Η τυφλή κουκουβάγια

Η Τυφλή Κουκουβάγια γράφτηκε το 1936-37 και εκδόθηκε σε 50 αντίτυπα στη Βομβάη της Ινδίας με έξοδα του συγγραφέα και τη σημείωση: «Απαγορεύεται η εκτύπωση και διανομή στο Ιράν». Είναι ίσως το σημαντικότερο μυθιστόρημα της περσικής λογοτεχνίας κατά τον εικοστό αιώνα. Μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και έγινε ταινία το 1987 από τον γνωστό Χιλιανό σκηνοθέτη Ραούλ Ρουίζ. Ένας ζωγράφος ζει μακριά από όλους. Για να ζήσει ζωγραφίζει ξύλινες κασετίνες για πένες, που έχουν πάντα το ίδιο μοτίβο: ένα κορίτσι με μακρύ φόρεμα προσφέρει σε έναν σκυφτό γέρο ένα λουλούδι, ένα χωνάκι. Μια μέρα έρχεται ο θείος του ζωγράφου από την Ινδία, να τον επισκεφτεί. Το μόνο που έχει να του προσφέρει είναι ένα σταμνί παλιό κρασί. Ανεβαίνει στο σκαμνί να το πάρει και τότε βλέπει... «έναν σκυφτό γέρο να κάθεται κάτω από ένα κυπαρίσσι, στην αλάνα πίσω από το σπίτι. Μπροστά του στεκόταν ένα νεαρό κορίτσι – όχι, ένας άγγελος εξ ουρανού. Έσκυψε και του πρόσφερε με το δεξί της χέρι ένα μοβ χωνάκι, ενώ ο γέρος έτρωγε το νύχι από τον δείκτη του αριστερού του χεριού».

Η Τυφλή Κουκουβάγια είναι μια «καφκική» ιστορία για τη μοναξιά του ανθρώπου, ενός ανθρώπου που ερωτεύεται ένα πλάσμα της φαντασίας του. Μηχανεύεται λοιπόν μια σκιά, τη δική του σκιά. Μες στο ντελίριο του οπίου και του κρασιού θα της εκμυστηρευτεί την ανάγκη για τρυφερότητα και ομορφιά, την αποστροφή του για τον όχλο και τον Θεό, την άγρια δολοφονία της γυναίκας του, της «τσούλας»...
Ορισμένοι μελετητές συγκρίνουν αυτή τη νουβέλα με τα Σημειωματάρια του Μάλτε Λάουριτζ Μπρίγκε του Ρίλκε κυρίως ως προς την ποιητικότητα του κειμένου και τις σταθερές αναφορές στο παρελθόν, τη μοναξιά, τον φόβο και τον θάνατο.

Ο Σαντέκ Χενταγιάτ γεννήθηκε στην Τεχεράνη το 1903. Το 1925 ταξίδεψε για σπουδές στο Βέλγιο και το 1926 εγκαταστάθηκε στη Γαλλία. Εκεί έκανε την πρώτη απόπειρα αυτοκτονίας από την οποία τον έσωσαν περαστικοί. Επέστρεψε στο Ιράν το 1930 και έγινε μέλος της Ομάδας των Τεσσάρων, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη περσική λογοτεχνία. Έγραψε μυθιστορήματα, διηγήματα, ένα θεατρικό και μετέφρασε στα περσικά Κάφκα, Τσέχοφ, Πόε, Σαρτρ, Μοπασάν. Η τυφλή κουκουβάγια θεωρείται το αριστούργημά του. Αυτοκτόνησε το 1951 στo Παρίσι και θάφτηκε στο κοιμητήριο Père Lachaise. Σήμερα τα έργα του είναι απαγορευμένα στο Ιράν.

(Η τυφλή κουκουβάγια του Σαντέκ Χενταγιάτ, Μετάφραση: Φωτεινή Σιδηροπούλου, Εκδόσεις Τόπος http://www.toposbooks.gr/ )