Σαν χτες, πριν από 37 χρόνια (19 Σεπτεμβρίου του 1970), ο 22χρονος Κερκυραίος φοιτητής Γεωλογίας στην Ιταλία Κώστας Γεωργάκης αυτοπυρπολήθηκε μπροστά στο επιβλητικό Μέγαρο των Δόγηδων, στη Γένοβα, σε μια ύψιστη αυτοθυσιαστική διαμαρτυρία κατά της χούντας των συνταγματαρχών, θέλοντας να προκαλέσει την προσοχή της διεθνούς κοινής γνώμης για το σκοτάδι στην Ελλάδα. Ξεχασμένος από τη συλλογική μνήμη...
---------------------------------------------------
Ένας ενδόξως ανώνυμος ο Κώστας Γεωργάκης. Δεν ξέρω αν κάποιος δήμος σκέφτηκε ποτέ να αποδώσει τ' όνομά του σε κάποια οδό, σε κάποιο ταπεινό αδιέξοδο. Περιττό θα 'ταν άλλωστε. Τίποτε δεν σώζουν οι τελετές της υποκρισίας, εκτός ίσως από την ιδιοτέλεια των υποκριτών. Ετών 22 ο Κώστας Γεωργάκης. Κερκυραίος. Σπούδαζε στην Ιταλία.
«Δεν αντέχω άλλο μετά τρία χρόνια βίας», έγραψε στον πατέρα του, Σεπτέμβρη του 1970. «Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά παρά να σκέφτομαι και να ενεργώ σαν ελεύθερο άτομο» (το γράμμα ετούτο και πάμπολλα άλλα στοιχεία περιέχονται στο βιβλίο του συμπατριώτη του Κωνσταντίνου Γ. Παπούτση, «Το Μεγάλο Ναι. Υπόθεση Κώστα Γεωργάκη», εκδ. «Κωνσταντίνος»).
Το μόνο ίσως που μπορούσε να διαχειριστεί απολύτως ελεύθερα ήταν το σώμα του και η ψυχή που το φτέρωνε. Ετοιμάζοντας με την ψυχραιμία των πεπεισμένων το ίδιο του το ξόδι, λούστηκε με βενζίνη, με μύρο πες, και πυρπόλησε το σώμα του, μπροστά στο Μέγαρο των Δόγηδων στη Γένοβα - ένας φανός ελευθερίας. Τώρα βρίσκεται εκεί μια μαρμάρινη επιγραφή για να βεβαιώνει, στα ιταλικά, πως «η Ελεύθερη Ελλάδα θα τον θυμάται για πάντα», «per sempre», με γράμματα μεγάλα, να ξεχωρίζουν. Άλλες όμως οι γραφές της βουλήσεως και της υπόσχεσης κι άλλες, πιο αδύναμες, οι γραφές της μνήμης.
Κι ο Κώστας Γεωργάκης, που έγινε «η φωτεινή περίληψη / του δράματός μας», «στην ίδια λαμπάδα τη μία / τ' αναστάσιμο φως / κι ο επιτάφιος θρήνος μας», όπως απαθανάτισε τη θυσία του ο Νικηφόρος Βρεττάκος, στο ποίημά του «Η θέα του κόσμου», παραμένει ξενιτεμένος από τη συλλογική μας μνήμη.
