Όταν βρεθεί κανείς στην Κίνα, είναι σίγουρο πως θα συναντήσει στις γωνίες ανθρώπους να παίζουν σιάνγκτσι (κινέζικο σκάκι). Η φωτογραφία είναι του Reuters, χτεσινή, και εικονίζει ηλικιωμένους άνδρες να επιδίδονται στο σιάνγκτσι, σε ένα πεζόδρομο του Πεκίνου. Ένα πολύ κατατοπιστικό αφιέρωμα για το παιχνίδι, σε συνέχειες, είχε δημοσιεύσει ο Ηλίας Οικονομόπουλος στο ιστολόγιο Σκάκι στα Σχολεία, τον Οκτώβριο του 2008 (το πρώτο μέρος: http://skakistasholeia.blogspot.com/2008/10/blog-post_16.html ). Μπορείτε να διαβάσετε όλες τις πληροφορίες στη πιο πάνω διεύθυνση, απλώς εδώ μεταφέρω λίγες γραμμές:
Οι πρώτες αναφορές στο σιάνγκτσι μάς έρχονται από τον 8ο αιώνα. Γύρω στον 12ο ή 13ο αιώνα η σκακιέρα και οι κινήσεις των κομματιών πήραν τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα. Όπως θα γίνει φανερό όταν περιγράψουμε το παιχνίδι, το σιάνγκτσι και το σκάκι έχουν έναν κοινό πρόγονο, πιθανότατα το ινδικό παιχνίδι τσατουράγκα. Σ' αυτό ελάχιστοι διαφωνούν. Αν και υπάρχει μόνο ένα κομμάτι στο σιάνγκτσι που κινείται ακριβώς όπως το αντίστοιχό του στο σκάκι (το άρμα, που κινείται όπως ο πύργος), σχεδόν για όλα τα κομμάτια υπάρχει ένα παρόμοιο στο σκάκι, τόσο ως προς την τοποθέτηση, όσο και ως προς την κίνηση.
Η φιλολογία του κινέζικου σκακιού είναι απέραντη. Τα πρώτα βιβλία έρχονται από τη δυναστεία Μινγκ, περίπου τέσσερις αιώνες πριν από την εποχή μας, και καταλήγουν σε μια βιβλιογραφία που συναγωνίζεται εκείνη του σκακιού.
Τα βιβλία στα κινέζικα είναι εξαιρετικά φτηνά και, αντίθετα με αυτό που θα περίμενε κανείς, οι κινήσεις και τα διαγράμματα δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να διαβαστούν! Υπάρχουν βέβαια και βιβλία στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, κτλ. Οι σκακιέρες είναι κι αυτές πάρα πολύ φτηνές και, το κυριότερο, μπορεί κανείς να τις κατασκευάσει άνετα και μόνος του!
Το ζιαντσί (κινέζικο σκάκι) είναι από το λίγο που έχω ασχοληθεί μαζί του μια ενδιαφέρουσα εκδοχή σκακιού. Έχει πιο έντονο τακτικό χαρακτήρα σε σχέση με το γνωστό μας δυτικό σκάκι. Δεν υπάρχουν σ' αυτό μπλοκέ θέσεις λογω του γεγονότος ότι τα πιόνια τρώνε μπροστά. Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι είναι μάλλον το κανόνι που μαζί με τους πύργους και τα άλογα αποτελούν τα επιθετικα κομμάτια. Η μάχη στο κινέζικο σκάκι ξεκινάει απο πολύ νωρίς. Δεν υπάρχουν βασίλισσες ούτε προαγωγές κομματιών. Το παιχνίδι θυμίζει έντονα εκείνες τις άγριες παρτίδες του 19ου αιώνα στο δυτικό σκάκι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπίσης όμορφο και χαοτικό παιχνίδι είναι το σόγκι (γιαπωνέζικο σκάκι), κάτι σαν το δικό μας φυτευτό, με μεγαλύτερη όμως ισορροπία. Κι εδώ δεν υπάρχουν βασίλισσες.
Τέλος αναφορά πρέπει να γίνει στο πιο δύσκολο στρατηγικό παιχνίδι, το γκο που προέρχεται μάλλον από την Κίνα και είναι το αρχαιότερο όλων. Δεν έχει σχέση με το σκάκι αλλά το αναφέρω εδώ μιας και έχει να κάνει με πνευματικά παιχνίδια απο την Ασία.
