Στο τελευταίο τεύχος του γερμανικού περιοδικού Spiegel δημοσιεύεται τρισέλιδη συνέντευξη του Νορβηγού Μάγκνους Κάρλσεν, ο οποίος είναι το νο1 στους διεθνείς πίνακες έλο. Μερικά αποσπάσματα, από την αρχή της συνέντευξης:
Κύριε Κάρλσεν, τι IQ έχετε;
-Δεν ξέρω και ούτε θέλω να μάθω. Μπορεί να είναι δυσάρεστη έκπληξη.
Γιατί; Είστε 19 ετών, ο καλύτερος σκακιστής του κόσμου στην παγκόσμια κατάταξη. Πρέπει να είστε πάρα πολύ έξυπνος.
-Και αυτό ακριβώς μπορεί να τρομάζει. Φυσικά είναι σημαντικό για ένα σκακιστή να μπορεί να συγκεντρώνεται, αλλά η σπουδαία ευφυία μπορεί να είναι φόρτος. Είμαι πεισμένος πως ο Άγγλος Τζον Ναν δεν έγινε ποτέ παγκόσμιος πρωταθλητής γιατί παραείναι ευφυής.
Δηλαδή;
-Στην ηλικία των 15 ετών, ο Ναν άρχισε να σπουδάζει μαθηματικά στην Οξφόρδη, ήταν ο νεαρότερος φοιτητής τα τελευταία 500 χρόνια στην ιστορία του πανεπιστημίου. Στα 23 του έκανε διδακτορικό στην αλγεβρική τοπολογία. Έχει τόσα πολλά πράγματα στο μυαλό του. Οι τεράστιες πνευματικές του δυνάμεις και η συνεχής δίψα του για γνώση, τον απόσπασαν από το σκάκι.
Τα πράγματα είναι διαφορετικά στην περίπτωσή σας;
-Ναι. Είμαι ένας κοινός άνθρωπος. Για παράδειγμα, ο πατέρας μου είναι πολύ πιο ευφυής από μένα.
Πόσες κινήσεις μπορείτε να υπολογίσετε;
-Εξαρτάται από τη θέση της παρτίδας. Μερικές φορές 15 με 20. Αλλά το θέμα είναι να εκτιμάς σωστά τη θέση στο τέλος του «μετρήματος».
Όλο το κείμενο της συνέντευξης (στα αγγλικά), στη σελίδα
http://www.chessbase.com/newsdetail.asp?newsid=6187
Πλην των "magnous", υπάρχουν, όμως στο σκάκι και οι Μαζέτες. Γιατί δεν τους τιμούν λιγάκι κι αυτούς; Γνωρίζει καάποιος την ετυμολογία της λέξης "Μαζέτας" ; Μας έχει έλθει από το "εξωτερικό" ; Χρησιμοποιείται μόνον όσον αφορά στο σκάκι;
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα θέλαμε μόνο σοβαρές απαντήσεις.
Επιτελους ανακάλυψα γιατι δεν εγινα παγκοσμιος πρωταθλητης!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπερα σας.Μια ερωτηση απο εναν αρχαριο.Οταν οι σκακιστες λετε "υπολογιζω x κινησεις",τι ακριβως εννοειτε;Για παραδειγμα,μια κινηση του λευκου και η απαντηση του μαυρου θεωρουνται 1 κινηση ή 2;
ΑπάντησηΔιαγραφή@ Ανώνυμο
ΑπάντησηΔιαγραφήΌταν λέμε π.χ. πέντε κινήσεις εννοούμε πέντε του ενός παίκτη και πέντε (τις απαντήσεις) του άλλου.