(Παντελής Μπουκάλας)
Το πασίγνωστο τραγούδι του παλιού καλού Σαββόπουλου «ωδή στον Γ.Κ. (Γιώργο Καραϊσκάκη)» είναι στην πραγματικότητα «Ωδή στον Κ.Γ. (Κώστα Γεωργάκη)» και η αλλαγή του ονόματος στον τίτλο είχε γίνει για να παρακαμθεί η λογοκρισία:
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ οθόνη βουλιάζει σαλεύει το πλήθος
εικόνες ξεχύνονται με μιας
πού πας παλικάρι ωραίο σαν μύθος
κι ολόισια στο θάνατο κολυμπάς
Και όλες οι αντένες μιας γης χτυπημένης
μεγάφωνα και ασύρματοι από παντού
γλυκά σε νανουρίζουν κι εσύ ανεβαίνεις
ψηλά στους βασιλιάδες τ' ουρανού
Ποιος στ' αλήθεια είμαι εγώ και πού πάω
με χίλιες δυο εικόνες στο μυαλό
προβολείς με στραβώνουν και πάω
και γονατίζω και το αίμα σου φιλώ
Πού πας παλικάρι πομπές ξεκινούνε
κι οι σκλάβες σου ουρλιάζουν στο βωμό
ουρλιάζουν υα πλήθη καμπάνες ηχούνε
κι ο ύμνος σου τραντάζει το ναό
Ποιος στ' αλήθεια είμαι εγώ και πού πάω
με χίλιες δυο εικόνες στο μυαλό
οι προβολείς με στραβώνουν και πάω
και γονατίζω και το αίμα σου φιλώ
Μολονοτι ειναι αχαρο να ερμηνευει κανεις τις προθεσεις των δημιουργων αντι τα εργα τους νομιζω ο Τσε Γκεβάρα κρυβεται πισω απο τον Καραισκακη συμφωνα με τις συνετευξεις του Σαββοπουλου εκεινης της εποχής.Ο ιδιος ο Καραισκάκης ήταν κι αυτος μια σπουδαια προσωπικότητα γενναιος και αθυροστομος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ ταυτιση των αρχικών που επισημανατε καθως και η διαμονη του Σ. στην Ιταλια οπου εγραψε το Περιβολι του τρελου προσθετει και μια αλλη διασταση στην ερμηνεια του τραγουδιου.
Ο νεαρος ηρως-αρχηγος που συντριβεται ατομικα στην παλη του με τα μεσα επικοινωνιας παραμενει επικαιρος σημερα που η μαζικη κουλτουρα-ογκοι κοπριας εχει γινει αφορητη.
Μια και ο λόγος για συμβολισμούς, αλληγορίες και λοιπά κουζινικά σκεύη :
ΑπάντησηΔιαγραφήΕχω την εντύπωση ότι πολλά τραγούδια που βγήκαν την εποχή της Εθνοσωτηρίου Επαναστάσεως, θεωρήθηκαν εκ των υστέρων (ή αφέθηκε από τους δημιουργούς τους να εκληφθούν) ως συμβολικά και αντιστασιακά, ίσως όμως δεν ήσαν όλα. Π.χ., το τραγούδι «Αχ χελιδόνι μου» των Λοΐζου – Παπαδόπουλου, ερμηνεία Νταλάρας, από το LP «Ο μέτοικος», 1971 (στον ίδιο δίσκο υπάρχει και η περίφημη «Φαντασία» των Καλδάρα – Παπαγιαννοπούλου), μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει και δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης. Εδώ όμως θεωρήθηκε συμβολικό μέχρι και «Το πουκάμισο το θαλασσί» των Κουγιουμτζή – Κορφιάτη, ερμηνεία πάλι Νταλάρας, από τις «Μικρές Πολιτείες», 1974 (θυμάμαι ότι η μεγαλύτερη επιτυχία του δίσκου ήταν το «Νάμουν ο Μεγαλέξανδρος» των Κουγιουμτζή – Τσώτου, ερμηνεία ξανά Νταλάρας· στον ίδιο δίσκο ερμήνευε, υποβλητικά και με ακρίβεια συγκερασμένου κλειδοκυμβάλου, το τραγούδι «Σ΄αγαπώ» -Αχ περιστέρι μου, μη φεύγεις βιαστικό κλπ.-, η ανήλικη ακόμα και όμορφη σαν κρίνος τότε Αννα Βίσση· μετά βρήκε κι αυτή τον δρόμο της). Αν εμπεριέχει συμβολισμό, είναι τόσο καλά κρυμμένος και τόσο σιβυλλικά διατυπωμένος, που τον αντιλαμβάνονται μόνο οι άμεσα εμπλεκόμενοι, γεγονός που τον εξουδετερώνει.
