταίο εκείνο το Ακόμα και οι Ολύμπιανς, μπροστά σε κάτι Όναρ, φαντάζουν Μπητλς, που θα χαρακτηριστώ εμπαθής και γραφικός στο τέλος. Ένιγουέι, ας σου κάνω τη χάρη.

    Για αλλαγή, ας φύγουμε από το υποτιθέμενο ποιοτικό των δεκαετιών ’60 και ’70 και ας πάμε ακόμα πιο πίσω, συγκρίνοντας τους σημερινούς τραγουδιστές με τους του πρώιμου ρεμπέτικου, που έγραψαν και τραγούδησαν κατά τεκμήριο αγράμματοι και άμουσοι άνθρωποι. Αν υπάρχει σήμερα τραγουδιστής σαν τον Γιώργο Κάβουρα, τον Στράτο Παγιουμτζή, τον Στελλάκη Περπινιάδη, ή τραγουδίστρια σαν τη Ρόζα Εσκενάζη, τη Ρίτα Αμπατζή, τη Μαρίκα Νίνου, και χωρίς χαλκεύσεις στην πολυοδική τράπεζα ήχου, στην κονσόλα ντε, όπου ο Κώστας Μαρτάκης μετασχηματίζεται σε Νηλ Ντάιαμοντ, εγώ θα αυτομαστιγωθώ στο Σύνταγμα, που είπε και ο Βουλγαράκης.

    Σχετικά με αυτό το άμουσοι : άκουγα τις προάλλες το, νομίζω όχι πολύ γνωστό, τραγούδι του Τσιτσάνη «Τώρα γυρνάς στις γειτονιές» (Απ΄τον καιρό που έτυχε / εσένα να γνωρίσω / τραγούδια θέλησα εγώ / τον κόσμο να γεμίσω), από τα πρώτα που συνέθεσε (το 1939, σε ηλικία 24 ετών). Χάζεψα με την πολυπλοκότητα της εισαγωγής του Τσίλα. Μετά έμπαινε βέβαια ο Τεμπέλης και έκανε τα απίστευτα με το φοβερό λαρύγγι του. Κάλεσα από το ντικταφόν τη γυναίκα μου –πού να μπήγω τις φωνές, εγώ στο ισόγειο, εκείνη στον δεύτερο όροφο του μεγάρου μας, είχαμε δώσει και ολιγόωρη άδεια στη φιλιππινέζα, είχε μια χοροεσπερίδα η «Κασάπι»–, και της έβαλα ν' ακούσει. Κλασσικής παιδείας εκείνη, γαλλίδα νταντά, άρπα (χωρίς κόλλα) και ζωγραφική κατ΄ οίκον, το πιο λαϊκό που έχει ακούσει είναι Νάσος Πατέτσος και Νάντια Κωνσταντοπούλου, ξέρεις τώρα πώς είναι τα κορίτσια της κοινωνικής μας τάξης. «Πώς σου φαίνεται;», ρωτάω. «Καλό είναι. Αυτοδίδακτος ήταν αυτός;», μου λέει. «Όχι», της κάνω, «ξεκίνησε πανδουρίδα στο Ωδείο Ελασσόνας στα τέσσερά του, ύστερα σολφέζ και ανώτερα θεωρητικά στο Εθνικό Ωδείο Τρικάλων, και τέλος μεταπτυχιακά ως εξαιρετικό ταλέντο στο Κονσερβατουάρ της Βιέννης, με δάσκαλο τον Σεκόγια». (Έτσι το είπα, Σεκόγια.) «Α», μου είπε, και κίνησε για να επανέλθει στις ασχολίες της. Μπορεί και να το πίστεψε.

