Τον Νοέμβριο του 1988 διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη η 28η Σκακιστική Ολυμπιάδα. Δεν τη θυμάμαι για την ταυτόχρονη παρουσία των Κάρποβ και Κασπάροβ στην Εθνική Σοβιετικής Ενωσης. Δεν τη θυμάμαι για την ισοπαλία του Βασίλη Κοτρωνιά με το τρίτο, μετά τους Κ-Κ, κορυφαίο Ελο των αγώνων, Νάιτζελ Σορτ. Δεν τη θυμάμαι για τις ισοπαλίες της Μαρίνας Μακροπούλου με τα δύο κορυφαία Ελο των αγώνων, τη Ζούζα (τώρα Σούζαν) Πόλγκαρ και τη Μάγια Τσιμπουρντανίτζε.
Τη θυμάμαι για δύο λόγους.
Ο ένας είναι το πανέξυπνο βλέμμα μιας 16χρονης που είχα δει σε εφημερίδα της εποχής, ίσως στην «Πρώτη». (Η διοργάνωση δεν αξιώθηκε τηλεοπτικού χρόνου, είχε όμως ευρεία κάλυψη από πολλές εφημερίδες.) Η χαριτωμένη δεσποινίς ήταν και γερή παίκτρια : ΄Εκανε το τέταρτο καλύτερο ατομικό αποτέλεσμα στη σκακιέρα της, 71%, ενώ την ίδια χρονιά ήταν 3η Πρωταθλήτρια Ευρώπης στα κορίτσια μέχρι 16 ετών στην Τιμισοάρα της Ρουμανίας. Η ομάδα της κατετάγη έκτη. Η ίδια το 1990 ήταν 3η Παγκόσμια Πρωταθλήτρια Νεανίδων και το 1991 2η.
Ο άλλος ήταν ένα συμβάν που ορισμένως έκρινε το χρυσό μετάλλιο στις γυναίκες. Μετά τον 10ο γύρο (η Ολυμπιάδα διαρκούσε 14), ο αρχηγός της εθνικής ΗΠΑ, ο 31χρονος IM Τζων Ντόναλντσον, και η δεύτερη σκακιέρα της Σοβιετικής Ένωσης, η 32χρονη WGM Έλενα Αχμιλόφσκαγια, εξαφανίστηκαν. Αποδείχτηκε ότι τέλεσαν πολιτικό γάμο στο δημαρχείο (κατ΄άλλους στο προξενείο των ΗΠΑ) της Θεσσαλονίκης. Επέστρεψαν στην αίθουσα αγώνων όταν ο 11ος γύρος είχε ήδη αρχίσει. Κατά σύμπτωση, εκείνη την ημέρα έπαιζαν ΗΠΑ – Σοβιετική Ενωση στις γυναίκες. Το ματς έληξε ισόπαλο. Στη συνέχεια ανεχώρησαν για τις ΗΠΑ. Είχαν γνωριστεί σε ένα τουρνουά στην Αβάνα τρία χρόνια πριν.
Με δεδομένο ότι ο γάμος τους δεν κράτησε πολύ (το 1990 η Έλενα ξαναπαντρεύτηκε με τον ΙΜ Γκεόργκι Ορλώφ, με τον οποίο απέκτησε έναν γιο· έκτοτε ζουν στο Σηάττλ, μαζί με την κόρη της από τον πρώτο της γάμο, η οποία μετανάστευσε αργότερα στις ΗΠΑ), κακές γλώσσες ψιθύρισαν ότι η Έλενα απλώς ξελόγιασε τον Τζων (δεν ήταν και δύσκολο : ήταν αρκούντως εντυπωσιακή γυναίκα) και τον χρησιμοποίησε για να αυτομολήσει στις ΗΠΑ.
Η Ελενα Αχμιλόφσκαγια το 1986.