Οχι, δεν άκουσα για απόπειρα να θεωρηθούν αντιστασιακά και τα λαχνίσματα που λέγαμε στο σχολείο όταν «τα βγάζαμε» (Τζένη Καρέζη, Κώστας Κακαβάς, Αλίκη Βουγιουκλάκη, εσύ θα τα φυλάς).
Για να πω την αλήθεια, για το συγκεκριμένο τραγούδι του Νιόνιου είχα κι εγώ διαβάσει και ακούσει ότι ήταν γραμμένο γι΄αυτόν τον επηρμένο βρωμύλο τον Τσε. Επίσης, δεν μού κάθονται και οι χρονολογίες : «Το περιβόλι του τρελλού» κυκλοφόρησε το 1969, και το 1969 είναι πριν το 1970...
Με την ευκαιρία και προς επίρρωση των παραπάνω, αντιστασιακή θεωρήθηκε μέχρι και η «Συννεφούλα». Ο ίδιος ο Νιόνιος βεβαίωσε αργότερα ότι απλώς ήταν ένα ερωτικό τραγούδι που έγραψε έφηβος.
Σιγά σιγά θα μάς ψήσουν ότι ήταν αντιστασιακό και το «Ασπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλε» των Μούτση – Λογοθέτη, ερμηνεία Μοσχολιού, από το LP «Συνοικισμός Α΄», 1972, ή η «Κυρα-Γιώργαινα» των Κατσαρού – Πυθαγόρα, ερμηνεία Καλατζής, 1971.
Τώρα που το λες… Ο στίχος πάει : «Κυρα-Γιώργαινα στο λέω υπευθύνως, ο Γιωργάκης σου είναι ένας θεατρίνος». Για να δούμε : Η «Κυρα-Γιώργαινα» είναι προφανώς η Ελλάδα, δεν το συζητώ. Ο «Γιωργάκης» είναι φυσικά ο αρχιπραξικοπηματίας και συνεκδοχικά η κυβέρνησή του. Χαρακτηριστικό του «θεατρίνου» ποιο είναι; Ότι δεν έχει δική του προσωπικότητα, και παίζει ό,τι κείμενο του δώσουν. Νάτο, το αντιστασιακό μήνυμα είναι προφανές : Ελληνικέ λαέ, η κυβέρνηση είναι ξενοκίνητη και ξενόδουλη. Απλό.
Ολοι πια ήμασταν αντιστασιακοί, όπως και όλοι ήμασταν μέσα στη συναυλία των Ρόλλινγκ Στόουνς στην Αθήνα το 1967, και όλοι έχουμε δει ζωντανά στο «Κύτταρο» όχι μόνο τον Σαββόπουλο, αλλά και τους Εξαδάκτυλος και τους Πελόμα Μποκιού και τους Socrates. Και μετά μάς φώναξε το αφεντικό να πάμε να τού πάρουμε τσιγάρα και ξυπνήσαμε. Και μετά λάβαμε SMS από την τράπεζα ότι αύριο πρέπει να πληρώσουμε τη μηνιαία δόση για το Hummer και προσγειωθήκαμε...
Πολύ καλό το θέμα του Κώστα Γεωργάκη - συγχαρητήρια στον blogger που μας το θύμισε, κι'ας τον έχουν ξεχάσει όλοι, αυτόν τον ηρωικό αντιστασιακό φοιτητή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕνδιαφέρον και το σχόλιο του καλοπροαίρετου, παρότι διαφωνώ σε πολλά. Π.χ. τον Che τον θεωρώ φωτεινή μορφή, ιδεαλιστή επαναστάτη, οραματιστή κι'ίσως την πιο γενναία προσωπικότητα του 20ού αιώνα!