Αγαπητέ φίλε, οι κινήσεις στο σκάκι όπως τις βλέπεις π.χ καταγεγραμμένες σε έντυπα ή στο ιντερνέτ είναι ‘διπλές’. Όταν λέμε δηλ. πλήρης κίνηση εννοούμε πάντα μια κίνηση του λευκού και την απάντηση του μαύρου. Όταν λέμε π.χ 1.ε4 εννοούμε ότι η πρώτη κίνηση του λευκού είναι πιόνι από το ε2 στο ε4. Χάριν συντομίας συνήθως (αλλά όχι πάντα) το αρχικό τετράγωνο παραλείπεται και αναγράφεται μόνο το τετράγωνο προορισμού του κομματιού η πιονιού. Το απολύτως σωστό θα ήταν να πούμε 1.ε2-ε4. Η απάντηση του μαύρου ανήκει και αυτή στην πρώτη κίνηση της παρτίδας. Αν λ.χ παίξει το πιόνι από το ε7 στο ε5 μια ολοκληρωμένη απεικόνιση της πρώτης κίνησης της παρτίδας θα ήταν: 1.ε2-ε4 , ε7-ε5 ή όπως είπαμε χάριν συντομίας 1. ε4, ε5. Και κάτι ακόμη, τα πιόνια δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο αρχικό γράμμα ή εικονίδιο (στις μοντέρνες πηγές για κάθε κομμάτι χρησιμοποιούνται εικονίδια). Ενώ τα κομμάτια αντιπροσωπεύονται από ένα αρχικό γράμμα ή από το εικονίδιο που τα χαρακτηρίζει. Π.χ 21. Βζ5, ε6:Bζ5 θα σήμαινε ότι στην 21η κίνηση της παρτίδας ο λευκός έπαιξε την Βασίλισσα του στο τετράγωνο ζ5 και ο μαύρος απάντησε κόβοντας με το πιόνι του από το ε6 την βασίλισσα του Λευκού στο ζ5.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕλπίζω να σε κάλυψα. Για ότι άλλο εδώ είμαστε, και ρώτα ελεύθερα. Όλοι κάποτε (ακόμα και ο παγκόσμιος πρωταθλητής )ήμασταν αρχάριοι. Εξ’αλλου δεν υπάρχουν ‘χαζές’ ερωτήσεις αλλά μόνο χαζές απαντήσεις.
Αντίστοιχα, ο κανόνας της ισοπαλίας μετά από 50 κινήσεις (χωρίς πάρσιμο ή προώθηση Πιονιού) αναφέρεται σε 50 κινήσεις λευκών και 50 κινήσεις μαύρων, δηλαδή 50 πλήρεις κινήσεις.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το πρόβλημα ορολογίας παρουσιάζεται και σε άλλες γλώσσες, ενώ το συγκεκριμένο ερώτημα διατυπώνεται πολύ συχνά από παίκτες που δεν έχουν ακόμα εξοικειωθεί επαρκώς με το αγωνιστικό σκάκι.
Εκτός από την κίνηση (move), υπάρχει και ο όρος ημικίνηση (ply). Π.χ., οι χαρακτηριστικές κινήσεις της Ισπανικής, 1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιγ6 3.Αβ5, είναι 2 1/2 κινήσεις και 5 ημικινήσεις.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ όρος ημικίνηση χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά σε συγκείμενο υπολογιστών. Π.χ., η υπολογιστική ικανότητα του ανθρώπου-σκακιστή μετριέται σε κινήσεις, και του υπολογιστή-σκακιστή σε ημικινήσεις (και επίσης σε θέσεις, nodes).
Αυτά για το αγωνιστικό σκάκι. Στο καλλιτεχνικό τώρα:
Στα ορθόδοξα προβλήματα, η λύση ενός ματ σε δύο κινήσεις αποτελείται από τρεις ημικινήσεις, και στα βοηθητικά –όπου παίζει πρώτος ο μαύρος– από τέσσερις. (Πόρισμα: το ματ σε μία κίνηση ισοδυναμεί με βοηθητικό ματ σε μία ημικίνηση.)
