Αναφορά στο Θίασο

1. Σκηνή µικρού θεάτρου. Αυλαία κλειστή από βυσσινί βελούδο. Μουσική από ακορντεόν. Το κεφάτο παλιό τραγούδι των µπουλουκιών: «Γιαξεµπόρε».

ΤΙΤΛOΙ
Η µουσική τελειώνει. Από το άνοιγµα της αυλαίας βγαίνει στο προσκήνιο ένας γέρος, αδύνατος, µε γκρίζο τριµµένο κοστούµι και καπέλο. Ένα ταλαιπωρηµένο ακορντεόν κρέµεται από τους ώµους του µε λουριά και σπάγκο. Υποκλίνεται κοιτάζοντας κατευθείαν µπροστά. Λέει:
Το έργο που θα σας παίξουµε απόψε, εις πράξεις πέντε, είναι το αθάνατο ειδυλλιακό
δράµα του Σπυρίδωνος Περεσιάδου «Γκόλφω η βοσκοπούλα».
Με θίασο εκλεκτό.
Ηθοποιούς σπουδαίους
παλιότερους και νέους.
O έρωτας της Γκόλφως, τραγικός,
στα βάθη της καρδιάς σας θα µιλήσει
και ο έρωτάς της θα σας συγκινήσει.
Υποκλίνεται πάλι και ξαναµπαίνει. Από µέσα ακούγονται δυνατά πάνω στο σανίδι της σκηνής τα χτυπήµατα έναρξης.

2. Νοέµβρης του '52 Μικρός επαρχιακός σταθµός από πέτρα και τούβλο. Πρωί. Ένα τρένο χάνεται σφυρίζοντας. Μια οµάδα από άντρες και γυναίκες, που µοιάζει να ’χει κατέβει πριν λίγο απ’ το τρένο, βγαίνει απ’ το χαµηλό κτίριο του σταθµού στη µικρή χωµάτινη πλατεία που είναι µπροστά. Κρατούν βαλίτσες, µπαούλα. Περιοδεύοντες ηθοποιοί. Έρχονται αργά. Όταν πλησιάσουν, σταµατούν ο ένας πλάι στον άλλον σε µια σειρά. Ανάµεσά τους ο ακορντεονίστας που είδαµε στην αρχή, µια γυναίκα γύρω στα τριανταπέντε ντυµένη στα µαύρα, η Ηλέκτρα, κι ο Πυλάδης, ένας σαρανταπεντάρης µε µουστάκι και σγουρά µαλλιά. Oι άλλοι µεγαλύτεροι ή πιο νέοι, κι ένας πολύ νέος, ένα µελαχρινό αγόρι ως δεκαοχτώ χρονώ. Στέκουν αµήχανοι κοιτάζοντας γύρω, αβέβαιοι µες στη σιωπή του πρωινού.
Ακούγεται η φωνή του ακορντεονίστα:
Φθινόπωρο του '52 ξανάρθαµε στο Αίγιο.
Λίγοι από τους παλιούς.
Oι πιο πολλοί καινούριοι.
Είµαστε κουρασµένοι.
Είχαµε δυο µέρες να κοιµηθούµε.
Στον κεντρικό δρόµο της µικρής επαρχιακής πόλης, ένα κάρο αποµακρύνεται µε θόρυβο. Σπίτια και µαγαζιά στις δυο µεριές του δρόµου. Αραιοί περαστικοί στο κυριακάτικο πρωινό. Oι ηθοποιοί έρχονται από µακριά. Βαδίζουν αργά, ο ένας κοντά στον άλλο, µε τις βαλίτσες στο χέρι, καθυστερώντας να κοιτάζουν γύρω.
Φωτογραφίες κολληµένες στους τοίχους και πανό µε συνθήµατα («Ζήτω ο Στρατάρχης, ο Σωτήρ του Έθνους», «O Στρατάρχης Κυβερνήτης», «Νικητή του Γράµµου σώσε µας» κ.ά.), κρεµασµένα σ’ όλο το πλάτος του δρόµου, δείχνουν ότι βρισκόµαστε σε προεκλογική περίοδο.
Μια φωνή µακρινή από µεγάφωνο ακούγεται µε παράσιτα:
«Aν δεν θέλουµε να δούµε πάλι εις τους δρόµους µας τας εξάλλους και αγρίας φάλαγγας µε τα σφυροδρέπανα που προαναγγέλλουν ένα νέο «Kόκκινο ∆εκέµβρη», πρέπει να συσπειρωθούµε όλοι γύρω από τον Στρατάρχη».
Oι ηθοποιοί προχωρούν αργά. Στρίβουν και µπαίνουν σε κάποιο δροµάκι. Η φωνή από το µεγάφωνο πλησιάζει. Ένα τρίκυκλο µε παλιά καρότσα που µουγκρίζει στο µαρσάρισµα µπαίνει στο κάδρο, στολισµένο µε φωτογραφίες του Παπάγου. Όρθιος πάνω στην καρότσα, ένας άντρας µε ρεπούµπλικα και καµπαρντίνα πετάει προκηρύξεις δεξιά και αριστερά. Πλάι στον οδηγό, ένας άλλος µε µικρόφωνο στο χέρι. Η φωνή του µεγεθυσµένη από το µεγάφωνο απλώνεται στο χώρο:
«Με την ψήφο σας κάντε την ερχοµένη Κυριακή, 16 Νοεµβρίου 1952, µια ηµέρα ιστορική, µια ηµέρα νίκης των Εθνικών δυνάµεων. Μια ηµέρα νίκης του Στρατάρχου. Να γιατί πρέπει να ψηφίσοµεν Παπάγον...».
Oι ηθοποιοί ξαναβγαίνουν από το στενό. ∆υο εργάτες ανεβασµένοι σε µια σκάλα κρεµούν ακόµα ένα πανό κατά µήκος του δρόµου.
«...Ψηφίζοντες τον Στρατάρχη ψηφίζετε την µόνην Εθνικόφρονα υποψηφιότητα.
Ψηφίστε τον ηγέτην του στρατού µας στη νίκη του κατά της κοµµουνιστικής ανταρσίας ’47-’49».
O ένας εργάτης κρατάει µε το 'να χέρι αγκαλιά έναν Παπάγο, φωτογραφία σε φυσικό µέγεθος κολληµένη σε χοντρό χαρτόνι τρίκυκλο αποµακρύνεται στο βάθος του δρόµου:
«...Ψηφίζοντες τον Στρατάρχην, ψηφίζετε ειρήνη, ευηµερία, ασφάλεια, τάξη».
Οι ηθοποιοί προχωρούν κοιτώντας δεξιά αριστερά αφηρηµένα. Μπροστά, ο Πυλάδης µοιάζει ν’ αναγνωρίζει το χώρο.__

[Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο Θίασος, Αιγόκερως, Αθήνα, 2000]
[Tο σενάριο του Θιάσου εκδόθηκε για πρώτη φορά από τις εκδόσεις «Θεµέλιο» το 1975 µε επιµέλεια και σηµειώσεις του Φώτου Λαµπρινού].