Πολύ ενδιαφέροντα όσα γράφετε κε Κοφινά! Το Go θεωρείται από πολλούς το δυσκολότερο πνευματικό παιγνίδι. Απ’ όσο γνωρίζω -σε αντίθεση με το σκάκι- τα σιλικονούχα ‘τερατάκια’ δεν είναι σε θέση (ακόμη!?) να το παίξουν τόσο καλά ώστε να κερδίζουν τους ισχυρότερους ανθρώπους (Ιάπωνες με μαύρη ζώνη και πολλά Νταν, ναι έτσι γίνεται η αξιολόγηση στο Go όπως στις πολεμικές τέχνες!) και αυτό το γεγονός από μόνο του σίγουρα κάτι λέει περί της πολυπλοκότητας του. Πάντως στην ευρωπαϊκή βιβλιογραφία το Go παρουσιάζεται ως Ιαπωνικό παιγνίδι και όχι κινέζικο. Βέβαια μπορεί να ‘κλεψαν’ την αρχική τεχνογνωσία από τους Κινέζους και να βελτίωσαν το τελικό προϊόν (το συνηθίζουν άλλωστε οι Ιάπωνες!). Αν ξέρετε κάτι επιπλέον σχετικά, παρακαλώ ενημερώστε μας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΈχετε δίκιο κύριε Ριζόπουλε! Το Go γεννήθηκε στην Κίνα πέρασε στη συνέχεια στην Ιαπωνία και εκεί έγινε προσπάθεια οικειοποίησής του από τους Ιάπωνες. Οι τελευταίοι ήταν αυτοί που το αγκάλιασαν και έκαναν μεγάλη προσπάθεια καταγραφής της θεωρίας του παιχνιδιού και συστηματικοποίησής του. Αποτέλεσε κομμάτι της κουλτούρας των πολεμικών τεχνών εξού και ο τρόπος αξιολόγησης με ζώνες και νταν. Οι κορυφαίοι σήμερα ερασιτέχνες φτάνουν τα 6-7 νταν και αν είναι ακόμα εξελίξιμοι και σε νεαρή ηλικία μπορεί να γίνουν επαγγελματίες ξεκινώντας πάντως από το 1ο επαγγελματικό νταν. Οι κορυφαίοι επαγγελματίες φτάνουν τα 9 νταν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο παιχνίδι τώρα έχει μεγάλο στρατηγικό βάθος με μακρόπνοα σχέδια κατάληψης όσο το δυνατόν περισσότερου χώρου από το δικό μας στρατό (άσπρες ή μαύρες πέτρες). Αυτά τα μακρόπνοα σχέδια εξυπηρετούνται μεν από τακτικά μοτίβα αλλά δεν έχουν την ίδια βαρύτητα που έχουν στο σκάκι. Αυτή λοιπόν η ιδιαιτερότητα του όσον αφορά το βάθος της στρατηγικής σκέψης που απαιτεί, σε συνδυασμό με τον εξωφρενικά μεγάλο αριθμό πιθανών θέσεων που μπορούν να προκύψουν το κάνει δύσκολο πεδίο "κατάκτησής του" απο τους υπολογιστές. Να αναφέρω πως οι κορυφαίοι υπολογιστές με top προγράμματα παίζουν αυτή τη στιγμή σε επίπεδο 2-3 νταν ερασιτεχνικό. Οι επαγγελματίες κοπανάνε τα μηχανάκια άνετα. Γενικά το παιχνίδι θεωρείται το επόμενο μεγάλο στοίχημα για τους υπολογιστές και τους προγραμματιστές τους.
Όσον αφορά τώρα τη διάδοση του παιχνιδιού στην Ελλάδα βρίσκεται σε εμβρυακό στάδιο. Στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν γύρω στα 15 άτομα που ασχολούντα μ αυτό και στην Αθήνα σποραδικά 4-5 άτομα!!! Σε go server που έμπαινα παλιότερα και συγκεκριμένα στο KGS go server που θεωρείται ο καλύτερος για τους Ευρωπαίους παίκτες, τα παιδιά από τη Θεσσαλονίκη μου είπαν πως από με το παιχνίδι ασχολήθηκε κάποια στιγμή και ο Γιάννης ο Παπαδόπουλος, πρωταθλητής στο σκάκι το 2007, για περίπου ένα εξάμηνο. Την πληροφορία πάντως δεν μπόρεσα να τη διασταυρώσω. Ιστορικά πάντως ο πρώτος γνωστός σκακιστής που ασχολήθηκε με το παιχνίδι είναι ο Έντουαρντ Λάσκερ (όχι ο Εμμανουήλ) που πήγε μάλιστα στην Ιαπωνία κι έπαιξε με Ιάπωνες επαγγελματίες με τραγικά γι αυτόν αποτελέσματα. Πάντως αυτό δεν τον εμπόδισε να εκφραστεί με μεγάλο θαυμασμό για την ποιότητα και το βάθος που κρύβει το Go.
Σήμερα κορυφαίοι στο Go είναι οι Κορεάτες σε αριθμό σπουδαίων παικτών. Δεν υπάρχει παγκόσμιος πρωταθλητής με την έννοια που δίναμε εμείς στον παγκόσμιο πρωταθλητή στο σκάκι (τουλάχιστον μέχρι την Κασπάροβ εποχή). Οι καλύτεροι παίκτες πάντως αυτή τη στιγμή είναι ο Κορεάτης Lee Sedol και ο Κινέζος Gu Li. Στην Ευρώπη (με εξαίρεση την Ελλάδα) το παιχνίδι αναπτύσσεται συνεχώς κυρίως λόγω internet. Οι περισσότερες μεγάλες Ευρωπαικές πόλεις έχουν το δικό τους Go Club. Επίσης υπάρχουν 3 Ευρωπαίοι επαγγελματίες χαμηλού πάντως επιπέδου για τα επαγγελματικά στάνταρ. Γενικά η διαφορά ανάμεσα στους δυτικούς και τους ασιάτες στο παιχνίδι είναι τόσο μεγάλη που ο Ρώσος επαγγελματίας δήλωσε πως ένα ματς μεικτής Κόσμου - μεικτής Ασίας σε 100 τραπέζια θα τελείωνε 100-0 θεωρώντας έκπληξη το 99-1 !
Πάντως και τα άλλα παιχνίδια που αναφέρω στο προηγούμενο σχόλιό μου είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα για τους σκακιστές και σίγουρα θα είχαν διαφορετική τύχη στη δύση αν είχαμε ξεπεράσει το αρχικό σοκ των ιδεογραμμάτων που χρησιμοποιούν για κομμάτια. Να πούμε χαρακτηριστικά πως ο γνωστός μας Γερμανός GM Ρόμπερτ Χύμπνερ είχε ασχοληθεί κάποια στιγμή σοβαρά με το κινέζικο σκάκι και πως ο κορυφαίος του γιαπωνέζικου σκακιού ο Ιάπωνας Χαμπού είναι παράλληλα και διεθνής μαιτρ στο "δικό μας" σκάκι...