Ο όρος ημικίνηση δεν είναι ταυτόσημος με τον όρο μισή κίνηση (half move), που απαντάται σε προβλήματα και αναφέρεται σε κινήσεις της μιας ή της άλλης παράταξης –άρα ημικινήσεις– στις οποίες συμμετέχουν δύο κομμάτια (πάρσιμο –και ανπασάν–, ροκέ, προαγωγή) και οι οποίες έχουν γίνει, αλλά δεν έχουν ολοκληρωθεί. Π.χ., το μικρό ροκέ του λευκού, αφ΄ εαυτού μια ημικίνηση, αποτελείται από δύο μισές κινήσεις, το Ρη1 και το Πζ1. Υπάρχουν προβλήματα με εκφώνηση «παίζει ο λευκός και κάνει ματ σε μισή κίνηση», και η λύση είναι η ολοκλήρωση ενός μισοτελειωμένου ροκέ (Ρη1, Πη2, Πθ1 – Ρβ1) ή ενός παρσίματος ανπασάν.
(Υπάρχει και πρόβλημα με εκφώνηση «παίζει ο λευκός και κάνει ματ σε μηδέν κινήσεις», αλλά ας μην επεκταθούμε :))
Κλέονα, σε σχέση με την απορία σου:
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ λέξη "μαζέτας" δεν είναι τόσο παλιά όσο νομίζουμε. Λέγεται ότι πριν λίγα χρόνια, η γνωστή μοντέλα Ζέτα (Γωγώ) Μαστροκώστα, ήταν ερωτευμένη με γνωστό σκακιστή. Εκείνος, όμως, ήτανε παντρεμένος, δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στον έρωτά της...
Σε κάποια φάση, θέλοντας να τον προκαλέσει, η Ζέτα τον κάλεσε στο εξοχικό της (δήθεν για να παίξουν σκάκι) και εκεί του εμφανίστηκε γυμνή!
"Μα, Ζέτα, είμαστε μόνο φίλοι!" ψέλλισε ο γνωστός σκακιστής! Και... έχασε την ευκαιρία!
Το ίδιο απόγευμα, διηγήθηκε την ιστορία στους φίλους του. Αυτοί τον "έκραξαν" (φυσικά!) κι'από τότε έμεινε η έκφραση: "Είσαι μαζέτας"!
Ποιός ήταν ο γνωστός σκακιστής, που έγινε "και ο πρώτος ... μαζέτας ;
ΑπάντησηΔιαγραφήΩραίος ο προβληματισμός του Κλέωνα για την ετυμολογία του ’Μαζέτα ‘ όπως και ωραία η εκδοχή του Sp. (: . Η προέλευση της λέξης είναι πραγματικά απροσδιόριστη. Μικρό ψάξιμο που έκανα σε λεξικά δεν με βοήθησε καθόλου, επίσης ούτε σε συζητήσεις με παλιότερους σκακιστές (συναδέλφους μαζέτες δηλαδή κάποιας ηλικίας) πρόεκυψε κάποια απάντηση ,έστω ως ‘λαϊκός μύθος’ που λέμε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο όνομα(ως επίθετο) Μαζέτας απαντάται με κάποια μικρή συχνότητα στην Σκόπελο και στην Ήπειρο αλλά εγώ προσωπικά δεν γνωρίζω μαζέτες περιωπής προερχόμενους από εκεί οπότε πάλι τζίφος.
Το περίεργο και ενδιαφέρον είναι ότι και η αγγλοσαξονική προέλευση της αντίστοιχης λέξης είναι ‘σκοτεινή’. Οι Άγγλο-αμερικανοι χρησιμοποιούν το γερμανικό Patzer και οι πηγές που συμβουλεύτηκα εικάζουν ότι προέρχεται από την γερμανική λέξη Bungler (Mπούνκλερ) ή Μπάνκλερ στα αγγλικά, που νομίζω ότι η καλύτερη απόδοση της στα ελληνικά θα ήταν: ο ατζαμής, ο αδέξιος. Αλλά προσωπικά το να προέρχεται το Patzer από το Bungler μου φαίνεται λίγο ‘ύποπτο’. Επίσης -κυρίως οι Αμερικανοί -χρησιμοποιούν ευρέως το ‘Fish’ (ψάρι) αλλά κυρίως με τη έννοια του ‘κορόιδου’ και του αρχάριου και όχι την αυστηρή έννοια του Μαζέτα (ο οποίος ως γνωστόν επ’ ουδενί δεν είναι ο άπειρος και αδύνατος παίκτης αλλά ο έμπειρος και ανεπίδεκτος μαθήσεως).