Πράγματι, η ωδή στον Γ.Κ. κυκλοφόρησε στο «Περιβόλι του τρελού», το 1969, πριν το 1970, οπότε θα είχαμε τυπικό ιστορικό αναχρονισμό αν ήταν γραμμένη για τον Κώστα Γεωργάκη. Ομολογώ ότι είχα πέσει θύμα πλάνης, μέσω αυτών των πολλών και πληθωρικών που λέγονται στις παρέες και δεν ελέγχονται στη συνέχεια για την ορθότητά τους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ αθυροστομία του Καραϊσκάκη που επισήμανε ο «ανώνυμος» πρέπει να διασώζεται στο θρυλούμενο «αν γίνω καλά, θα τον χαλάσω εγώ αυτόν που με βάρεσε, εάν ψοφήσω, ε, τότε κλάστε μου τον μπούτζον» που φέρεται ότι είπε την παραμονή του θανάτου του.
Όσο για τον Σαββόπουλο -όπως όλοι μας- προτιμώ να τον θυμάμαι έναν αδύνατο νεαρό με χοντρά γυαλιά, όπως τότε...
@ viva cuba! :
ΑπάντησηΔιαγραφήΩρες είναι να μού πείτε ότι, εκτός από την «Εθνοσωτήριο Επανάσταση» και τον «επηρμένο βρωμύλο», πήρατε κατά γράμμα και την παρακάτω παράγραφο από τη χτεσινή μου δημοσίευση στο θέμα για τον Αγιέντε :
«Αν θέλετε την άποψή μου, οι ΗΠΑ, και ο κ. Κίσσιντζερ όπου ενεπλάκη, έπραξαν πολύ ορθά και με συναίσθηση της ευθύνης τους απέναντι στην Ιστορία και την Ανθρωπότητα στην περίπτωση της Χιλής, όπως και σε κάθε παρόμοια περίσταση. Το μόνο πιο επικίνδυνο για τη παγκόσμια ασφάλεια και ειρήνη από ένα κράτος με μαρξιστή (ισλαμιστή, κ.ο.κ.) ηγέτη, είναι ένα κράτος με δημοκρατικά εκλεγμένο μαρξιστή (ισλαμιστή, κ.ο.κ.) ηγέτη.»
Δηλαδή, αν αύριο αναφερθώ στον Μπους ΙΙ σαν «σώφρονα και σοφό ηγέτη» και στον Τσάβες σαν «λιγδιάρη ινδιάνο φύλαρχο», θα τα πάρετε κι αυτά κατά γράμμα; Δεν φαίνεται από το όλο πνεύμα των γραφομένων μου, αλλά και από τα συμφραζόμενα, ποια είναι η πραγματική μου θέση;
Schrödinger’s Cat, δεν φαντάζομαι κι εσείς να πήρατε κατά γράμμα τα επίμαχα σημεία;! Αν ναι, θα αρχίσω να ανησυχώ για την επαφή μου με το περιβάλλον…
Τελικά, φαίνεται ότι πράγματι εκφράζομαι στρυφνά, ακόμα για τα μέτρα εξόχως νοημόνων και προβληματιζομένων ανθρώπων. Ισως δικαίως με παραλλήλισαν κάποτε με τον Ζουράρι. Η διαφορά μας βέβαια είναι ότι αυτός πρέπει να έχει τρελλή πέραση στις γυναίκες :-)
Υ.Γ. : Αυτό που, αν και παρομοίωση, σίγουρα πρέπει να ληφθεί κατά γράμμα είναι ότι η Βίσση το 1974 ήταν «όμορφη σαν κρίνος», και είναι μάλιστα και αυστηρό. Οποιος τη θυμάται από τότε ξέρει…
Όχι, δεν παρανόησα τον χαρακτηρισμό, ούτε καν στάθηκα:)...Αλλά σας «ξέρω» καλύτερα...
ΑπάντησηΔιαγραφή40 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την αυτοθυσία του Γεωργάκη.
ΑπάντησηΔιαγραφή