Πηγή φωτογραφίας : New in Chess
Δεν ξέρω αν ευσταθεί. Αξιωματούχος του προξενείου των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη είχε δηλώσει ότι η Έλενα δεν ζήτησε πολιτικό άσυλο, απλώς ταξίδεψε νόμιμα στις ΗΠΑ με το αμερικάνικο διαβατήριό της, που απέκτησε μετά τον γάμο της με τον Τζων. Αυτομολία σημαίνει εγκατάλειψη της χώρας για πολιτικούς ή ιδεολογικούς λόγους. Είναι συζητήσιμο αν υφίσταντο τέτοιοι λόγοι στα τέλη του 1988. Οι Ρήγκαν και Γκορμπατσώφ κατέβαλλαν εκείνη την εποχή ειλικρινείς, και τελικά τελεσφόρες, προσπάθειες για τον τερματισμό του ψυχρού πολέμου· την προηγούμενη χρονιά είχαν μάλιστα υπογράψει και την ιστορική Συνθήκη για τις Πυρηνικές Δυνάμεις Ενδιάμεσου Βεληνεκούς INF, τερματίζοντας την «ισορροπία τρόμου» με τους αμερικανικούς Πέρσιγκ και Κρουζ από τη μια πλευρά και τους σοβιετικούς SS20 από την άλλη. Στην εποχή που ο Γκορμπατσώφ είχε υψώσει τα λάβαρα της Гласность (διαφάνεια) και της Перестройка (ανασυγκρότηση), ενόψει και επικείμενης νέας συνάντησης των δύο ηγετών, αν η Αχμιλόφσκαγια υπέβαλλε στις σοβιετικές αρχές αίτηση μετανάστευσης, πιθανότατα θα γινόταν αποδεκτό με συνοπτικές διαδικασίες.
Αντιπαρέρχομαι με βδελυγμία πεζές λεπτομέρειες όπως ότι η Έλενα μέχρι τον 10ο γύρο είχε 8.5/9, με απόδοση 2659!, και ότι η φυγή της πιθανότατα στέρησε τη Σοβιετική Ενωση από το χρυσό μετάλλιο, το οποίο πήρε τελικά η Ουγγαρία («Πολγκαρία»). Όπως είπε όταν πληροφορήθηκε το γεγονός η πρώτη σκακιέρα των ΗΠΑ στη διοργάνωση, Γιάσερ Σεϊράβαν, «Φυσικά και μάς πειράζει που χάνουμε τον αρχηγό της ομάδας μας, αλλά δεν μπορούσαμε να φανταστούμε καλύτερο λόγο γι΄αυτό». Επίσης, η σοβιετικής καταγωγής παίκτρια της εθνικής των ΗΠΑ Ίννα Ισραήλοβ, είπε ότι «Είναι αληθινή αγάπη· γάμος, όχι αυτομολία». Αυτό που έχει βάση είναι ότι, αν ο Τζων και η Έλενα είχαν καθυστερήσει τον γάμο και τη φυγή τους μέχρι το τέλος των αγώνων, μπορεί οι σοβιετικές αρχές να κωλυσιεργούσαν προβάλλοντας γραφειοκρατικά προσκόμματα.
Στη συνέχεια ακούστηκαν πολλά. Λέγεται ότι ο σοβιετικός γκρανμαίτρ Έντουαρντ Γκούφελντ επιχείρησε να επικοινωνήσει με τον Ντόναλντσον και να τον πείσει να επιστρέψει η Αχμιλόφσκαγια στη Θεσσαλονίκη ώστε να παίξει έστω στον τελευταίο κρίσιμο γύρο εναντίον της Ουγγαρίας, και παράλληλα να παραλάβει αυτοπροσώπως τα ομαδικό και ατομικό μετάλλιά της στις απονομές· στη συνέχεια θα ήταν ελεύθερη να πάει σε όποια χώρα επιθυμούσε. Ο πρόεδρος της Ζώνης των ΗΠΑ (οι ΗΠΑ είναι μόνες τους μία ζώνη στην ομαδοποίηση χωρών της FIDE) Άρνολντ Ντένκερ εξέφρασε την αποδοκιμασία του για τη φυγή του Τζων μεσούντων των αγώνων, λέγεται μάλιστα ότι ζήτησε να τιμωρηθεί από την Αμερικανική Σκακιστική Ομοσπονδία.
