Ο Καζανόβα του Φελίνι

«Ποιος μπορεί να ξέρει πώς ήταν ο Καζανόβα; Κρίνουμε τον ήρωα από ένα βιβλίο, το δικό του βιβλίο, και μετά τον βλέπουμε να απομακρύνεται και να γίνεται ένα σημείο αναφοράς στο οποίο ο κόσμος προβάλλει τον εαυτό του. Νομίζω ότι πρόκειται για έναν ανιαρό συγγραφέα που μας μίλησε για έναν εντυπωσιακό ήρωα, έναν ήρωα εξοργιστικό, δειλό, έναν αυλικό που λεγόταν Καζανόβα, έναν στολισμένο ανθρωπάκο που βρωμά ιδρώτα και πούδρα και που έχει τη ματαιοδοξία, τη θρασύτητα και την έπαρση στρατοπέδου και εκκλησίας. Και βλέπω στη φαντασία μου έναν άνθρωπο που ήθελε να έχει πάντα δίκιο, με έναν τρόπο εντελώς απρόσωπο που σου σπάει τα νεύρα»
(Φεντερίκο Φελίνι, 1975).

Στην πλειονότητά τους, οι πάμπολλες ταινίες που αποκρυστάλλωσαν στιγμές από τη ζωή του Τζιάκομο Καζανόβα προτίμησαν να παραμείνουν στα εμπορικότερα προφανή στοιχεία της ιστορίας του και δεν είναι παρά δροσερά ζαχαρωτά. Διαβάζοντας όμως τον συλλογισμό του Φεντερίκο Φελίνι σε αυτό το απόσπασμα συνέντευξης που έδωσε στο περιοδικό «Gente» τον Σεπτέμβριο του 1975, αντιλαμβάνεσαι αμέσως γιατί ο δικός του «Καζανόβας» που γυρίστηκε την ίδια χρονιά με τη συνέντευξη παραμένει η κορωνίδα των ταινιών που ασχολήθηκαν με τα κατορθώματα του διασημότερου γυναικοκατακτητή όλων των εποχών.

Με τον «Καζανόβα» του ο Φελίνι θέλησε να φθάσει στην ύστατη ουσία του κινηματογράφου σε αυτό που κατά τη γνώμη του ήταν η ολοκληρωτική ταινία. Και φυσικά τα κατάφερε. H εικαστική ομορφιά αλλά και η μελαγχολία της παρακμής αυτής της ταινίας τη μετατρέπουν σε κομψοτέχνημα της έβδομης Τέχνης. Γιατί αν η ταινία του Φελίνι παραμένει ακόμη και σήμερα ξεχωριστή είναι επειδή ο μαέστρο, απογυμνώνοντας τον μύθο από τη λάμψη του, μας παρουσίασε την ιστορία ενός θλιβερού τυχοδιώκτη που σπατάλησε τη ζωή του υποσχόμενος λαγούς με πετραχήλια στις γυναίκες μόνο και μόνο για τη διαρκή επιβεβαίωση του εγώ του.

Ι. Ζουμπουλάκης, ΤΟ ΒΗΜΑ, 25.3.2006