Αν κάποιος φίλος π.χ Γαλλομαθής ή Ρωσομαθής έχει κάποια γνώση για τα αντίστοιχα σ’ αυτές τις γλώσσες ας τη μοιραστεί μαζί μας . Θα έχει ενδιαφέρον νομίζω!
Εν κατακλείδι αγαπητέ Κλέωνα το μυστήριο παραμένει!
Μα τι μαζεταράδες είμαστε τελικά!
Γνωρίζω ότι υπάρχει η γαλλική λέξη mazette = άσχημο άλογο (επίσης, κάποια λεξικά γράφουν ότι είναι και ... επιφώνημα έκπληξης). Το πιθανότερο είναι ότι το πήραμε, λοιπόν από τα Γαλλικά. Έχει υπ' όψη του κάποιος αν οι ίδιοι οι Γάλλοι χρησιμοποιούν τη λέξη για να περιγράψουν τους "ανεπρόκοπους" στο σκάκι;
ΑπάντησηΔιαγραφή@ Ριζόπουλος
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπο Σκόπελο και Ήπειρο ε;
Ωστε γι'αυτο υπαρχει και η απορητικη φρασις
(προς παικτη που η τρεχουσα αναρτησις περι ου ο λογος, και που ενω δεχεται συρροη επιθετικων ενεργειων πανω στο βασιλια του, ασχολειται με εντελως διαφορετικη περιοχη της σκακιερας):
"Ωρε στα βουνα της νοτιας Κινας,
κλαρινα Ηπειρωτικα ;;; "
@κε Μουτουση
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν ειναι τοσο ασυνδετα οσο φαινονται εκ πρωτης οψεως.Πεντατονικη κλιμακα εχουν οι Κινεζοι πεντατονικη και οι Ηπειρωτες.
http://www.athriskos.gr/modules/news/article.php?storyid=18
Αγαπητέ κε Κλέωνα, στην ‘ιντερνετική’ πηγή : Encyclopedie Linternaut (συγγνώμη για την ανορθογραφία αλλά δεν ‘κατέχω’ πως βάζουν τα ακσάν σε τούτα τα μαραφέτια) η λέξη Mazette αναφέρεται ως επιφώνημα θαυμασμού! (Exclamation pour marquer l'admiration).
ΑπάντησηΔιαγραφήΒέβαια έκπληξη και θαυμασμός ‘πανε’ μαζί σε πολλές περιπτώσεις μαζετοσύνης… Παράδειγμα: ‘Αμάν!(Mazette!) τι κινησάρα ήταν αυτή παικταρά μου, ούτε τη μισή σκακιέρα δεν ‘έστησες’.
Την εκδοχή περί άσχημου αλόγου δεν την αναφέρει( αλλά βέβαια η πληρότητα των ιντερνετικων λεξικών ελέγχεται και σίγουρα εσείς συμβουλευτήκατε σοβαρότερες πηγές από εμένα, που δεν διεκδικώ και δάφνες Φραγκοφωνίας ).
Εν κατακλείδι νομίζω ότι έχετε απόλυτα δίκιο ότι το πήραμε από τα γαλλικά και την λέξη mazette.
Κάποιος φίλος γνωρίζει πως λέγεται ο μαζέτας στα Ρωσικά? Δεν μπορεί, καλοί –ξεκαλοί και αυτοί θα έχουν με το τσουβάλι!
@ Rizopoulos
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ μαζέτας δεν ξέρω πώς είναι στα ρωσσικά, όμως το [σκακιστικό] λάθος, η αβλεψία, λέγεται ошибка, και αυτό που εμείς λέμε «πατάτα» οι ρώσσοι το λένε «χασμουρητό», зевок. Η σκακιστική τύφλωση (amaurosis scacchistica) λέγεται шахматная слепота, αλλά και амавроз.