Σκάκι, μετάλλια, τιμωρίες : ελάχιστη σημασία είχαν εκείνη τη στιγμή αυτά για τον Τζων και την Έλενα· συνέβαιναν αλλού, άλλοτε, σε άλλους ανθρώπους.
Αφήνω τη φαντασία μου να ταξιδέψει. Φαντάζομαι τον Τζων, στο δωμάτιό του στο Electra Palace, όπου έχει καταλύσει η αμερικανική αποστολή, αντί να «στήνει» τους αντιπάλους των παικτών της ομάδας του για την επόμενη ημέρα, να μελετά κρυφά ρωσσικά επαναλαμβάνοντας φράσεις από κασέτα μεθόδου άνευ διδασκάλου ώστε να μπορεί να μιλά στην αγαπημένη του στη γλώσσα της. Φαντάζομαι την ΄Ελενα, στο εμπορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης όπου έχει πάει δήθεν για να ψωνίσει αναμνηστικά, μακριά από το Mediterranean Palace όπου έχει καταλύσει η σοβιετική αποστολή, να διευθετεί με την Ίννα, που πρόθυμα έχει αναλάβει ρόλο μεσάζοντα, τις λεπτομέρειες των συναντήσεών της με τον Τζων. (Δεν μπορεί, η Ίννα πρέπει να είναι πρόσωπο-κλειδί στην ιστορία.)
Αυτομολία ή έρωτας λοιπόν;
Γιατί να μην ήταν απλά έρωτας που κορυφώθηκε με μια ρομαντική, παλιομοδίτικη αλληλοαπαγωγή; Γιατί να μην είναι μια ακόμα περίπτωση Κώστα Κεφαλογιάννη – Τασούλας Πετρακογιώργη; Εμπόδια διαφορών εθνότητας, γλώσσας, ηλικίας, κοινωνικής τάξης και όποια άλλα έχουν εμφυσηθεί στο ασυνείδητό μας, θρυμματίζονται μεμιάς όταν η καρδιά προστάζει.
Πηγές :
Αρθρο στους New York Times στις 27 Νοεμβρίου 1988
olimpbase.org, "the encyclopaedia of team chess"
chess-results.com (ο server του προγράμματος κληρώσεων Swiss-Manager)
Ιστορικό αρχείο Ελληνικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας
Πρώτη δημοσίευση: 12 Νοεμβρίου 2007
Πολύ ωραίο αρθρο. Συγχαρητήρια!
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια φαντασου! Εμεις μια μερα απο τις 14 χαζευαμε τους Καρποφ και Κασπαροφ και εκεινο τον εξοχο Ισλανδο-(Χαρτανσον η καπως ετσι),μαζι με τον γυιο μου που ηταν τοτε 9. Πολυ ωραιο αρθρο...
ΑπάντησηΔιαγραφήΠοια ληταν η σκακίστρια που αναφέρατε στην αρχή?
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο άρθρο σας μου αρεσε πολύ. Μπράβο πάντα τέτοια...
Ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια.
ΑπάντησηΔιαγραφή@ asteroidchess
Άννα-Μαρία Μπότσαρη.
Ε, τώρα, "πανέξυπνη" η γνωστή υπερ-πρωταθληταρού? Δεν ξέρω πολλούς που να συμφωνούν...