    Ευτυχώς που τότε, Μεσοπόλεμος και Κατοχή γαρ, όχι μόνο μουσική, αλλά ούτε καν γράμματα δεν ήξεραν οι διάφοροι Μαρκοβαμβακάρηδες, Ανεστοδελιάδες και Αποστολοχατζηχρήστοι∙ αλλιώς, αν ήσαν εγγράμματοι και έμμουσοι, μπορεί να είχαν γίνει Λουδοβίκοι των Κατωγείων (όχι, δεν έκανα λάθος∙ αρκεί ν΄ ακούσει κανείς ένα ρεφραίν του, και η διάθεσή του έχει πέσει στο κατώγι) και κοτσιρομαλαμοαλκίνοοι και περιδοπασχαλίδηδες, και δεν θα είχαμε τις δεκάδες αριστουργήματα που μας κληροδότησαν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. καλά σ'ευχαριστώ για το μέρος που με οδήγησες, τι θησαυρός, θα σ'ευγνωμονώ κάθε φορά που θα με γιατρεύει καθώς θα τη διαβάζω..μπράβο βρε γάτα, μπράβο, δεν περίμενα σε σκακιστικό μπλόγκ να βρώ κομμάτι ψυχής, έχω κι ένα ψιλοθέμα γιατί όταν ο σύντροφος μπαίνει εδώ μέσα ξεχνάει τα πάντα, αλλά αυτό τα αποζημιώνει όλα..καθώς και ωρισμένα από τα σχόλια..γιατί άραγε δεν χορταίνεται ο waits? γιατί? και με πετυχαίνεις τη στιγμή που διαβάζω "Αθώος στα όνειρά σου" ,τίτλος πρωτότυπου 'innocent when you dream" με συνεντεύξεις, κείμενα , στίχους του Tom, εκδόσεις Athens voice/βιβλιοπωλείο Κοαν..φαντάζομαι ότι δεν σου λέω τίποτα καινούργιο, απλά δηλώνω τον συγχρονισμό..όσο για τον νιόνιο, τον θυμάμαι να το διηγείται αυτό το περιστατικό με την Μπέλλου, όπου λέει όταν την άκουγα να τραγουδάει όταν το πρωτοηχογραφούσαν σκεφτόμουνα, α επιτέλους έφτιαξα κι εγώ ένα λαικό τραγούδι και βγαίνει η Σωτηρία και του λέει " μπράβο βρε διονύση, μ'έκανες να τραγουδήσω και ροκ"..τώρα θα πάω να δω το βιντεάκι που λές..να είσαι καλά φίλε μου, να είσαι καλά..τα λέμε..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. @ΚαΛούΠι
    Είσαι λίγο άδικος (σε αντίθεση με τις προηγούμενες φορές που ήσουν πολύ). Όχι βέβαια ως προς τον Μαρτάκη (που εξάλλου δεν ξέρω ποιος είναι, αν και φαντάζομαι από τα συμφραζόμενα), όσο ως προς τους άλλους, τους "έντεχνους". Τώρα βέβαια που τους ξανακοιτάζω, δε μου αρέσει και κανένας, με εξαίρεση τον Μάλαμα στις καλές του στιγμές.

    Όμως κι η Αμπατζή δε μου άρεσε (σε αντιδιαστολή με το μέγα Τεμπέλη ή τον Αρτέμη). Και μπορεί η "Τετράς του Πειραιά" να είχε το όνομα, μα χαμένοι θα είχαν πάει (σαν το γέρο-Μασούρα) αν δεν τους ανέσυραν οι μεταγενέστεροι από το προπαπανδρεϊκό χρονοντούλαπο.

    Θυμάμαι πως κάπου είχα διαβάσει πως ο Τσιτσάνης είχε στείλει με ένα ποδήλατο τον Μπιθικώτση να συνεγείρει τον Μάρκο, κάπου στα Άσπρα Χώματα, για να ηχογραφήσει ξανά-μανά τη Φραγκοσυριανή (η οποία παρεμπιπτόντως θα πρέπει να ήταν φοβερή γκόμενα).

    Και δεν ήταν μόνο που του χρώσταγε χάρη ο Τσιτσάνης για την προπολεμική προώθηση της "Αρχόντισσας". Ήταν που σαν είχες ακούσει το "Καραντουζένι" στην παράγκα του Κωνσταντόπουλου στην Ευγένια, να, κάτι σε γαργάλαγε μέσα σου να του φιλήσεις το χέρι λες και ήτανε παπάς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ανώνυμος10/4/09

    Φοβερό είναι και το άλλο blog της Νίνας, το 'έγκλημα και τιμωρία'.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.