Θα μπορούσε να μην υπάρχει χωριστή λέξη και να χρησιμοποιείται το αντίστοιχο του ατζαμή, του αδέξιου, του κακοτέχνη.
Κανένας ρωσσομαθής, ή με πρόσβαση σε ρωσσόφωνο, από το ακροατήριο;
Ενδιαφερον κειμενο που συνοψιζει το πως βλεπουν οι Ρωσοι τον Καρλσεν στο http://www.kommersant.ru/doc-y.aspx?DocsID=1345495
ΑπάντησηΔιαγραφήΜετοικε ξερεις ρωσικα? Υπαρχει επιλογη να δω το κειμενο στα αγγλικα?
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι γνωσεις μου στα Ρωσικα ειναι στοιχειωδεις,προερχονται απο την εποχη που εφηβος προσπαθουσα να βγαλω ακρη με τα ρωσικα σκακιστικα περιοδικα,που ηταν τοτε η μονη φτηνη πηγη σκακιστικων γνωσεων, και μια μεθοδο ανευ διδασκαλου.Τωρα κατι παλευω..
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ οποιο ευκολος τροπος νομιζω ειναι να εγκαταστησετε την Googletoolbar και να ενεργοποιησετε την επιλογη μεταφραση,στον browser σας.
Πηγαινετε στο http://translate.google.com/translate_tools κατεβαστε και εγκαταστηστε την google toolbar,και κατοπιν ενεργοποιηστε την επιλογη "μεταφραση" απο το εικονιδιο με το Γαλλικο κλειδι(adjust options).Ελπιζω να ειναι ολα σωστα,γραφω απο μνημης.
Ευχαριστω Μετοικε!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΛοιπον, υπαρχουν τουλαχιστον δυο οροι στα ρωσικα για το "μαζετας":
ΑπάντησηΔιαγραφή1) пижон (προφερεται
πιζόν) και στη ρωσικη αργκω σημαινει επισης τεντυμπόης και λιμοκοντόρος.
2)лох ( προφερεται λόχ )
και πιθανοτατα βγαινει απο τη
λεξη лохмотья (λαχμότια) που στα ρωσικα σημαινει τα ράκη, τα κουρέλια
Ξεθάβω αυτό το παλιό thread, για να αναφερθώ (που αλλού;) στον προσφιλή μας μαζέτα...
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ λέξη mazette είναι αργκό, και δεν θα την βρείτε σε κανένα επίσημο λεξικό της γαλλικής. Σε κάποιες περιοχές της Γαλλίας σημαίνει, όντως, το κακάσχημο πουλάρι, αλλά στην περιοχή της Μασσαλίας, είναι η στέρφα αγελάδα (αυτή που δεν κάνει γάλα). Νομίζω η δεύτερη εκδοχή είναι πλησιέστερα στον καθ' ημάς ορισμό του μαζέτα...
@ pfren
ΑπάντησηΔιαγραφήΕρευνάτε τας γραφάς...
Ε, όχι και «σε κανένα επίσημο λεξικό της γαλλικής»: η λέξη mazette υπάρχει στις τρέχουσες εκδόσεις τόσο της Académie Française, όσο και του Larousse.
Στην τρέχουσα (9η) έκδοση του λεξικού της Γαλλικής Ακαδημίας υπάρχουν και οι δύο σημασίες, τόσο η αρχική / κυριολεκτική (mauvais petit cheval), όσο και η μεταγενέστερη / μεταφορική (personne manquant de force ou d'ardeur, ou encore d'habileté, spécialement au jeu. Il ne sait pas jouer, c'est une mazette). Υπάρχει, λέει, και σαν επιφώνημα: Mazette! για να εκφράσει έκπληξη από θαυμασμό – κάτι σαν το ελληνικό καράμπα! δηλαδή :)
Κατά το Λαρούς μάλιστα, η κυριολεκτική σημασία έχει εκπέσει κάπου μέσα στον περασμένο αιώνα: στην έκδοση του 1905 υπάρχουν και οι δύο σημασίες (ψωράλογο και ατζαμής), ενώ στην τρέχουσα μόνο η μεταφορική.