ΑπάντησηΔιαγραφήΜια απο τις πιο εντυπωσιακες φυσιογνωνιες της διοργανανωσης ηταν ο Γιουσουποβ ,τεραστιος σε ογκο,με μαλλουρα και γενια. Και βεβαια παικταρας,ενα κλικ κατω απο τους δυο Κ-Κ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕγώ πάλι ξέρω πολλούς που συμφωνούν και δεν αντιλαμβάνομαι το ύφος του ανώνυμου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΈχει αποδείξει ότι είναι η καλύτερη Ελληνίδα σκακίστρια με το μεγαλύτερο ταλέντο. Γιατί να μην είναι λοιπόν και πανέξυπνη;
Μια σκακίστρια
Hjartarson, Johann (Χιάρταρσον, Γιόχαν). Ο κορυφαίος Ισλανδός σκακιστής όλων των εποχών, κατά τη γνώμη μου, αν και ο Φρίντρικ Όλαφσσον ήταν επίσης ανάμεσα στους κορυφαίους του κόσμου ένα διάστημα (πολύ πιο παλιά όμως). Ο Γιόχαν άφησε το επαγγελματικό σκάκι γύρω στο 1992-93 για να ασχοληθεί με τη δικηγορία - αναμφισβήτητα μεγάλη απώλεια. Μέχρι και σήμερα εμφανίζεται περιστασιακά (πολύ περιστασιακά όμως), με αποκορύφωμα την Ολυμπιάδα του Τορίνο το 2006.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσο για το σχόλιο για την Άννα, υπήρχε άλλο κίνητρο πίσω του πέραν της κακεντρέχειας?
Να σου πω ρε Φίλιππα.. Το κωλοσκουπίδι του μπατσάκου που το παίζει και διαιτητής σκακιού πόσο ακόμα θα το linkάρεις από το blog σου?
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυγγνώμη δηλαδή αλλά το σημερινό του ξέρασμα με γενικό τίτλο "Γεμίσαμε παλιόπουστες" δε σε ενοχλεί να φαίνεται στο site σου?
Έλεος πια!!
@ ανώνυμος: Το συγκεκριμένο μπλογκ δεν υπάρχει από σήμερα το πρωί στους συνδέσμους για αυτονόητους λόγους. Μπλογκ και site που προπαγανδίζουν το μίσος απέναντι στη διαφορετικότητα δεν έχουν θέση. Τους υπόλοιπους χαρακτηρισμούς θα προτιμούσα να τους είχατε αποφύγει.
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρομαι πολύ.. Οι χαρακτηρισμοί είναι πολύ ταιριαστοί αν και καταλαβαίνω ότι δε θες να χρησιμοποιούνται στο blog σου, οπότε αν θέλεις σβήστο..
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμπάθα με, περνάω δύσκολες μέρες με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μου.. Εχουμε φτάσει στον απόλυτο πάτο με το φασισμό που κυριαρχεί..
Signomi, tha eithela na matho to link tou skoupidiou pou to paizei kai diaititis skakiou?
ΑπάντησηΔιαγραφήEuxaristw
Κατ' αρχήν, δεν είναι Ελληνίδα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεύτερον, ο Ισλανδός θεωρείτο καλός μόνο από σπόντα, επειδή μετά από τη συνάντηση Φισερ - Σπάσσκυ, το ενδιαφέρον Ισλανδών αυξήθηκε κατακόρυφα, και αυτός προέκυψε ως ο καλύτερος - των άλλων Ισλανδών και μόνο! Δεν κάνει να υπερβάλλετε.
Τρίτον, κατά πάσα πιθανότητα αγνοείτε έννοιες όπως φασισμός.
Τέταρτον, έχετε εξ αιτίας ψυχολογικών προβλημάτων δημιουργήσει ένα τσουβάλι, μέσα στο οποίο ρίχνετε ό,τι βρεθεί μπροστά σας ονομάζοντάς το «φασισμός», γιατί είναι φοβερά βολικό σε ανθρώπους απλοϊκούς όπως εσείς.
Έχετε δείξει πολλά δείγματα ανωριμότητας ( αλλά και φασισμού ) εσείς οι ίδιοι.
Εσείς οι ίδιοι είστε οι πρώτοι που ( μαζί και με άλλους, επίσης φασίστες ) δώσατε δείγματα αμετροέπειας, κουταμάρας, άγνοιας και μίσους εναντίον κάθε τι διαφορετικού από εσάς!
