Μέρες του 48 και του 52

Ο Βασίλι Σμίσλοβ (αριστερά) και ο Μιχαήλ Μποτβίνικ (δεξιά), κατά τη δεκαετία του 50.

Ο Σουηδός γκρανμέτρ Στάλμπεργκ (έπαιζε σκάκι από το 1930 ως το 1967 -οι καλύτερές του μέρες ήταν τη δεκαετία του 50) είχε γράψει ένα βιβλίο για τους ισχυρότερους παίκτες της εποχής του και μεταξύ άλλων αναφέρει επιγραμματικά: «Οι πιο δύσκολοι αντίπαλοί μου: ο Αλιέχιν και ο Μποτβίνικ. Ο πιο ενδιαφέρων αντίπαλός μου: ο Λάσκερ. Ο πιο ευγενής αντίπαλός μου: ο Κέρες. Ο πιο ταλαντούχος: ο Καπαμπλάνκα. Ο καλύτερος στρατηγικός παίκτης: ο Μποτβίνικ. Ο σκακιστής με τη μεγαλύτερη φαντασία: ο Μπρονστάιν. Ο καλύτερος τακτικός παίκτης: ο Λάσκερ. Ο πιο ισχυρός στα φινάλε: ο Σμίσλοβ».

«Σμισλ» στα ρωσικά σημαίνει αίσθηση, ο Σμίσλοβ γνώριζε ποια είναι τα καλύτερα τετράγωνα για τα κομμάτια του. Ο Ρώσος σκακιστής, στην αυτοβιογραφία του, αναλύει την αίσθηση της αρμονίας στην τοποθέτηση των κομματιών.

Στα πρώτα χρόνια της σκακιστικής του καριέρας, ο Σμίσλοβ βρισκόταν κοντά στον Μποτβίνικ και επωφελείτο κι αυτός από τις παροχές που έδιναν οι Σοβιετικοί στον πατριάρχη. Υπήρχε, για παράδειγμα, μεγάλη συζήτηση για το αν ο Σμίσλοβ εδικαιούτο να λάβει μέρος στο τουρνουά των έξι, του 1948, που θα αναδείκνυε τον παγκόσμιο πρωταθλητή.
Ο Μπρονστάιν γράφει: «Ο Μποτβίνικ χρησιμοποίησε την επιρροή του και απέκλεισε τον Μπολεσλάβσκι και τον Νάιντορφ, τους οποίους φοβόταν. Ο Μπολεσλάβσκι άξιζε να παίξει περισσότερο απ' ό,τι ο νεαρός Σμίσλοβ, αλλά ο Μποτβίνικ αποφάσισε πως ένας ρωσοεβραίος ήταν αρκετός για το τουρνουά - ό ίδιος». Σε κάθε περίπτωση όμως, η πρόσκληση που δόθηκε στον Σμίσλοβ αποδείχθηκε κάθε άλλο παρά χαριστική, τερμάτισε δεύτερος, μπροστά από τους Ρεσέβσκι, Κέρες, Όιβε.

Τα σύννεφα στη σχέση Σμίσλοβ - Μποτβίνικ φάνηκαν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της ομάδας της ΕΣΣΔ για την ολυμπιάδα του Ελσίνκι, το 1952. Ο Μποτβίνικ, αν και ήταν παγκόσμιος πρωταθλητής, είχε άσχημα αποτελέσματα στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Διατήρησε τον τίτλο του με ισόπαλο αποτέλεσμα εναντίον του Μπρονστάιν το 1951, την ίδια χρονιά στο πρωτάθλημα Σοβιετικής Ένωσης ήρθε τρίτος, ενώ το 1952, σε διεθνές τουρνουά στη Βουδαπέστη μόλις πέμπτος. Τα μέλη της ομάδας αποφάσισαν να βάλουν στην πρώτη σκακιέρα τον Κέρες και στη δεύτερη τον Μποτβίνικ. Εκείνος το θεώρησε υποτιμητικό, αρνήθηκε και κατηγόρησε ανοιχτά τον Σμίσλοβ για αυτή τη μεθόδευση. Αυτή ήταν η αρχή μιας διαμάχης μεταξύ των δυο κορυφαίων παικτών που κράτησε δεκαετίες. Οι σχέσεις τους έγιναν ομαλές στα στερνά του Μποτβίνικ, μόλις το 1995. Οι δυο γέροντες είχαν τις ντάτσες τους κοντά κοντά και άρχισαν να κάνουν περιπάτους και να μιλούν πάλι μαζί. Με τις ώρες...
(διασκευή άρθρου του Bobby Ang)