Το κυριώτερο Διαφορετικό από σας δεν είναι άλλο από την Ελληνικότητα, την οποία εσείς - είτε συγκαλυμένα είτε απροκάλυπτα -έχετε επανειλημμένα δυσφημίσει και στήσει στον τοίχο ως «φασιστικό».
Ο δικός σας φασισμός έχει μια πλάγια μορφή που εκδηλώνεται με διάφορα σχήματα.
Θεωρείτε δε ότι κανείς δεν αντιλαμβάνετε αυτά τα ψιλά γράμματα. Οικτρή πλάνη!
Αλίμονο, δεν υπάρχει τρόπος να κρυφτείτε. Η νοοτροπία σας δεν είναι κάτι που μπορείτε να αλλάξετε όποτε γουστάρετε. Κάνει μπαμ από μακρυά.
Είναι βέβαιο ότι ξέρετε να κάνετε διάφορες ακροβασίες λεκτικές για να αποκρούσετε τις κατηγορίες. Τι ωφελεί όμως; Η καταγωγή σας δεν θα σας αφήσει ποτέ να αλλάξετε.
Συγγνώμη, αλλά ποιά δεν είναι Ελληνίδα γιατί μπερδεύτηκα; Η Άννα-Μαρία Μπότσαρη; Μάλλον δεν ξέρεις τι έχεις διαβάσει σε αυτή τη δημοσίευση. Καλύτερα να μάθεις Ελληνικά και να αφήσεις τις λεκτικές διαμάχες γι' αυτούς που καταλαβαίνουν τι διαβάζουν...
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυγγνώμη, αλλά ποιά δεν είναι Ελληνίδα γιατί μπερδεύτηκα; Η Άννα-Μαρία Μπότσαρη; Μάλλον δεν ξέρεις τι έχεις διαβάσει σε αυτή τη δημοσίευση. Καλύτερα να μάθεις Ελληνικά και να αφήσεις τις λεκτικές διαμάχες γι' αυτούς που καταλαβαίνουν τι διαβάζουν...
ΑπάντησηΔιαγραφή15/6/09
Αυτό το ξόανο με μπέρδεψε. Ποιά είναι δηλαδή η γλώσσα που χρησιμοποίησα;
Bojari. 100% ελληνικό!
ΑπάντησηΔιαγραφήΧεστήκαμε ρε βλαμμένε αν είναι Bojari ή Μπότσαρη.. Ζώα εθνίκια!!
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://nikkarthegreat.blogspot.com/
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμφωνώ ότι οι εθνικιστές είναι ζώα και δεν έχει σημασία αν η Μπότσαρη είναι Ελληνίδα ή όχι, αλλά είχα την εντύπωση ότι είναι η μόνη γηγενής Ελληνίδα στην εθνική Ελλάδας. Γι' αυτό από περιέργεια να ρωτήσω μήπως ξέρει κανείς από που κατάγεται ή που γεννήθηκε;
ΑπάντησηΔιαγραφήστη γη γεννηθηκε οπως ολοι μας...
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυγγνώμη, αλλά ποιά δεν είναι Ελληνίδα γιατί μπερδεύτηκα; Η Άννα-Μαρία Μπότσαρη; Μάλλον δεν ξέρεις τι έχεις διαβάσει σε αυτή τη δημοσίευση. Καλύτερα να μάθεις Ελληνικά και να αφήσεις τις λεκτικές διαμάχες γι' αυτούς που καταλαβαίνουν τι διαβάζουν...
ΑπάντησηΔιαγραφή15/6/09
Χεστήκαμε ρε βλαμμένε αν είναι Bojari ή Μπότσαρη.. Ζώα εθνίκια!!
15/6/09
Συμφωνώ ότι οι εθνικιστές είναι ζώα και δεν έχει σημασία αν η Μπότσαρη είναι Ελληνίδα ή όχι, αλλά είχα την εντύπωση ότι είναι η μόνη γηγενής Ελληνίδα στην εθνική Ελλάδας. Γι' αυτό από περιέργεια να ρωτήσω μήπως ξέρει κανείς από που κατάγεται ή που γεννήθηκε;
15/6/09
---------
Καταλάβατε τώρα τι ενοούσα με το »ανώριμοι, ανθέλληνες, και αληθινοί κρυπτοφασίστες«;
Βλέπετε πόσο «μέλι» στάζει η ηλίθια γλώσσα τους;
Έχετε αντιληφτεί εδώ ποιά είναι τα λεκτικά κόλπα που υπαινίχτηκα; Δεν λένε στα ίσια ότι είναι μισέλληνες, λένε «εσείς τα εθνίκια».
Αν Ελλάδα είναι αυτό που πρεσβεύεις εσύ, η μισαλλοδοξία, ο εθνικισμός (αλλά αν έρθει το αγγούρι γερμανοτσολιάς).. Αν Ελλάδα είναι ο Μπουμπούκος και ο Καταδρομέας.. Αν Ελλάδα είναι ο Πιπίκιος, ο Ζυγούρας και ο Μιχαλολιάκος.. Ο Άνθιμος και ο Ψωμιάδης.. Αν Ελλάδα είναι το "Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια"
ΑπάντησηΔιαγραφήΤότε εγώ ναι, είμαι μισέλληνας..
Πάντως, η Βέρα, η Κουβάτσου και η Αλεξάνδρα (Στείρη) είναι πιο μεγάλα ταλέντα από τη Μπότσαρη, πιστεύω. Απλά, δεν έτυχε να έχουν πατέρα αντιπρόεδρο ΕΣΟ όταν ανέβαιναν, οπότε δεν προωθήθηκαν τόσο πολύ ούτε είχαν τόσες ευκαιρίες...
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν Ελλάδα είναι αυτό που πρεσβεύεις εσύ, η μισαλλοδοξία, ο εθνικισμός (αλλά αν έρθει το αγγούρι γερμανοτσολιάς).. Αν Ελλάδα είναι ο Μπουμπούκος και ο Καταδρομέας.. Αν Ελλάδα είναι ο Πιπίκιος, ο Ζυγούρας και ο Μιχαλολιάκος.. Ο Άνθιμος και ο Ψωμιάδης.. Αν Ελλάδα είναι το "Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια"
ΑπάντησηΔιαγραφήΤότε εγώ ναι, είμαι μισέλληνας..
16/6/09
ΑΝ, ηλίθιε, ΑΝ...
Πουθενά δεν αναφέρθηκα σε πρόσωπα ή καταστάσεις, αλλά διασαφήνισα δυό τρία πράγματα.
Ώστε αυτές είναι οι δικές σου δικαιολογίες για τον μισελληνισμό σου;
Παρακάτω όμως ξεχάστηκες ( ως ηλίθιος που είσαι ) και ομολόγησες!
Ευτυχώς που οι κοπέλες της Εθνικής Ελλάδος αναγνωρίζουν την αξία η μία της άλλης και δεν ακούν ανοησίες όπως αυτές που ανταλάσσουμε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌποιος έχει δει λίγο την Άννα Μαρία να παίζει από κοντά ξέρει πολύ καλά ποιοί είναι οι πραγματικοί λόγοι που της έδωσαν τόσες επιτυχίες. Και τον Ιλιουμζίνοβ μπάρμπα να έχεις, αν δεν δουλέψεις σκληρά και δεν έχεις ψυχολογία μαχητή, διάκριση σε παγκόσμιο πρωτάθλημα δεν παίρνεις. Το ίδιο ισχύει και για τις υπόλοιπες τρεις που αναφέρθηκαν. Δεν της κούναγε τα κομμάτια ο πατέρας της Μαρίας (που, για λόγους ιστορικούς, και αυτός ήταν αντιπρόεδρος τότε) όταν πήρε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα.