Εμείς του αγωνιστικού κι εσείς του καλλιτεχνικού

Του καλοπροαίρετου

Με αφορμή τον πρόσφατο διαγωνισμό λύσης της ΕΣΣΝΑ, προσπάθησα να βάλω τον εαυτό μου στη θέση ενός σκακιστή που ενδιαφέρεται για το καλλιτεχνικό σκάκι, δεν έχει όμως συμπαγές θεωρητικό υπόβαθρο, ούτε αρκετές προσλαμβάνουσες, και δεν ξέρει πώς να εξελίξει και αξιοποιήσει το ενδιαφέρον του αυτό. Μιλώ αντί γι΄ αυτόν και για λογαριασμό του, και απευθύνομαι στους διοργανωτές και τους θεματοθέτες των διαγωνισμών, και στους κορυφαίους λύτες μας.


Απόσπασμα από την προκήρυξη διαγωνισμού αγωνιστικού σκακιού:

«(...) Οι συμμετέχοντες θα κληθούν να παίξουν έξι παρτίδες, από έξι διαφορετικές κατηγορίες: ένα μπλιτς, ένα ράπιντ, ένα με κανονικό χρόνο, ένα φυτευτό, ένα αντισκάκι, και ένα θεματικό φινάλε. (...)»

Θα δηλώνατε συμμετοχή; Όχι; Γιατί; Εντάξει, προτιμάτε και αποδίδετε καλύτερα με κανονικό χρόνο, όμως και το μπλιτς, και το ράπιντ, με τους ίδιους κανόνες παίζονται – σχεδόν. Φυτευτό και αντισκάκι γνωρίζετε, ή μπορείτε να μάθετε σε λίγα λεπτά· μπορείτε και να προπονηθείτε παίζοντας ονλάιν ή με σχετικά λογισμικά. Όσο για το φινάλε, σύμφωνοι, μπορεί να μην πέσει κάποιο SOS από τα φινάλε Πύργων, αλλά κανένας εμπλουτισμένος Τσεντουρίνι, και άντε να βρεις πώς χάνεις τέμπο με τον Αξιωματικό, όμως παλεύεται.

Θα είχατε, έστω, την περιέργεια να παραστείτε ως θεατής; Ούτε κι εγώ.

Απόσπασμα από την προκήρυξη του πρόσφατου διαγωνισμού λύσης:

«(...) Οι συμμετέχοντες θα κληθούν να λύσουν έξι προβλήματα, από έξι διαφορετικές κατηγορίες: ένα πρόβλημα των δύο κινήσεων, ένα των τριών κινήσεων, ένα περισσοτέρων κινήσεων, ένα αντίστροφο, ένα βοηθητικό, και μία σπουδή. (...)»

Έξαθλο το ένα, έξαθλο και το άλλο, και σχετική αντιστοιχία άθλου προς άθλο. Βλέπετε πολλές διαφορές μεταξύ των δύο προκηρύξεων; Εγώ όχι.

Είδα τα θέματα του διαγωνισμού λύσης της ΕΣΣΝΑ. Πράγματι, δείχνουν ευκολότερα από άλλες φορές, ακόμα όμως φαίνεται ότι απευθύνονται σε μυημένους. Δύσκολα θα έρθει έτσι κι άλλος κόσμος στο καλλιτεχνικό.

(Εύλογη απορία: Αν ήταν πια τόσο εύκολα, θα περίμενε κανείς, βλέποντας τις συμμετοχές, τετραπλή, ή και εξαπλή, ισοβαθμία στην κορυφή με το απόλυτο σκορ, και η κατάταξη να κριθεί στον χρόνο. Δεν έγινε έτσι. Ποτέ δεν γίνεται έτσι. Μήπως είναι, τουλάχιστον ένα-δυο από αυτά, στ’ αλήθεια δύσκολα, όχι μόνο για μας τους πρωτόπειρους, αλλά και για τους πολύπειρους; Και, παρέμπ, ο διαβόητος Μούρτζια, με αυτά τα θέματα, θα πετύχαινε άραγε το απόλυτο 30; Και αν ναι, σε πόσον χρόνο;)

Είναι κρίμα το καλλιτεχνικό σκάκι στην Ελλάδα να είναι κάτι σαν τη σύγχρονη ποίηση: από ελάχιστους για ελάχιστους.

Έχω μια-δυο σκέψεις.

Για αρχή: Όμιλοι δυναμικότητας.

Δεν μπορεί να παίζει στον ίδιο όμιλο και με τους ίδιους όρους ο συστηματικός παίκτης, που κάνει προπονήσεις σε σύλλογο και ενδεχομένως έχει ήδη διακρίσεις, με τον περιστασιακό ή αρχάριο παίκτη, που κάνει σκάκι μισή ώρα την εβδομάδα στο ολοήμερο, φέξε μου και γλίστρησα δηλαδή, και ίσως ασχολείται και λίγο μόνος του στο σπίτι παίζοντας με τον υπολογιστή. (Σημαντική, εντούτοις, πρόοδος από παλαιότερα. Βρήκα προ καιρού σε κάτι ανασκαφές μου, σε κλάσματα σελίδων –πού παρτιδόφυλλα τότε–, δίκην σελιδοδεικτών σε σχολικά μου βιβλία, σε πολυτονικό και σε ακραιφνή καθαρεύουσα, και με τον φλεγόμενο φοίνικα και τον στρατιώτη στο βιβλιόσημο, “παρτίδες” μου, με αβέβαιο και ασχημάτιστο ακόμα γραφικό χαρακτήρα: «λευκά – ich, μαύρα – ich». Συνήθως κέρδιζα· άσχετο.)



Ούτε είναι θεραπεία ο συμψηφισμός, να τίθενται δηλαδή στους διαγωνισμούς προβλήματα σκοπίμως και προδήλως κατώτερα από τις δυνατότητες και απαιτήσεις του μέσου όρου των βετεράνων ισχυρών λυτών, ώστε να είναι, ενδεχομένως, προσεγγίσιμα και από τους νέους λύτες. Οι τοπικοί διαγωνισμοί λειτουργούν, και πρέπει να λειτουργούν, και ως στίβος προετοιμασίας για τους εθνικούς διαγωνισμούς –και αντίστοιχα οι εθνικοί για τους διεθνείς–, οπότε πρέπει να έχουν αναλόγως υψηλό επίπεδο και δυσκολία. Αν στην παρέα θέλουν άλλοι κόκκινο κρασί και άλλοι λευκό, δεν παραγγέλνουμε ροζέ: παίρνουν οι μεν κόκκινο και οι δε λευκό. Τόσο απλά.

Δύσκολα θα προσελκύσετε και θα κρατήσετε στο αγωνιστικό σκάκι έναν υποψήφιο παίκτη που τώρα κάνει τα πρώτα του βήματα, δείχνοντας στη μαγνητική σκακιέρα τοίχου θέσεις με όλα τα κομμάτια, και μάλιστα πριν εξηγήσετε, και βεβαιωθείτε ότι εμπέδωσε, τα βασικά.

Δύσκολα θα προσελκύσετε και θα κρατήσετε στο καλλιτεχνικό σκάκι έναν υποψήφιο λύτη (και, μελλοντικά, δυνητικό συνθέτη) που τώρα κάνει τα πρώτα του βήματα, βάζοντας προβλήματα με πολλά κομμάτια και με στρυφνά θέματα.

Δύο όμιλοι, λοιπόν· ας πούμε, έμπειροι και νεοφώτιστοι.

Στον όμιλο των έμπειρων, βάλτε ό,τι θέλετε: Ζαγκορούικο, Ομπραξορούικο, μαξιμούμμερ, μινιμούμμερ, Κίρκες, Μάτζικες ντε Σπελλ, αντιστροφοαντίθετα, ανάποδα καρφώματα με διπλή πιρουέττα και τριπλό άξελ, ό,τι τραβάει η όρεξή σας. Έτσι κι αλλιώς, πάλι μόνο ο Πρέντος θα τα λύσει :)

Στον όμιλο των νεοφώτιστων όμως, τουλάχιστον στους πρώτους διαγωνισμούς και μέχρι, ελπιζόντως, να σχηματιστεί μια κρίσιμη μάζα λυτών, δώστε βαρύτητα στις λιγοκίνητες στρατηγικές μινιατούρες· να λύσουμε τίποτα κι εμείς, βρε αδερφέ, να πάρουμε και λίγο θάρρος ότι κάτι ψευτοσκαμπάζουμε, ότι κάπως προοδεύουμε. Και μη βάζετε μόνο εξωτικά θέματα, εικονικά παιχνίδια, κυκλικές και συνδυαστικές εναλλαγές και τέτοια· εμείς μέχρι ινδικό και Μπρίστολ καταλαβαίνουμε, και αν σφιχτούμε πολύ, άντε και ρωμαϊκό και Γκρίμσο και Νοβότνι. Για τα υπόλοιπα, θέλουμε χρόνο και εξάσκηση.

Και, για όνομα του Τρόιτσκι, όχι ανορθόδοξα, τουλάχιστον όχι στην αρχή· έστω βάλτε κάποια σκανδαλωδώς απλά, και με χαμηλότερο συντελεστή βαθμολογίας από τα ορθόδοξα, ώστε να ξεχωρίζει κιόλας σιγά σιγά η ήρα από το στάρι. Ξέρω ότι τα ορθόδοξα στους κύκλους σας είναι μάλλον πασσέ, ίσως και ντεκα*λέ, που έλεγε, με άλλη αφορμή και για άλλο θέμα, αγαπητός διεθνής μαιτρ, όμως μην ξεχνάτε ότι το νοητικό πλαίσιο, να το πω φρέιμ οφ μάιντ να το καταλάβουν και οι τηλεθεατές μας, ημών του αγωνιστικού σκακιού, είναι προσανατολισμένο στο να κάνουμε ματ τον αντίπαλο· λογικό είναι να θέλουμε ένα διάστημα προσαρμογής για να μπούμε στην, πρωτόγνωρη για μας, φιλοσοφία των βοηθητικών και των αντίστροφων, που αναμενόμενο είναι να μας ξενίζει. Άλλωστε, είναι και θέμα μεθοδολογίας: για να φτάσεις στον Στραβίνσκυ και τον Μπάρτοκ, πρέπει να περάσεις από τον Μπαχ και τον Χάυδν. Απ΄ τη ζούγκλα κι αν περάσεις, τον Ταρζάν θα δοκιμάσεις, που λέει και ο ποιητής.

Και επίσης: Καθοδήγηση, όχι με τη σκακιστική, αλλά με τη... μαρξιστική έννοια. Πώς οι διαιτητές ποδοσφαίρου έχουν τους μέντορές τους; Ε, έτσι.

Πολύ χρήσιμο θα ήταν κάποιος από εσάς τους παλιούς στον χώρο να δημιουργήσει –ή να υποδείξει, αν ήδη υπάρχει– μια βάση προβλημάτων, κατά κατηγορία, κατά θέμα και, προσοχή σ΄ αυτό το τελευταίο, κατά προϊούσα σειρά δυσκολίας, στην οποία να προστρέχουμε, και με τη βοήθειά της σταδιακά να προοδεύουμε. Η δουλειά του Αλκίνοου στο ιστολόγιό του είναι καταπληκτική και υπόδειγμα οργάνωσης, αλλά δεν αρκεί για μας τους πρωτάρηδες. Θέλουμε ασκήσεις, ασκήσεις, ασκήσεις, όχι όμως ό,τι πέφτει στο χέρι μας, αλλά με βάση κάποιο σύστημα και κάποιο πρόγραμμα, που μόνο κάποιος με τη δική σας εμπειρία και γνώση μπορεί να καταρτίσει.

Θα σας πω ένα μυστικό: Ωρισμένως, εμείς του αγωνιστικού βλέπουμε εσάς του καλλιτεχνικού όπως οι εκτός σκακιού τους εντός σκακιού – με κάποιο δέος, με την αόριστη αίσθηση ότι αυτό με το οποίο καταγίνεστε είναι κάτι «ωραίο, μεγάλο και αληθινό», που όμως δεν μπορούμε να το καταλάβουμε, ούτε να το ασκήσουμε κι εμείς, γιατί, τάχα, είναι προνόμιο μόνο μιας σούπερ-ολιγάριθμης ελίτ ιδιαίτερα ευφυών ανθρώπων, με σπάνιες και ξεχωριστές δεξιότητες.

Και αν μεταξύ των εκτός και των εντός σκακιού ως έναν βαθμό αυτό ισχύει, μεταξύ των του αγωνιστικού και των του καλλιτεχνικού δεν μπορεί να ισχύει, δεν δέχομαι ότι μπορεί να ισχύει. Δεν υπολειπόμαστε ευφυίας και αντίληψης· όσο για τις δεξιότητες, δεν υπάρχουν μόνο οι σύμφυτες, υπάρχουν και αυτές που καλλιεργούνται. Απλώς δεν είχαμε, και δεν έχουμε, σε ό,τι αφορά το καλλιτεχνικό, κάποιον να μας καθοδηγήσει στα πρώτα μας βήματα.

Βοηθήστε μας να γνωρίσουμε καλύτερα τον Λόυντ και τον Κασπαριάν πριν μας ψυχρολούσετε και αποκαρδιώσετε με τους σύγχρονους σταυρωτήδες, που δυσκολεύουν, όπως αποδεικνύεται, ακόμα και τους εμπειρότερους από εσάς. Μη μας φλομώνετε με συστήματα μιγαδικών εξισώσεων πριν καλά καλά χωνέψουμε τη διακρίνουσα. Θα δείτε ότι θα τα αφομοιώσουμε γρήγορα και ότι θα προοδεύσουμε με ταχείς ρυθμούς.

Μυήστε μας στον μαγικό κόσμο του καλλιτεχνικού σκακιού· θα σας το χρωστάμε. Και πού ξέρετε, μπορεί κάποιος ανάμεσά μας να εξελιχθεί στο μέλλον σε Περγιάλη –μια χαρά τα προβληματάκια του, κρυστάλλινα και δροσερά–, ή και Λύρη ακόμα.

Άρρωστος από φεγγάρι

Το σπαραχτικό τραγούδι του άρρωστου από το φεγγάρι ( του «φεγγαροχτυπημένου» ) από την ταινία-όνειρο «Χάος» των Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι. Η μουσική είναι του Νίκολα Πιοβάνι. Το φεγγάρι που ορίζει τη ζωή του χωρικού, στα βουνά της Σικελίας, και η απελπισία. Βασισμένο σε κείμενο του Πιραντέλο.

Πασχαλινό Τουρνουά Π.Σ. Περιστερίου

Η Πνευματική Στέγη Περιστερίου διοργανώνει ανοιχτό Πασχαλινό τουρνουά που θα διεξαχθεί σε δυο ομίλους (Α' όμιλος για παίκτες με ελληνικό ή διεθνές elo μεγαλύτερο του 1700 & Β' όμιλος για παίκτες με ελληνικό ή διεθνές elo μικρότερο του 1700). Οι αγώνες θα αρχίσουν την Τρίτη 6 Απριλίου (ώρα 18:00) και θα ολοκληρωθούν την Κυριακή 11 Απριλίου (ώρα 18:00). Χρόνος σκέψης: για κάθε παίκτη 90 λεπτά για όλη την παρτίδα με προσαύξηση 30 sec/κίνηση από τη 1η κίνηση. Το παράβολο συμμετοχής είναι 30€. Χρηματικά έπαθλα: Α' όμιλος 1ος 800€, 2ος 400€, 3ος 200€ και Β' όμιλος 1ος 200€, 2ος 100€, 3ος 100€. 1η γυναίκα 200€ με ελάχιστο αριθμό συμμετοχής 4 σκακίστριες. Σε περίπτωση ισοβαθμίας τα έπαθλα δίνονται βάσει των κριτηρίων ισοβαθμίας. Δηλώσεις συμμετοχής έως και μία ώρα πριν την έναρξη των αγώνων (17:00) ή στα τηλέφωνα 6977079007 κος Μπέλλος Αντώνης, 6944914867 κα Έφη Σαλταμάρα. Σχετική ιστοσελίδα: http://peristerichess.gr/

Διαγωνισμός λύσης ΕΣΣΝΑ

Οι διακριθέντες του διαγωνισμού λύσης προβλημάτων της ΕΣΣΝΑ. 1ος νικητής: Νίκος Μενδρινός (κέντρο), 2ος νικητής Ανδρέας Παπασταυρόπουλος (δεξιά), 3ος νικητής: Παναγιώτης Κονιδάρης (αριστερά). Στο πίσω μέρος διακρίνονται ο Αχιλλέας Μητσάκος (υπεύθυνος του ΣΟ Θωμάς Γεωργίου) και ο Γιάννης Γαρουφαλίδης (κριτής του διαγωνισμού).

Από τα 6 προβλήματα του διαγωνισμού (δυάρι, τριάρι, πολυκίνητο, σπουδή, βοηθητικό, αντίστροφο), το ιστολόγιο παρουσιάζει τα πιο εύκολα, το πρόβλημα 2 κινήσεων και το πρόβλημα 3 κινήσεων. Τα υπόλοιπα προβλήματα θα δημοσιευτούν αργά το απόγευμα στο ιστολόγιο του Μανώλη Μανωλά http://kallitexniko-skaki.blogspot.com/

D.T. Brock, 2nd Pr. Literaly Digest 1903

Παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε 2 κινήσεις (#2)

O. Wurzburg, American Chess Bulletin 1945

Παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε 3 κινήσεις (#3)

Μικρή επιλογή από παρτίδες του Σμίσλοβ

Οικογενειακή φωτογραφία του 1935, όταν ο δεκατετράχρονος Βασίλι Σμίσλοβ άρχιζε να αγωνίζεται με επιτυχία σε σκακιστικούς αγώνες στη Σοβιετική Ένωση. Δεξιά εικονίζεται ο πατέρας τού Σμίσλοβ που ήταν μανιώδης ερασιτέχνης σκακιστής. Ο Γκάρι Κασπάροβ, στο πολύτομο έργο του «οι μεγάλοι προκάτοχοί μου» γράφει πως ο Σμίσλοβ ήταν ο ισχυρότερος παίκτης του κόσμου τη δεκαετία του 50, ένα σκαλοπατάκι πάνω από τον Μποτβίνικ. Την ίδια άποψη έχουν οι περισσότεροι ιστορικοί του παιχνιδιού. Στο σημείωμα αυτό επέλεξα ορισμένες λαμπρές δημιουργίες του έβδομου παγκόσμιου πρωταθλητή.

Smyslov - Reshevsky, USSR - USA Radio Match 1945 (Ruy Lopez, C82)
1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Nf6 5. O-O Nxe4 6. d4 b5 7. Bb3 d5 8. dxe5 Be6 9. c3 Bc5 10. Nbd2 O-O 11. Bc2 f5 12. Nb3 Bb6 13. Nbd4 Nxd4 14. Nxd4 Bxd4 15. cxd4 f4 16. f3 Ng3 17. hxg3 fxg3 18. Qd3 Bf5 19. Qxf5 Rxf5 20. Bxf5 Qh4 21. Bh3 Qxd4+ 22. Kh1 Qxe5 23. Bd2 Qxb2 24. Bf4 c5 25. Be6+ Kh8 26. Bxd5 Rd8 27. Rad1 c4 28. Bxg3 c3 29. Be5 b4 30. Bb3 Rd2

31. f4 h5 32. Rb1 Rf2 33. Rfe1 Qd2 34. Rbd1 Qb2 35. Rd8+ Kh7 36. Bg8+ Kg6 37. Rd6+ Kf5 38. Be6+ Kg6 39. Bd5+ Kh7 40. Be4+ Kg8 41. Bg6 1-0.
Μπορείτε να δείτε την παρτίδα εδώ

Smyslov - Florian, Budapest/Moscow 1949 (Grunfeld, D97)
1. d4 Nf6 2. c4 g6 3. Nc3 d5 4. Nf3 Bg7 5. Qb3 dxc4 6. Qxc4 O-O 7. e4 Na6 8. Be2 c5 9. d5 e6 10. O-O exd5 11. exd5 Qa5 12. a3 Bf5 13. Qh4 Rfe8 14. Bh6 Ne4 15. Bxg7 Kxg7 16. Ng5 Nxc3 17. Qxh7+ Kf6 18. bxc3 Kxg5

19. Qg7 Re4 (19... Rxe2 20. f4+ Kg4 21. h3+) 20. f4+ Rxf4 21. Rxf4 Kxf4 22. Rf1+ Ke3 23. Qe5+ Kd2 24. Bc4 Qxc3 25. Rf2+ 1-0.
Μπορείτε να δείτε την παρτίδα εδώ

Smyslov - Botvinnik, World Championship Match 1954 (French, C18)
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Nc3 Bb4 4. e5 c5 5. a3 Ba5 6. b4 cxd4 7. Qg4 Ne7 8. bxa5 dxc3 9. Qxg7 Rg8 10. Qxh7 Nd7 11. Nf3 Nf8 12. Qd3 Qxa5 13. h4 Bd7 14. Bg5 Rc8 15. Nd4 Nf5 16. Rb1 Rc4 17. Nxf5 exf5 18. Rxb7 Re4+

19. Qxe4 dxe4 20. Rb8+ Bc8 21. Bb5+ Qxb5 22. Rxb5 Ne6 23. Bf6 Rxg2 24. h5 Ba6 25. h6 1-0.
Μπορείτε να δείτε την παρτίδα εδώ

Botvinnik - Smyslov, World Championship Match 1954 (King's Indian, E67)
1. d4 Nf6 2. c4 g6 3. g3 Bg7 4. Bg2 O-O 5. Nc3 d6 6. Nf3 Nbd7 7. O-O e5 8. e4 c6 9. Be3 Ng4 10. Bg5 Qb6 11. h3 exd4 12. Na4 Qa6 13. hxg4 b5 14. Nxd4 bxa4 15. Nxc6 Qxc6 16. e5 Qxc4 17. Bxa8 Nxe5 18. Rc1 Qb4 19. a3 Qxb2 20. Qxa4 Bb7 21. Rb1 Nf3+ 22. Kh1

22...Bxa8 23. Rxb2 Nxg5+ 24. Kh2 Nf3+ 25. Kh3 Bxb2 26. Qxa7 Be4 27. a4 Kg7 28. Rd1 Be5 29. Qe7 Rc8 30. a5 Rc2 31. Kg2 Nd4+ 32. Kf1 Bf3 33. Rb1 Nc6 0-1.
Μπορείτε να δείτε την παρτίδα εδώ

Smyslov - Botvinnik, World Championship 1957 (Grunfeld, D99)
1. d4 Nf6 2. c4 g6 3. Nc3 d5 4. Nf3 Bg7 5. Qb3 dxc4 6. Qxc4 O-O 7. e4 Bg4 8. Be3 Nfd7 9. Rd1 Nb6 10. Qb3 Nc6 11. d5 Ne5 12. Be2 Nxf3+ 13. gxf3 Bh5

14. h4 Qd7 15. a4 a5 16. Nb5 Nc8 17. Bd4 Nd6 18. Bxg7 Kxg7 19. Nd4 Kg8 20. Rg1 Qh3 21. Qe3 c5 22. dxc6 bxc6 23. Qg5 c5 24. Nc6 1-0 .
Μπορείτε να δείτε την παρτίδα εδώ

Smyslov - Ribli, Candidates sf2 1983 (Semi-Tarrasch, D42)
1. d4 Nf6 2. Nf3 e6 3. c4 d5 4. Nc3 c5 5. cxd5 Nxd5 6. e3 Nc6 7. Bd3 Be7 8. O-O O-O 9. a3 cxd4 10. exd4 Bf6 11. Qc2 h6 12. Rd1 Qb6 13. Bc4 Rd8 14. Ne2 Bd7 15. Qe4 Nce7 16. Bd3 Ba4 17. Qh7+ Kf8 18. Re1 Bb5 19. Bxb5 Qxb5 20. Ng3 Ng6 21. Ne5 Nde7 22. Bxh6 Nxe5 23. Nh5 Nf3+ 24. gxf3 Nf5 25. Nxf6 Nxh6

26. d5 Qxb2 27. Qh8+ Ke7 28. Rxe6+ fxe6 29. Qxg7+ Nf7 30. d6+ Rxd6 31. Nd5+ Rxd5 32. Qxb2 b6 33. Qb4+ Kf6 34. Re1 Rh8 35. h4 Rhd8 36. Re4 Nd6 37. Qc3+ e5 38. Rxe5 Rxe5 39. f4 Nf7 40. fxe5+ Ke6 41. Qc4+ 1-0.
Μπορείτε να δείτε την παρτίδα εδώ

Και η παρτίδα Κέρες - Σμίσλοβ, από το τουρνουά των διεκδικητών στη Ζυρίχη, το 1953, σε βίντεο του letsplaychess.com



----------------------------------------------------------------------------------------
Η είδηση του θανάτου του Βασίλι Βασίλιεβιτς Σμίσλοβ, όπως μεταδόθηκε από τη ρωσική τηλεόραση:

Vasily Smyslov 1921-2010

Το ρωσικό site http://www.crestbook.com/ ανακοίνωσε πριν λίγα λεπτά. ότι απεβίωσε σε ηλικία 89 ετών, σήμερα το πρωί σε νοσοκομείο της Μόσχας, o 7ος παγκόσμιος πρωταθλητής της ιστορίας, ο Βασίλι Βασίλιεβιτς Σμίσλοβ μετά από μακρά ασθένεια. Ήταν κάτοχος του ανώτερου σκακιστικού τίτλου, του παγκόσμιου πρωταθλητή, κατά τη διετία 1957-58 και παρέμεινε ενεργός στη σκακιέρα ως τα τέλη της δεκαετίας του 80. Συνέχισε με σποραδικές εμφανίσεις σε αγώνες βετεράνων ως το 2001. Άφησε τη δική του σφραγίδα στο παγκόσμιο σκάκι με τα εκπληκτικά του αποτελέσματα, με το αρμονικό στυλ παιχνιδιού αλλά και με την ευγένειά του. Από τους κορυφαίους εκπροσώπους της μεγάλης σοβιετικής σχολής. Τα δυο μεγάλα πάθη της ζωής του ήταν το σκάκι και η μουσική (ήταν βαρύτονος). Μερικές φορές, σε διεθνείς αγώνες, είχε δώσει ρεσιτάλ και τον συνόδευε στο πιάνο ο φίλος του και πιανίστας Μαρκ Ταϊμάνοβ. Το ιστολόγιο θα επανέλθει τις προσεχείς ημέρες με αναλυτικό αφιέρωμα στο Ρώσο σκακιστή.

12th Rector Cup

Ένα ισχυρό διεθνές γυναικείο τουρνουά ξεκίνησε την Παρασκευή και θα ολοκληρωθεί τη Δευτέρα, στο Χάρκοβο της Ουκρανίας. Συμμετέχουν οι: Lilit Mkrtchian (φωτoγραφία, Αρμενία, 2503), Inna Gaponenko (Ουκρανία, 2472), Anna Ushenina (Ουκρανία, 2452), Liza Soloviova (Ουκρανία, 2315), Masha Klinova (Ισραήλ, 2303), Anna Burtasova (Ρωσία, 2301), Evgeniya Doluhanova (Ουκρανία, 2297) και Anastasia Karlovich (Ουκρανία, 2180). Το τουρνουά είναι πουλ με χρόνο σκέψης 45 λεπτά για όλη την παρτίδα + 10 δευτερόλεπτα/κίνηση. Παίζονται δυο γύροι την ημέρα που ξεκινούν στη 1.00 μ.μ. και στις 6.00 μ.μ. ώρα Ελλάδας. Οι παρτίδες αναμεταδίδονται ζωντανά από το επίσημο site http://www.chesslaw.org.ua/Eng/. Μετά τους 2 πρώτους γύρους, στην κορυφή της βαθμολογίας βρίσκονται οι Ushenina, Burtasova και Karlovich που έχουν συγκεντρώσει από 1,5 βαθμό.

Εικόνες

Χτεσινή φωτογραφία από την Κούβα. Δυο παιδιά από την Ουκρανία, παίζουν σκάκι στο παιδιατρικό νοσοκομείο της Ταράρα, στα περίχωρα της Αβάνας. Τα τελευταία 20 χρόνια η Κούβα παρέχει δωρεάν περίθαλψη σε εκατοντάδες Ουκρανόπουλα που έχουν καταδικαστεί από τη γέννησή τους με βαρύτατες ασθένειες, οι οποίες συνδέονται με το ατύχημα που συνέβη στις 26 Απριλίου του 1986, στον αντιδραστήρα Νο. 4 του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ της Σοβιετικής Ένωσης.
Το ατύχημα ήταν της τάξης του μέγιστου προβλεπόμενου ατυχήματος στη Διεθνή Κλίμακα Πυρηνικών Συμβάντων, διατάραξε σοβαρότατα τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν στις γύρω περιοχές και είχε σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία. Επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων εξαιτίας της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια. Οι ποσοστιαίες αυξήσεις των καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν, με χιλιάδες θανάτους από καρκίνο και λευχαιμία να συνδέονται με το ατύχημα (ιστορικά στοιχεία από τη wikipedia).

Tairova και Bilek

Θλιβερή η είδηση που ανακοίνωσε η Ρωσική Σκακιστική Ομοσπονδία. Έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 18 ετών, η Ρωσίδα σκακίστρια Έλενα Ταϊροβα. Είχε αποκτήσει τον τίτλο της WGM στα 14 της χρόνια και του IM στα 15 της. Επίσης, είχε αναδειχθεί πρωταθλήτρια Ευρώπης αλλά και παγκόσμια πρωταθλήτρια στην κατηγορία κοριτσιών κάτω των 14 ετών. Αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας και το 2008 είχε ακυρώσει μια σειρά από συμμετοχές σε διεθνή τουρνουά. Επέστρεψε για λίγους μήνες στη σκακιέρα, αλλά αποσύρθηκε ξανά στα τέλη του 2009, ως το τέλος της πολύ σύντομης ζωής της.

Η απώλεια μιας τόσο νεαρής κοπέλας επισκίασε το θάνατο του Ούγγρου GM Ίστβαν Μπίλεκ, στις 21 Μαρτίου, σε ηλικία 78 ετών. Ο Μπίλεκ είχε αναδειχθεί τρεις φορές πρωταθλητής Ουγγαρίας και εκπροσώπησε τη χώρα του σε 9 σκακιστικές ολυμπιάδες. Οι παλιότεροι Έλληνες παίκτες τον θυμούνται από το 1977, όπου μετείχε στο διεθνές τουρνουά της Καλλιθέας. Τη δεκαετία του τ960 σημείωσε αρκετές νίκες επί κορυφαίων παικτών (Κορτσνόι, Στάιν, Πόρτις κ.ά).

Tairova 2450 - Shen 2453, Sochi 2009 (Italian, C50)
1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bc4 Bc5 4. O-O Nf6 5. d4 Bxd4 6. Nxd4 Nxd4 7. f4 d6 8. fxe5 dxe5 9. Bg5 Be6 10. Na3 Qe7 11. c3 Bxc4 12. Bxf6 gxf6 13. Nxc4 Ne6 14. b4 Rd8 15. Qc2 Rg8 16. Kh1 Rg6 17. Ne3 c6 18. Rad1 Ng7 19. Qa4 a6 20. Nd5 Qf8 21. Nc7+ Ke7 22. Qa5 Ne6 23. Nxe6 Rxd1 24. Rxd1 Kxe6 25. Qc7 f5 26. Rd8 1-0.
Μπορείτε να δείτε την παρτίδα εδώ

Makropoulos 2345 - Bilek 2435, Kallithea 1977 (Sicilian, B27)
1. e4 c5 2. c3 g6 3. Nf3 Bg7 4. d4 cxd4 5. cxd4 d5 6. exd5 Nf6 7. Bb5+ Nbd7 8. d6 O-O 9. dxe7 Qxe7+ 10. Be2 Re8 11. Nc3 Ne4 12. Be3 Ndf6 13. Bb5 Nxf2 14. Kxf2 Ng4+ 15. Kg3 Nxe3 16. Qa4 Bxd4 17. Bxe8 Nf5+ 18. Kh3 Nh6+ 19. g4 Bxg4+ 20. Kg3 Bxf3 21. Rhe1 Qg5+ 22. Kxf3 Qg4# 0-1.
Μπορείτε να δείτε την παρτίδα εδώ

6ος Διαγωνισμός Λύσης Προβλημάτων Αττικής

Υπενθύμιση για τον 6ο Διαγωνισμό Λύσης Προβλημάτων για σκακιστές σωματείων της Αττικής, που θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα του ΣΟ Αμπελοκήπων, Μακρυνίτσας 12 (κοντά στο σταθμό μετρό «Αμπελόκηποι»), την Κυριακή 28 Μαρτίου, ώρα 17.45 – 20:00. Το διαγωνισμό διοργανώνουν η ΕΣΣΝΑ και τα σωματεία «ΣΟ Θωμάς Γεωργίου» και «ΑΟ Ζήνων Γλυφάδας».

Ο Παναγιώτης Κονιδάρης επέλεξε μερικά προβλήματα από παγκόσμια πρωταθλήματα (όχι ιδιαίτερα δύσκολα), για προθέρμανση:

Giegold Fritz Emil, Frankenpost 1950

Παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε 2 κινήσεις (#2)

Matousek Frantisek, Ceskoslovensky sach, 1938

Παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε 3 κινήσεις (#3)

Bent Charles Michael, 1996

Παίζουν τα λευκά και κερδίζουν (+-)

Jones Christopher, The Problemist, 2000

Βοηθητικό σε 2 κινήσεις, 2 λύσεις (παίζουν τα μαύρα και βοηθούν τα λευκά να τα κάνουν ματ σε 2 κινήσεις. h#2, 2 solutions).

Φωτοκουίζ

Εδώ, σε νεαρή ηλικία, ένας Ρώσος γκρανμέτρ που έχει αγωνιστεί πολλές φορές σε ελληνικά όπεν καθώς και στο ελληνικό διασυλλογικό πρωτάθλημα Α' Εθνικής. Ποιός είναι;

Πόλγκαρ - Ναβάρα

Η ισχυρότερη σκακίστρια του κόσμου, η Τζούντιτ Πόλγκαρ, θα ταξιδέψει στο τέλος Απριλίου (22-25 του μήνα) στην Πράγα για να παίξει ματς ράπιντ με τον καλύτερο Τσέχο παίκτη, τον Νταβίντ Ναβάρα, γνωστό και από τη συμμετοχή του στο περυσινό διασυλλογικό πρωτάθλημα Α' Εθνικής, στη Χαλκιδική. Η Πόλγκαρ θα δώσει επίσης αγώνα σιμουλτανέ με αντιπάλους επιχειρηματίες, καλλιτέχνες και αθλητές. Είναι η μοναδική σκακίστρια στην ιστορία που έχει μπει στο τοπ-10 των σκακιστών και αντιμετωπίζει με επιτυχία τους κορυφαίους άνδρες. Ανάμεσα στις επιτυχίες της καταγράφεται και νίκη επί του Γκάρι Κασπάροβ. Η 33χρονη Ουγγαρέζα είναι η νεαρότερη από τις τρεις αδελφές Πόλγκαρ. Οι Πόλγκαρ δεν πήγαν ποτέ σε σχολείο, αλλά εκπαιδεύτηκαν κατ' οίκον, με έμφαση στο σκάκι και τις γλώσσες. Η Σοφία Πόλγκαρ έχει εγκαταλείψει το αγωνιστικό σκάκι και έχει εγκατασταθεί στο Ισραήλ, ενώ η μεγαλύτερη από τις αδελφές, η Σούζαν, μένει στο Τέξας των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου ασχολείται επαγγελματικά με τη διάδοση του σκακιού σε νεαρές ηλικίες. Η Τζούντιτ δεν άφησε ως τώρα ούτε το σκάκι, ούτε τη Βουδαπέστη. Έχει δυο παιδιά, αλλά προσπαθεί να μείνει ενεργή στη διεθνή σκακιέρα.

Κανταχάρ

Η φωτογραφία είναι του BBC και εικονίζει νεαρό σκακιστή στην επαρχία του Κανταχάρ, στο νοτιοανατολικό Αφγανιστάν. Από τον 19ο αιώνα κιόλας, οι ξένοι περιηγητές έγραφαν για μια περιοχή εκπάγλου κάλλους, ανάμεσα στα βουνά. Η πραγματικότητα του πολέμου, που συνεχίζεται, και το δράμα του πληθυσμού καθιστά πιο μελαγχολική τη φυσική ομορφιά της χώρας. Πριν μερικές μέρες είδα μια ταινία, του Ιρανού σκηνοθέτη Μοχσέν Μαχμαλμπάφ, που έχει τον τίτλο Κανταχάρ και γυρίστηκε το 2001, λίγους μήνες πριν από την πτώση των Ταλιμπάν. Μια νέα γυναίκα, που ζει στο Αφγανιστάν και είναι υποχρεωμένη «να ζει σαν φάντασμα», γράφει ένα συγκλονιστικό γράμμα στην αδελφή της, η οποία έχει διαφύγει στον Καναδά, και της ανακοινώνει πως δεν αντέχει πλέον. Η απόφασή της είναι να αυτοκτονήσει στην επόμενη έκλειψη του ήλιου. Η Ναφάς, φτάνει στα σύνορα με σκοπό να μπει στη χώρα και να σώσει την αδελφή της, να την προλάβει. Καλύπτεται με μια μπούργκα, εισέρχεται με μεγάλες δυσκολίες στο εσωτερικό της χώρας, σε ένα οδοιπορικό μέχρι το Κανταχάρ. Σκηνές από ένα γάμο, σκηνές με ακρωτηριασμένους, ένα καταθλιπτικό περιβάλλον, και ο αγώνας της γυναίκας να φτάσει στον προορισμό της, με αντίπαλο το χρόνο. Πολυβραβευμένη -ποιητικής πνοής- ταινία που βασίζεται εν μέρει σε αληθινά περιστατικά.

Τι θα έλεγε ο Μποτβίνικ

Ο Βισβανάθαν Ανάντ και ο Βεσελίν Τοπάλοβ μπαίνουν στο τελικό στάδιο της προετοιμασίας για το ματς 12 παρτίδων που θα αρχίσει στις 23 Απριλίου στη Σόφια και θα αναδείξει τον παγκόσμιο πρωταθλητή. Αναρωτιώμαστε τι θα είχε να παρατηρήσει σήμερα ο Μιχαήλ Μποτβίνικ, ο πιο ικανός παίκτης στην ιστορία του σκακιού στον τομέα της ατομικής προετοιμασίας.
Ο Μποτβίνικ είχε περιγράψει μια διαδικασία πέντε σταδίων: ανάλυση σημαντικών πρόσφατων παρτίδων, μελέτη όλων των παρτίδων που έχει παίξει ο αντίπαλος, επιλογή ρεπερτορίου ανοιγμάτων, μυστικές παρτίδες προπόνησης και παντελής αποχή από το σκάκι περίπου 5 ημέρες πριν από την έναρξη του ματς ή του τουρνουά. Αυτά στην εποχή του. Οι υπολογιστές, όπως είναι φυσικό, έφεραν μεγάλες αλλαγές. Οι σημερινοί γκρανμέτρ πρέπει να περάσουν από κόσκινο εκατοντάδες (ή χιλιάδες) παρτίδες που δημοσιεύονται στιγμιαία στο ίντερνετ και συγκεντρώνονται σε βάσεις δεδομένων. Και πρέπει να γνωρίζουν πολύ περισσότερα από τους παίκτες της εποχής του Μποτβίνικ πριν ετοιμάσουν μια καινοτομία.
Οι μυστικές παρτίδες προπόνησης είναι εκτός μόδας και έχουν αντικατασταθεί από την ανάλυση του υπολογιστή. Είναι πιθανό πως ο Μποτβίνικ, αν ζούσε σήμερα, θα διαφωνούσε με αυτή την πρακτική. Υποστήριζε πως οι παρτίδες προπόνησης βοηθούν στον εντοπισμό των πρακτικών αδυναμιών του παίκτη, όπως για παράδειγμα η συχνή είσοδος σε πίεση χρόνου.
Ο πατριάρχης του σοβιετικού σκακιού, σε εκείνη την εποχή χωρίς υπολογιστές, ήταν υπέρμαχος της δημοσίευσης αναλυμένων παρτίδων σε περιοδικά, ώστε οι αναγνώστες να στέλνουν χρήσιμα σχόλια. Σήμερα αυτή είναι δουλειά της σκακιστικής μηχανής. Ελάχιστοι σούπερ γκρανμέτρ δημοσιεύουν πλέον σε τακτική βάση αναλύσεις. Η εξήγηση ίσως βρίσκεται στη φύση του καπιταλισμού, ενός ξένου συστήματος για τον Μποτβίνικ, ο οποίος παρέμεινε σε όλη του τη ζωή αφοσιωμένος κομμουνιστής. Όταν οι κορυφαίοι κερδίζουν μεγάλα ποσά συμμετέχοντας στα τοπ τουρνουά, το να γράψει κανείς ένα άρθρο για περιοδικό κερδίζοντας πενταροδεκάρες, φαίνεται άσκοπο.

(διασκευή άρθρου του Τζακ Πίτερς, από τους Λος Άντζελες Τάιμς)

Προπονητικοί διάλογοι

Οι μαθητές παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον την ανάλυση της παρτίδας στη σκακιέρα τοίχου. Νοσταλγική φωτογραφία του 1948, σχολείο στο Μπράιτον της Αγγλίας.

Του Ηλία Κουρκουνάκη

Η προπόνηση σε μικρές ηλικίες

Η σκακιστική προπόνηση δεν είναι ενιαία ή μονολιθική. Μπορεί να γίνει σε επίπεδο εντελώς αρχαρίων ή σε επίπεδο παγκόσμιου πρωταθλητή, μπορεί να γίνει σε ειδικά θέματα καθαρά τεχνικών γνώσεων ή προκειμένου να αναπτυχθούν γενικές ικανότητες, μπορεί έχει σχέση με την αγωνιστική ψυχολογία ή την φυσική (“σωματική”) κατάσταση των αθλητών, ή ακόμα και να συμπεριλαμβάνει ζητήματα διατροφής. Δηλαδή, ένας επαγγελματίας προπονητής πρέπει να βρίσκεται σε ετοιμότητα να προσφέρει σε όλα αυτά τα πεδία –και όχι μόνο!

Κατά συνέπεια, η σημαντικότερη ικανότητα ενός προπονητή σκακιού, όπως κάθε εκπαιδευτικού άλλωστε, είναι να προσαρμόζεται στους εκάστοτε προπονούμενους. Προφανώς, όσο πιο αρχάριοι και πιο μικρής ηλικίας οι προπονούμενοι, τόσο σημαντικότερο είναι ο προπονητής να λειτουργεί στο επίπεδο επικοινωνίας και κατανόησής τους. Οι πιο προχωρημένοι έχουν περισσότερα εφόδια να διεκδικήσουν αυτό που νιώθουν ότι έχουν ανάγκη και να το ζητήσουν, ενώ τα μικρά παιδιά δεν μπορεί να ξέρουν τι χρειάζονται στην ενασχόλησή τους με το σκάκι.

Αντίστοιχο πρόβλημα παρουσιάζεται γενικότερα στην παιδεία. Οι εκπαιδευτικές ικανότητες των νηπιαγωγών και των δασκάλων στην Α΄ και Β΄ Δημοτικού μπορεί να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην συνολική πορεία της εκπαίδευσης ενός παιδιού, πολύ περισσότερο από αυτές των καθηγητών Γυμνασίου ή Λυκείου, οι οποίοι επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους σε εξειδικευμένα μαθήματα. Όπως λοιπόν χρειάζεται ξεχωριστή προπαρασκευαστική εκπαίδευση των νηπιαγωγών και δασκάλων, έτσι χρειάζονται και ειδικές προϋποθέσεις προκειμένου να προπονήσει κανείς μικρές ηλικίες στο σκάκι.

Το μεγαλύτερο μέρος της εκπαίδευσης σε αυτές τις ηλικίες πρέπει να απευθύνεται ταυτόχρονα στο θυμικό και στη σκέψη των παιδιών. Λογική, αντίληψη και γενικότερη ικανότητα συλλογισμών ή επίλυσης προβλημάτων δεν πρέπει να προτάσσονται της συναισθηματικής ανάπτυξης του παιδιού, ούτε φυσικά να οδηγούν στον παραγκωνισμό της. Όπως είπε ο μεγάλος Ελβετός εκπαιδευτικός Pestalozzi, «όλη η εκπαίδευση δεν αξίζει μια πεντάρα, αν κάνει το παιδί να χάσει το θάρρος και το κέφι του».

Με άλλα λόγια, πρώτη προτεραιότητα ενός προπονητή μικρών παιδιών είναι να καλλιεργήσει την αγάπη για το σκάκι, όχι να διδάξει την σωστή εφαρμογή του κανόνα της ισοπαλίας με τριπλή επανάληψη θέσης ή ακόμα και το “en passant”. Οι λεπτομέρειες των κανονισμών είναι σημαντικές αργότερα στο αγωνιστικό σκάκι, αλλά σε πρώτη φάση προέχει το συναισθηματικό δέσιμο του παιδιού με το παιχνίδι.

Στο σκάκι συχνά οι εκπαιδευτές προέρχονται πρώτιστα από τον σκακιστικό χώρο, ενώ αρκετοί δεν έχουν ούτε στοιχειώδεις παιδαγωγικές γνώσεις. Πιθανότατα γι’ αυτό το λόγο, η εργασία τους επικεντρώνεται πιο πολύ στο σκακιστικό υλικό, παρά στους ίδιους τους μαθητές. Περισσότερη έμφαση δίνεται στην προσαρμογή των παιδιών σε όσα κρίνεται ότι πρέπει να μάθουν, παρά στην προσαρμογή της διδακτέας ύλης στα παιδιά.

Αρκετά συχνά ωθούμε τα παιδιά να παίξουν “πλήρες” σκάκι προτού να είναι έτοιμα, ενώ δεν τα βάζουμε σε γήπεδα κανονικών διαστάσεων για να παίξουν ποδόσφαιρο ή μπάσκετ, ούτε φυσικά θεωρούμε ότι οι λεγόμενες “μεγάλες” αποστάσεις σε αγώνες δρόμου πρέπει να θεωρούνται ίδιες για όλες τις ηλικίες. Πολύ συχνά, αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμο να παραμείνουν τα παιδιά σε επίπεδο παιχνιδιών με μεμονωμένα κομμάτια προτού προχωρήσουν σε κανονικές παρτίδες, όπως τα παιχνίδια που παρουσιάζονται στο εξαιρετικό βιβλίο «Σκάκι και Φαντασία» των Κώστα Γιουβαντσιούδη και Ειρήνης Μουσιάδου. Επειδή όμως θέλουμε να δείξουμε αποτελέσματα της προπονητικής εργασίας, μερικές φορές ωθούμε τα παιδιά να τρέξουν προτού αποκτήσουν σταθερό βηματισμό στο περπάτημά τους.

Η έλλειψη διαφοροποίησης μεταξύ των ηλικιών και των αναγκών τους αντικατοπτρίζεται στο αγωνιστικό πρόγραμμα των Σχολικών Αγώνων. Εκεί τα παιδιά της Α΄ Δημοτικού συμμετέχουν με τις ίδιες αγωνιστικές συνθήκες που ισχύουν για μαθητές Λυκείου. Οι “μικρές” κατηγορίες έχουν ανάγκη περισσότερο από μια σχετικά σύντομη χρονικά γιορτή σκακιού, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά ήδη έχουν πολυετείς εμπειρίες επίσημων αγώνων και πολύωρων παρτίδων. Η τάση για οργάνωση ειδικών κατηγοριών σε όλο και πιο μικρές ηλικίες (π.χ. κάτω των 8 ετών) φαινομενικά αποτελεί οργανωτικό θέμα, ουσιαστικά όμως άπτεται βασικών εκπαιδευτικών ζητημάτων. Και δεν είναι καθόλου προφανές ποιος πρέπει να παίρνει τις σχετικές αποφάσεις ή με ποιες διαδικασίες. Κατά τη γνώμη μου, το αγωνιστικό πρόγραμμα στις μικρές ηλικίες δεν επιτρέπεται να σχεδιάζεται χωρίς να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι παράμετροι που προαναφέρθηκαν.

Συμπερασματικά, είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί Σχολή Προπονητών με την επίβλεψη της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, οι απόφοιτοι της οποίας θα κατέχουν τόσο σκακιστικά όσο και εκπαιδευτικά θέματα. Όπως έχει συμβεί σε άλλα αθλήματα παλιότερα, ορισμένοι εμπειρικοί προπονητές είναι σκόπιμο να διευκολυνθούν στην απόκτηση βασικών επαγγελματικών δικαιωμάτων, αλλά όλοι χρειάζεται να επιμορφωθούν και στη συνέχεια οι νεότεροι να έχουν όσο το δυνατόν πληρέστερη κατάρτιση. Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις, η σκακιστική προπόνηση στην Ελλάδα θα εξακολουθήσει να λειτουργεί σε ουσιαστικά ερασιτεχνικό επίπεδο και να επαφίεται στις προσωπικές ικανότητες και προσπάθειες για αυτοβελτίωση όσων χρίζονται προπονητές με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Εικόνες

Ηλικιωμένοι σκακιστές συγκεντρώνονται κάθε μέρα, ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες, έξω από το Μουσείο Πούσκιν, στη Μόσχα. Είναι το στέκι τους. Στο Πούσκιν συνέρρευσαν πολλά έργα από άλλα μουσεία -από το Ερμιτάζ, από την Πινακοθήκη Τρετιάκοφ και από το Μουσείο Ρουμιάντσεφ- καθώς και τμήματα ιδιωτικών συλλογών. Έτσι, συγκεντρώθηκε ένας ανεκτίμητος θησαυρός αρχαίας και νεότερης τέχνης, που περιλαμβάνει εκμαγεία κλασικών και αναγεννησιακών γλυπτών, αιγυπτιακά εκθέματα, σχέδια, χαρακτικά, αλλά κυρίως πολλά αριστουργήματα της ζωγραφικής.

Απλές θέσεις από το Πανευρωπαϊκό

Εύκολοι συνδυασμοί από το Ατομικό Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα που ολοκληρώθηκε στη Ριέκα της Κροατίας:

Oleksienko 2525 - Hovhannisyan 2498, Rijeka 2010

Παίζουν τα μαύρα και κερδίζουν. Χωρίς καμία δυσκολία.

Solak 2553 - Petre 2410, Rijeka 2010

Επίσης στοιχειώδες. Τα λευκά κερδίζουν.

Zvjaginsev 2643 - Grigoriants 2562, Rijeka 2010

Τα λευκά κερδίζουν.

Nikolai Krogius

Είναι γνωστός κυρίως για το κλασικό βιβλίο που έχει γράψει «Ψυχολογία στο Σκάκι». Ο Νικολάι Κρόγκιους (γεν. 1930) σπούδασε ψυχολογία και ειδικεύτηκε στην ψυχολογία του αθλητή. Αγωνίστηκε 7 φορές σε τελικούς πρωταθλήματος ΕΣΣΔ, από το 1958 ως το 1971. Προπονητής του Μπόρις Σπάσκι και για ένα διάστημα διετέλεσε πρόεδρος της Σοβιετικής Ομοσπονδίας Σκακιού. Σύμφωνα με το chessmetrics.com, το 1967 ήταν ο 18ος παίκτης του κόσμου. Τα καλύτερα αποτελέσματά του, ήρθαν μετά τα 35 του χρόνια. Γενικά, οι διακρίσεις σε μεγάλη ηλικία δεν ήταν άγνωστο φαινόμενο για σοβιετικούς σκακιστές που έκαναν τα πρώτα τους σκακιστικά βήματα στη διάρκεια του πολέμου. Αξιοσημείωτο είναι πως ακόμη και μετά τα 60 του χρόνια, πέτυχε ορισμένα εντυπωσιακά αποτελέσματα στα πρωταθλήματα βετεράνων.

La Pizza Rina

Η πιτσαρία βρίσκεται στη Χονολουλού της μακρινής Χαβάης (1425 S King St, αν βρεθείτε στο εξωτικό νησί). Ο τωρινός ιδιοκτήτης λέγεται Βασίλης Σταματόπουλος και αφού έζησε πολλά χρόνια στο Λος Άντζελες, αγόρασε τη μικρή επιχείρηση στη Χαβάη. Είναι φίλος του ιστολογίου και του σκακιού και μας έστειλε τη φωτογραφία με την παράκληση αν κάποιος Έλληνας βρεθεί στα μέρη εκείνα, να παίξει μια παρτίδα σκάκι μαζί του. Το γεύμα δωρεάν!

Εικόνες

Οι σκακιστές, του Άρτουρ Μάρκοβιτς, πίνακας του 1926. Ο ζωγράφος έζησε στην Πολωνία από το 1872 ως το 1933 και τα θέματά του είναι εμπνευσμένα από τη ζωή των Εβραίων στην ανατολική Ευρώπη κατά τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα. Όσα έργα του δεν ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές εκτίθενται στην Πινακοθήκη της Κρακοβίας και στο περίφημο Μουσείο της Διασποράς, στο Τελ Αβίβ. Ο μικρός δρόμος που βρισκόταν το σπίτι του, στο γκέτο της Κρακοβίας, έχει πάρει με πρόσφατη απόφαση των δημοτικών αρχών το όνομά του.

Home from the Hill

Η Ελεανόρ Πάρκερ, ο Τζορτζ Χάμιλτον και μια σκακιέρα στην ταινία του Βινσέντε Μινέλι Home from the Hill (ελληνικός τίτλος: σπίτι με θέα, 1960). Παίζουν ακόμη ο Ρόμπερτ Μίτσαμ και ο Τζορτζ Πέπαρντ. Ο τελευταίος, είπε, πως την υποκριτική του ερμηνεία την οφείλει στη συγκλονιστική μουσική του Μπρόνισλαβ Κάπερ, του σπουδαίου Πολωνού συνθέτη που παράτησε τις νομικές σπουδές για χάρη της μουσικής. Η ταινία είναι βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ουίλιαμ Χάμφρεϊ.

Ο Μάγκνους Κάρλσεν στο Spiegel

Στο τελευταίο τεύχος του γερμανικού περιοδικού Spiegel δημοσιεύεται τρισέλιδη συνέντευξη του Νορβηγού Μάγκνους Κάρλσεν, ο οποίος είναι το νο1 στους διεθνείς πίνακες έλο. Μερικά αποσπάσματα, από την αρχή της συνέντευξης:

Κύριε Κάρλσεν, τι IQ έχετε;
-Δεν ξέρω και ούτε θέλω να μάθω. Μπορεί να είναι δυσάρεστη έκπληξη.

Γιατί; Είστε 19 ετών, ο καλύτερος σκακιστής του κόσμου στην παγκόσμια κατάταξη. Πρέπει να είστε πάρα πολύ έξυπνος.
-Και αυτό ακριβώς μπορεί να τρομάζει. Φυσικά είναι σημαντικό για ένα σκακιστή να μπορεί να συγκεντρώνεται, αλλά η σπουδαία ευφυία μπορεί να είναι φόρτος. Είμαι πεισμένος πως ο Άγγλος Τζον Ναν δεν έγινε ποτέ παγκόσμιος πρωταθλητής γιατί παραείναι ευφυής.

Δηλαδή;
-Στην ηλικία των 15 ετών, ο Ναν άρχισε να σπουδάζει μαθηματικά στην Οξφόρδη, ήταν ο νεαρότερος φοιτητής τα τελευταία 500 χρόνια στην ιστορία του πανεπιστημίου. Στα 23 του έκανε διδακτορικό στην αλγεβρική τοπολογία. Έχει τόσα πολλά πράγματα στο μυαλό του. Οι τεράστιες πνευματικές του δυνάμεις και η συνεχής δίψα του για γνώση, τον απόσπασαν από το σκάκι.

Τα πράγματα είναι διαφορετικά στην περίπτωσή σας;
-Ναι. Είμαι ένας κοινός άνθρωπος. Για παράδειγμα, ο πατέρας μου είναι πολύ πιο ευφυής από μένα.

Πόσες κινήσεις μπορείτε να υπολογίσετε;
-Εξαρτάται από τη θέση της παρτίδας. Μερικές φορές 15 με 20. Αλλά το θέμα είναι να εκτιμάς σωστά τη θέση στο τέλος του «μετρήματος».

Όλο το κείμενο της συνέντευξης (στα αγγλικά), στη σελίδα
http://www.chessbase.com/newsdetail.asp?newsid=6187

gamato.info: διαμοιρασμός ή βαρβαρότητα;

Επίκαιρη σατυρική αφίσα άγνωστου δημιουργού που αποδίδεται στη RIAA (Recording Industry Association of America) και προειδοποιεί τους χρήστες του ίντερνετ ότι κατεβάζοντας τραγούδια, κατεβάζουν κομμουνισμό! Μεγάλη συζήτηση γίνεται την τελευταία εβδομάδα για το κλείσιμο του δημοφιλούς δικτυακού τόπου gamato.info και τη σύλληψη των διαχειριστών του. Η βιομηχανία παραγωγής πολιτιστικών προιόντων (μουσική, βίντεο, ταινίες), με αρωγό την Ελληνική Αστυνομία, καταφεύγει στην εύκολη λύση της καταστολής και των διώξεων αγνοώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις και τα ήθη που αυτές εκ της φύσεώς τους δημιουργούν. Αναδημοσιεύω την άποψη του Μιχάλη Παναγιωτάκη από την στήλη του στο free press Metropolis, η οποία υπάρχει και σε ψηφιακή μορφή στο http://mihalisp.posterous.com/gamatoinfo


Στις 10 Μαρτίου, η Ελληνική Αστυνομία συνέλαβε έντεκα άτομα ανά την Ελλάδα που έχουν σχέση με τον δικτυακό τόπο διαμοιρασμού torrents, gamato.info μετά από καταγγελία της ΕΠΟΕ (Εταιρεία Προστασίας Οπτικοακουστικών Έργων). Είναι ο ίδιος οργανισμός που προσπάθησε προ ενός έτους, αν θυμάμαι καλά, να εμποδίσει την διακίνηση ελληνικών υποτίτλων εκπομπών και ταινιών ανά το διαδίκτυο, με εντυπωσιακά μηδαμινά αποτελέσματα όπως μια αναζήτηση στο Google θα σας δείξει. Πρόκειται για την συνέχεια επί ελληνικού εδάφους της μάχης των λεγόμενων «βιομηχανιών περιεχομένου» εναντίον της τεχνολογίας και των (μη κερδοσκοπικών) πρακτικών των χρηστών του διαδικτύου. Η μεγάλη προηγούμενη παρόμοια υπόθεση σε διεθνές επίπεδο είχε γίνει πέρυσι περίπου τέτοια εποχή, με την δίωξη εναντίον του Pirate Bay στην Σουηδία, κατέληξε σε μία ακόμα δικαστική πύρρειο νίκη της βιομηχανίας καθώς ήδη οι εξελίξεις στην τεχνολογία είχαν ακυρώσει στην πράξη τις συνέπειες της νίκης αυτής.

ΕΛΑΣ: PR της BSA;
Η ΕΠΟΕ όμως μοιάζει να έπεισε και πολύ κόσμο στην ΕΛΑΣ. Στο Δελτίο Τύπου της Ελληνικής αστυνομίας σχετικά με τις συλλήψεις διαβάζουμε:

Σύμφωνα με μελέτη που εκπονήθηκε από διεθνή εταιρεία ερευνών παρ’ όλο που πραγματοποιείται σημαντική πρόοδος στην καταπολέμηση της πειρατείας στη χώρα μας, αυτή τη στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών με το υψηλότερο ποσοστό πειρατείας...

Η λιανική αξία μόνο για παράνομο λογισμικού –που αντιπροσωπεύει το απολεσθέν εισόδημα για την παγκόσμια βιομηχανία λογισμικού- ξεπέρασε το όριο των $50 δισ. για πρώτη φορά το 2009.

Με εξαίρεση τις απώλειες από τις ισοτιμίες, οι οικονομικές απώλειες για την Ελλάδα ανέρχονται σε €171 εκατομμύρια μόνο για παράνομο λογισμικό ενώ αν προσθέσουμε και τα Πνευματικά δικαιώματα από τις Κινηματογραφικές ταινίες ,μουσικά τραγούδια, παιχνίδια κ.α συνολικά οι απώλειες τα τελευταία 7 έτη σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των εταιρειών πλησιάζουν το 1 δις ευρώ, το οποίο μεταφράζεται σε λιγότερες θέσεις εργασίας και μειωμένη ανταγωνιστικότητα για τον εγχώριο κλάδο της Πληροφορικής, μουσικής και θεαμάτων.

Για να ξεκινήσουμε με τα απλούστερα: Καμία δουλειά δεν έχει η αστυνομία να υιοθετεί προκαταβολικά αιτιάσεις των μηνυόντων. Η έρευνα την οποία επικαλείται η ΕΛΑΣ, δεν είναι γενικά «μιας διεθνούς εταιρείας ερευνών», αλλά η «6η Ετήσια Παγκόσμια Μελέτη για την Πειρατεία Λογισμικού Η/Υ που δημοσιεύει σήμερα η Business Software Alliance (BSA), ο διεθνής οργανισμός που εκπροσωπεί την παγκόσμια βιομηχανία λογισμικού», όπως μας πληροφορούσε το περιοδικό PC Magazine στην Ελληνική του έκδοση στις 13/5/2009. Δεν πρόκειται περί ανεξάρτητης έρευνας λοιπόν, αλλά για έρευνα που έχει γίνει από την πλευρά των μηνυόντων. Τα λεγόμενα «διαφυγόντα έσοδα» π.χ. προϋποθέτουν πως όλοι όσοι κατέβασαν δωρεάν ένα αρχείο για προσωπική τους χρήση θα αγόραζαν στις τρέχουσες τιμές το εν λόγω προϊόν αν δεν είχαν την δυνατότητα δωρεάν τηλεφόρτωσής τους. Κάτι το οποίο δεν αντέχει σε στοιχειώδη βάσανο της λογικής.

Επίσης: ερωτήματα προκαλεί το άλλο που γράφει το Δελτίο Τύπου της ΕΛΑΣ, ότι δηλαδή:

από κοινού [οι συλληφθέντες] εκτός των άλλων ανέβαζαν (upload) και στην συνέχεια διαμοίραζαν χωρίς την προηγούμενη έγκριση των αρμόδιων εταιρειών, παράνομο ψηφιακό υλικό

Εκτός και αν η ΕΛΑΣ έχει συλλάβει απλούς χρήστες του ιστοχώρου, είναι μάλλον απίθανο να ανέβαζαν οι διαχειριστές του ιστοχώρου οι ίδιοι τα υπό διαμοιρασμό αρχεία (αν το έκαναν ήταν ανοησία τους). Πρόκειται περί παρεξήγησης, στην ρίζα της οποίας βρίσκεται το γεγονός ότι εκείνοι που διαμοίραζαν ήταν οι (~850.000) χρήστες του ιστοχώρου, και το βασικό που έκαναν οι συλληφθέντες είναι να διευκολύνουν αυτήν την ανταλλαγή αρχείων – κάτι που δύσκολα το λες «πειρατεία». Αναρωτιέμαι τους 850.000 που θα πρέπει να συλλάβουν που λένε να τους κρατήσουν…

Διαμοιρασμός ή βαρβαρότητα;
Για να πάμε και στα πιο σύνθετα: με δεδομένες τις υπάρχουσες τεχνολογικές δυνατότητες των χρηστών, είναι μάταιος κόπος να προσπαθούν οι κάθε είδους βιομηχανίες περιεχομένου να εμποδίσουν τον διαμοιρασμό αρχείων. Εκτός και αν οδηγηθούμε σε νομιμοποίηση της παραβίασης του ιδιωτικού απορρήτου του κάθε χρήστη. Διότι στην μάχη που διεξάγεται θα πρέπει να υπάρξει ένα θύμα: ή θα διατηρηθεί η έννοια των πνευματικών δικαιωμάτων με την παρούσα της μορφή ή θα οδηγηθούμε σε ιρανοποίηση και κινεζοποίηση των δικαιωμάτων ιδιωτικού απορρήτου. Άλλη λύση δεν υπάρχει. Ή ψηφιακά δικαιώματα, ή δρακόντειοι νόμοι περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Οι προσπάθειες διεθνούς επιβολής της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων εναντία σε όλα τα υπόλοιπα ανθρώπινα δικαιώματα θα πρέπει να ανησυχούν τους πολίτες πολύ περισσότερο από τις υποθετικές θέσεις εργασίας που (δεν) θα χαθούν εξαιτίας της πειρατείας. Διότι η προσπάθεια επιβολής μιας μυστικής ουσιαστικά παγκόσμιας συμφωνίας, της ACTA, μπορεί να σκόνταψε προχθές στο Ευρωκοινοβούλιο (ευτυχώς), αλλά δείχνει καθαρά το πώς η όλη αυτή «αντιπειρατική» υστερία έχει σαν στόχο βασικά δημοκρατικά δικαιώματα.

Η ποινικοποίηση άλλωστε της ανταλλαγής αρχείων στο διαδίκτυο μέχρι σήμερα δεν έχει αποτέλεσμα. Στην Γαλλία π.χ. όπου ψηφίστηκε από την κυβέρνηση Σαρκοζί και εφαρμόζεται ο διαβόητος νόμος των «τριών σφαλμάτων» (Three Strikes), που επιτρέπει τον εντοπισμό των παραβατών των νόμων περί πνευματικής ιδιοκτησίας, και την διακοπή ακόμα και της πρόσβασής στο διαδίκτυο των κατά συρροή παραβατών, το αποτέλεσμα ήταν μηδέν. Χειρότερα από μηδέν, μια και πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι η διαδικτυακή «πειρατεία» στην Γαλλία αυξήθηκε τον τελευταίο χρόνο, στον οποίο εφαρμόστηκε ο νόμος.

Ανεξάρτητα από τις λεπτομέρειες της υπόθεσης, η δίωξη του gamato.info θα ανοίξει ίσως και στην Ελλάδα την συζήτηση περί ψηφιακών δικαιωμάτων και του επαναπροσδιορισμού της πνευματικής ιδιοκτησίας και του μοντέλου διακίνησης των πολιτιστικών προϊόντων. Άθελά τους (μάλλον) οι υπεύθυνοι του gamato.gr γίνονται καταλύτες και σύμβολα μιας μάχης που τους υπερβαίνει και αφορά όλους μας.

Daniel Naroditsky

Όταν ο Ντάνιελ Ναροντίτσκι (φωτ.) είπε στους γονείς του πως θέλει να εκδώσει ένα βιβλίο, εκείνοι φυσικά το πήραν σαν αστείο. Ο δεκατετράχρονος σκακιστής όμως είχε συγκεντρώσει στον υπολογιστή του πλούσιο υλικό. Από τα δέκα του κιόλας. Παγκόσμιος πρωταθλητής στην κατηγορία των αγοριών κάτω των 12 ετών (το 2007) και με πολλές ακόμη διακρίσεις στο ενεργητικό του, ήρθε σε επαφή με τη γνωστή εκδοτική εταιρεία New In Chess και εξέδωσε πριν λίγο καιρό το Mastering Positional Chess: Practical Lessons of a Junior World Champion, ένα αρκετά καλό βιβλίο σύμφωνα με τις πρώτες κριτικές που έρχονται στο φως. Και όπως είναι γνωστό, το New In Chess πολύ σπάνια βγάζει στην αγορά μέτρια βιβλία. Ο μικρός μένει στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας και εξακολουθεί να προπονείται μέσω ίντερνετ, με δασκάλους από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ. Το υλικό της σκακιστικής δουλειάς που κάνει, αποτέλεσε στο μεγαλύτερο μέρος το υλικό του βιβλίου του. Τώρα ετοιμάζει τον επόμενο τόμο, για τα φινάλε.

Ο λάκκος (μέρος δεύτερο)

Του Παναγιώτη Κονιδάρη


Δε λέω, είχε τέσσερα πιόνια για το άλογό μου αλλά τα δύο τουλάχιστον από αυτά είχαν παραωριμάσει. Θεωρούσα ότι ήταν θέμα χρόνου η νίκη μου και συνεπακόλουθα η νίκη της ομάδας. Είδα με την άκρη του ματιού μου την Αθηνά να κοιτάει το ρολόι της. Όχι ρε γαμώτο! Έπρεπε να ξεμπερδεύω μιαν ώρα αρχύτερα αν ήθελα να ελπίζω σε ραντεβού μαζί της. Οι παίκτες και των δύο ομάδων είχαν αρχίσει να μαζεύονται πάνω από τη σκακιέρα μας μαζί με κάποιους θεατές ελευθέρας βοσκής. Ήταν που ήταν αποπνικτική η ατμόσφαιρα, με το συνωστισμό κοντεύαμε να βγάλουμε την μπέμπελη. Ο αντίπαλός μου πάσχιζε να συμμαζέψει τις χοντρές στάλες ιδρώτα που έτρεχαν στο μέτωπό του μ’ ένα λερωμένο χαρτομάντιλο. Παρ’ όλη την προσπάθειά του μερικές απ’ αυτές κατρακυλούσαν στους κόκκινους κροτάφους του και του λέκιαζαν το γιακά του τσιτωμένου πουκάμισου. Η αίθουσα είχε πάρει ν’ αδειάζει καθώς μια-μια οι αναμετρήσεις έφταναν στο τέλος τους. Ακόμα και ο διάδρομος είχε σχεδόν ερημώσει μένοντας με ένα πέπλο καπνού που το έκοβες με το μαχαίρι.

Δεν ήμουν θολωμένος. Ούτε είχα πρόβλημα χρόνου με 15 λεπτά στο ρολόι. Καταλάβαινα ότι αρκούσε το 39…b5 ή και το 39…bc5 για να διεκδικήσω τη νίκη στο φινάλε με τον επιπλέον ίππο. Όμως όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα πάνω μου. Τα ένιωθα να ξετυλίγονται σαν κορδέλες πάνω και γύρω από τους ώμους μου, να γαργαλάνε τους μύες μου σα να με παρότρυναν να αντιδράσω, να αγκαλιάζουν το τραπέζι, τη σκακιέρα, τα κομμάτια. Κι ανάμεσά τους ένα όμορφο, ανυπόμονο, σκούρο και υγρό βλέμμα να μου χαϊδεύει τα μαλλιά και την πλάτη και ν’ανατριχιάζω σύγκορμος. Έτσι έγινε κι έπιασα τον ίππο παίζοντας 39…Nxc5, με μια κίνηση του χεριού αποφασιστική όσο και χαριτωμένη, που θα την ζήλευε κι ο Καπαμπλάνκα.

Ακούστηκε ένα μουρμουρητό και κάποιοι ψίθυροι. Ο κακόμοιρος ο αντίπαλός μου τινάχτηκε από το βυθό του σα να είχα πετάξει μολότοφ στη σκακιέρα και για λίγο απέμεινε σαστισμένος. Μετά έριξε δυο τρεις βιαστικές ματιές στη σημαία του που είχε οριζοντιωθεί και έκοψε τον ίππο με ένα βογκητό. 40.bc5. Έσπρωξα το πιόνι 40…b5 και πετάχτηκα από τη θέση μου. Προσπέρασα μάτια γεμάτα απορία και θαυμασμό κι αυτό με έκανε να φουσκώνω από υπερηφάνεια.

«Θυσίασες τον ίππο!» ήταν η αντίδραση της Αθηνάς και μου χάιδεψε το μάγουλο. Δε χωρούσε αμφιβολία, την είχα εντυπωσιάσει. Στο καπνιστήριο με βρήκαν και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας.
«Μεγάλε! Έτσι σε θέλω!» μου χτύπησε την πλάτη ο Μπάμπης φεύγοντας.
«Τα μέτρησες καλά;» ρώτησε ο Στάθης ψύχραιμα.
«Πώς θα πιάσει το πιόνι;» διαμαρτυρήθηκα.
«Τον κανόνα του τετραγώνου τον ξέρει κι η γάτα μου» με υπερασπίστηκε ο κυρ-Μιχάλης. «Τώρα της μαθαίνω και την οποζισιόν» πρόσθεσε. Ο Νίκος παρέμενε σκεπτικός.
«Δεν έχω μετρήσει βαριάντες» είπε στο τέλος, «αλλά κάτι μου βρωμάει».
«Η τσιγαρίλα θα φταίει ρε μαζέτα» έσπασε ο Μιχάλης την ένταση.

Εμένα όμως μου είχαν μπει ψύλλοι στ’ αυτιά. Παρατήρησα από μακριά τον αντίπαλό μου. Είχε απομείνει μόνος κι έρημος. Είχε θάψει το κεφάλι μέσα στις παχουλές του παλάμες και έμενε ακίνητος σαν άγαλμα του Βούδα. Τι θα μπορούσε να σκαρφιστεί; Ήθελε τρεις κινήσεις για να φτάσει με τον ρουά στο g6, διάστημα στο οποίο το πιόνι μου θα είχε ροβολήσει στο b3 και ο βασιλιάς μου θα κράταγε τα μπόσικα από το f8. Μετά θα έσπρωχνε το θήτα, αλλά προλάβαινα να βγάλω ντάμα στο b1 με σαχ, και πάπαλα. Η ώρα περνούσε και ο άντρας ίσα που ανέπνεε. Αναρωτιόμουν μήπως τον είχε πάρει ο ύπνος. Ο χρόνος που είχαμε για την ολοκλήρωση της παρτίδας ήταν μια ώρα.

Μετά από 10 λεπτά δίχως απάντηση δέχτηκα το πρώτο χαστούκι. Η Αθηνά με βρήκε να κόβω βόλτες αμέριμνος. Μου ζήτησε συγγνώμη αλλά δεν μπορούσε να καθυστερήσει και πολύ, δεν ήθελε να αργήσει στο σπίτι, έπρεπε να φύγει, μιαν άλλη φορά, τέτοια. Μου ήρθε να εκσφενδονίσω κανένα ρολόι στον χοντρό που με ταλαιπωρούσε ανώφελα. Η όμορφη συμπαίκτρια με φίλησε στο μάγουλο στα πεταχτά και κατέβηκε τις σκάλες απαλά, σαν λησμονημένο όνειρο. Μπήκα στην τουαλέτα να ρίξω λίγο νερό στο πρόσωπό μου κι εκεί δέχτηκα το δεύτερο χτύπημα. Σαν ουράνια επιφοίτηση είδα καθαρά μπροστά μου τους φόβους του Νίκου να ενσαρκώνονται. Η θέση μου στην σκακιέρα ήταν ύπουλη! Τόσο ύπουλη που κινδύνευα ακόμα και να χάσω! Έμεινα αποσβολωμένος να κοιτώ το μουσκεμένο μου πρόσωπο στον καθρέφτη. Ήταν όλο μια βαριά σκιά.

Το κρύο νερό ωστόσο με συνέφερε κάπως. Δεν μπορεί, έλεγα στον εαυτό μου, κάτι θα πρέπει να υπάρχει εδώ. Δεν ήταν δυνατόν να με έχουν φτύσει όλοι οι θεοί, της Κάισσας συμπεριλαμβανομένης. Το μυαλό μου πήρε φωτιά. Είχα μπροστά μου μια σπουδή και έπρεπε να την τιθασεύσω. Μου πήρε κάπου ένα τέταρτο για να βρω την παγίδα. Ήταν στ’ αλήθεια μια λαμπρή κίνηση που μόνο ένας συνθέτης σπουδών θα μπορούσε να έχει προβλέψει. Ο δύσμοιρος αντίπαλός μου ούτε που θα την είχε μυριστεί. Κρίμα που δε θα ήταν πια κοντά η Αθηνά για να με θαυμάσει.

Με αναπτερωμένο ηθικό επέστρεψα στην σκακιέρα όπου ο κακός είχε παίξει 41.Kg4!



Εντάξει, δεν περίμενα κιόλας να φάει το πιόνι. Τότε θα έσπρωχνα ανενόχλητος και μετά από 41.Kxh4, b4 42.Kg5, Kxf7 43.h6, b3, θα έπαιρνε τέλος η σεμνή τελετή. Αυτό μάλλον σκεφτόταν τόση ώρα. Φτάνοντας στο f5 απειλούσε τόσο Kg6, όσο και να πιάσει το ελεύθερο μπαίνοντας στο τετράγωνο από το e4. Ο καταραμένος ο Ρέτι! Όμως πίστευα ότι είχα δει πολύ περισσότερα και συνέχισα απτόητος.
41…b4Κούνησε αργά και λυπημένα τον βασιλιά.
42.Kf5Πριν καλά- καλά τον ακουμπήσει κάτω έσπρωξα το πιόνι μου. Όχι όμως αυτό που περίμεναν όλοι:
42…h3!!

Αυτή ήταν η έμπνευσή μου. Αυτός ήταν ο λάκκος που του είχα σκάψει και που περίμενα να πέσει μέσα με τα μούτρα. Ο άντρας σκούπισε το γυαλιστερό του μέτωπο μέχρι πίσω με τα απομεινάρια από το χαρτομάντιλο και με κοίταξε με γουρλωμένα μάτια. Βγήκα από την αίθουσα ανασαίνοντας βαριά από τη μύτη. Άναψα τσιγάρο για να ηρεμήσω. Σε λίγο στεκόντουσαν δίπλα μου οι τιτλούχοι της ομάδας.

«Κορώνα- γράμματα» είπε ο Στάθης κουνώντας το κεφάλι. Ο Νίκος χαμογέλασε, μου έριξε ένα βλέμμα όλο νόημα και επέστρεψε στην αίθουσα να παρακολουθήσει την παρτίδα της κορασίδας που συνέχιζε να παίζει απτόητη παρά τις βαριές απώλειες.
«Ρε μαζέτα, μάθε να παίζεις με τους μαζέτες σαν μαζέτας» πρόσθεσε σιβυλλικά ο υποψήφιος μετρ. Δεν έκατσα στη θέση μου παρά μόνο όταν ο λευκός είχε απομείνει με πέντε λεπτά στο ρολόι. Μα τι στο διάολο σκεφτόταν τόσην ώρα; Γιατί δεν έτρωγε πια το αναθεματισμένο το h3 ή έστω να έσπρωχνε απλά στο g4; Ήταν τόσο προφανές που είχα αρχίσει ν’ ανησυχώ για το αν πράγματι είχε εντοπίσει τον λάκκο. Θα μπορούσε όμως ένας παίκτης της σειράς σαν αυτόν να εμβαθύνει σε μια βαριάντα σαν από σπουδή; Τα λεπτά έγιναν τέσσερα, μετά τρία, μετά δύο. Η σημαιούλα του είχε γίνει τέντα. Αργά, σα να φοβόταν μην πατήσει νάρκη έπιασε το πιονάκι, το ξανάφησε, μετά το ταλάντευσε για λίγο στο κενό και τελικά το έσπρωξε.

43.g3!
Για το Θεό! Είχε πράγματι δει ή ήταν μια ακόμα τυχερή κίνηση; Δεν του έδωσα χρόνο να το σκεφτεί περισσότερο:
43…b3
Εξίσου αργά έπιασε το βασιλιά. Αυτός που έτρεμε σα βούρλο σε όλη την παρτίδα εμφάνιζε πια μια αξιοσημείωτη ψυχραιμία.
44.Kg6, Kf8 45.h6, b2 46.h7
Στριφογύρισα στη θέση μου σα να είχε καρφιά. Άκουσα ή μου φάνηκε ότι άκουσα τον υποψήφιο μετρ μας να ψιθυρίζει «κάποιο λάκκο έχει η φάβα!». Όλοι έβλεπαν ότι προήγαγα πρώτος και μάλιστα με σαχ. Τί θα γινόταν όμως με το θήτα πιόνι; Έπαιξα τα φορσέ.
46…b1Q+ 47.f5, Qb2.
Φαινομενικά όλα έμοιαζαν υπό έλεγχο. Την βαριάντα όμως την είχα μετρήσει και ήξερα. Ίσως ήμουν ο μόνος που ήξερε. Αν ο αντίπαλός μου δεν το είχε μυριστεί; Ο λάκκος! Ο λάκκος! Ένιωθα τον αέρα να πυκνώνει γύρω μου. Σκιές ανθρώπων μάκραιναν και ακουμπούσαν στις άκρες τις σκακιέρας. Το φως είχε λιγοστέψει. Το τικ-τακ του ρολογιού είχε επιταχυνθεί. Και τότε, σαν μέσα από σύννεφο, πρόβαλε ο εφιάλτης μου.
48.h8Q+!!
Κι όμως, ήξερε! Εκείνος ο άνθρωπος με το αξιοθρήνητο παρουσιαστικό και το ακόμα πιο αξιοθρήνητο ύφος, είχε λύσει τη σπουδή που του είχα βάλει, είχε αποφύγει το λάκκο που του είχα σκάψει.
48…QxQ 49. f6!
Αυτό ήταν λοιπόν! Ξάφνου τα μέλη μου χαλάρωσαν. Η αταραξία που ακολουθεί τη συνειδητοποίηση τίναξε όλη την ένταση από πάνω μου. Χαμογέλασα πικρά κοιτώντας τη νεογέννητη ντάμα μου κλεισμένη στη φυλακή.



Αυτός ήταν ο λάκκος που του είχα ετοιμάσει. Αν είχε κόψει το h3 ή είχε σπρώξει δύο τετράγωνα, τότε η ντάμα μου θα είχε διαφυγή από το h4. Αλίμονο! Το g3 ήταν το λουκέτο της φυλακής. Είχα πέσει ο ίδιος στον λάκκο.

Έσπρωξα σχεδόν αδιάφορα 49…d5. Αν το έκοβε αν πασάν…Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία δε λένε;
50.c6!
Δε λένε όμως ότι τελευταία- ξετελευταία, πάντα τα τινάζει τα πέταλα. Του έσφιξα το κάθιδρο χέρι και είδα κάτι σαν υποψία χαμόγελου. Το κοινό μου με εγκατέλειψε πιο γρήγορα απ’ όσο είχε μαζευτεί γύρω μου. Κατευθύνθηκαν όλοι στην τελευταία σκακιέρα που παιζόταν ακόμη παρτίδα.
«Γιατί παίξατε 42…h3;» με μάλωσε.
«Γιατί παίζω σκάκι γενικώς, αυτό είναι το σωστό ερώτημα»
«Όχι, προς θεού! Απλά το 42…h3 μου φάνηκε λανθασμένη επιλογή»
«Ήταν ο λάκκος…» μουρμούρισα.
«Τι πράγμα;»
«Τίποτε, μη νοιάζεστε, κάτι δικά μου λέω»
«Ξέρετε, ήμουν ήδη απογοητευμένος από το άνοιγμα. Σε εκείνο το σημείο δεν έβλεπα με ποιον τρόπο θα σταματούσα το πιόνι. Περίμενα μόνο να παίξετε το 42…b3 για να εγκαταλείψω. Όμως αυτό το h3 με έβαλε σε σκέψεις. Τι έβλεπε ένας συνθέτης σπουδών που δεν μπορούσα να το δω εγώ; Πείσμωσα και ορκίστηκα να λύσω τη σπουδή που είχα μπροστά μου, ακόμα κι αν έχανα από χρόνο! Εξάλλου δε θα ήταν και ατιμωτικό να χάσω από τον διάσημο συνθέτη…»

Το όνομα που είχε αναφέρει ήταν αυτό του μετρ μας, του Νίκου. Τινάχτηκα. Είχε ακούσει ότι ήμουν συνθέτης και συμπέρανε ότι έπαιζε με τον Νίκο! Δεν προσπάθησα καν να του ξεδιαλύνω την πλάνη. Πάτησα το ρολόι του από περιέργεια και η σημαιούλα έπεσε σχεδόν αμέσως μ’ ένα ελαφρό τικ. Θα μπορούσα να έχω κερδίσει ακόμα κι από χρόνο, μα ποιο θα ήταν το όφελος; Εξάλλου ήμουν ο ίδιος που είχα σκάψει το λάκκο μου.

Έψαξα τους άλλους και τους είδα όλους γύρω από το τελευταίο τραπέζι. Πλησίασα σα βρεγμένος, δαρμένος και ευνουχισμένος γάτος. Φανταστείτε την ευτυχία μου όταν διαπίστωσα ότι η Ευτυχία μας, από πύργο κάτω που την είχα αφήσει ήταν πύργο πάνω! Και σα να μην έφτανε αυτό, το σαμιαμίδι με το οποίο έπαιζε έστησε σε λίγο ματ στην κίνηση και έμπηξε τα κλάματα.

«Έλα, μην κάνεις έτσι, αφού η ομάδα κέρδισε» με παρηγορούσε ο Νίκος στο δρόμο για τον ηλεκτρικό. «Σκέψου επίσης ότι έφτιαξες μια καινούρια σπουδή». Μα δε μ’ ένοιαζε πια η παρτίδα, η ήττα μου ή η σπουδή. Μ’ έκοφτε περισσότερο η χρυσή ευκαιρία που είχα χάσει με την Αθηνά. Και με τι μούτρα θα την αντιμετώπιζα την επόμενη φορά, όταν θα είχε μάθει τα καθέκαστα για τον τιτανικό μου; Ο Νίκος πριν μπει στο τρένο, μου χτύπησε την πλάτη : «Τέλος καλό, όλα καλά!». Δεν μπορούσα να συμφωνήσω. Κι όμως είχε δίκιο. Το διαπίστωσα αργότερα στο σπίτι στον Πειραιά όταν ανέσυρα από την τσέπη μου μαζί με το παρτιδόφυλλο κι ένα χαρτάκι με τον γραφικό του χαρακτήρα και με το τηλέφωνο της Αθηνάς. Λίγο καιρό μετά έτυχε ν’ αλλάξω σύλλογο ενώ και η Αθηνά είχε κόψει το σκάκι. Δεν την ξαναείδα σε αγωνιστικούς χώρους.

Ούτε που μπορώ να υπολογίσω πόσα χρόνια έχουν κυλήσει από τότε. Ασφαλώς πολλά, αν κρίνω από το κιτρινισμένο παρτιδόφυλλο που μου θύμισε το περιστατικό. Το ξέθαψε η γυναίκα μου από κάποια ανήλιαγα ερμάρια μαζί με το χαρτάκι με το τηλέφωνο. Για να πω την αλήθεια, τα νόμιζα χαμένα. Όμως η γυναίκα μου είναι πολύ τακτική και δεν πετάει τίποτε στο λάκκο, σαν μερικούς μαζέτες. Ω, ναι, η Αθηνά μου δεν πετάει ποτέ τίποτε.

Σημείωση: Η ιδέα προήλθε από ένα αντίστοιχο αφήγημα του Αλεξάντερ Καζάντσεβ με τίτλο «Η μοιραία νάρκη». Το ξέθαψα σε ένα παλιό τεύχος του περιοδικού «Κάισσα», σ’ αυτό του Μάρτη του 1989 και σε πολύ καλή μετάφραση του Πάνου Κωνσταντινίδη. Το διασκεύασα κρατώντας τη θέση-σπουδή και κάποια ακόμα στοιχεία και το προσάρμοσα σε μια δική μου πραγματική ιστορία. Αν έχετε το περιοδικό ρίξτε του μια ματιά, αξίζει τον κόπο.

Amber 2010

Του Μέτοικου στη Νίσυρο

Ξεκίνησε χτες στη Νίκαια της Γαλλίας το 19ο τουρνουά Amber που διεξάγεται στο φημισμένο Palais de la Mediterranée. Το τουρνουά συνδυάζει δυο διαφορετικές μορφές του παιχνιδιού, τυφλό (αν και οι σκακιστές δεν παίζουν κυριολεκτικά με δεμένα τα μάτια, έχουν μπροστά τους μια άδεια σκακιέρα υπολογιστή και ειδοποιούνται ν'αλλάξουν κίνηση σε περίπτωση αντικανονικού παιξίματος) και γρήγορο παίξιμο. Καθημερινά οι συμμετέχοντες αντιμετωπίζουν τους αντιπάλους τους δυο φορές, έχοντας στη διάθεσή τους 25'+20'' για το blind και 25'+10'' για το rapid.

Topalov και Αnand, ξεσκονίζουν τα ανοίγματά τους και δεν θα είναι εκεί για να διεκδικήσουν τα πλουσιοπάροχα έπαθλα (216.000 ευρώ θα μοιράσει στους 12 συμμετέχοντες ο Ολλανδός δισεκατομμυριούχος J.van Oosterom,που διοργανωνει το τουρνουά), ενώ και ο Μorozevich, που διανύει περίοδο κακής φόρμας, ακύρωσε τη συμμετοχή του μια βδομάδα πριν την έναρξη. Ωστόσο το νούμερο ένα της παγκόσμιας κατάταξης, ο M.Carlsen (2813) θα είναι εκεί και θα πρέπει να τα καταφέρει το ίδιο καλά, χωρίς την επίβλεψη του Κασπάροβ. Κύρια εμπόδια στον δρόμο του ο L.Aronian (2782), νικητής τα δυο τελευταία χρόνια κι ο πολύ βελτιωμένος Vl.Kramnik (2790). Δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε την παρουσία των Αl.Grischuk (2756, έχασε στις λεπτομέρειες την πρώτη θέση στο Λινάρες από τον Τοπάλοβ), P.Svindler (2750, θα έρθει με τον τίτλο του καλύτερου Ρώσου αθλητή για μη Ολυμπιακό σπορ που πρόσφατα κατέκτησε) και τον πάντα απρόβλεπτο V.Ivanchuk (2748).

O B.Gelfand (2750) ψάχνει μια εμφάνιση ανάλογη μ'αυτή της Σιβηρίας, ενώ και ο V.Gashimov(2740) έχει κι αυτός κάτι ν'αποδείξει μετά τις κακές του εμφανίσεις σε Λινάρες και Τουρκία. Μιλώντας για το Παγκόσμιο Εθνικών ομάδων τον Γενάρη, απέδωσε την κακή εμφάνιση των Αζέρων σε διαμάχη των παικτών με τον αρχηγό της ομάδας Azmaiparashvili, διαμάχη που ξεκίνησε όταν ο τελευταίος τον ανάγκασε να παίξει άρρωστος με την Αίγυπτο, δήλωσε ότι δεν έπαιξε στον τελευταίο γύρο με τις ΗΠΑ (όπως και ο Radjabov) λόγω ασθενείας, ενώ σε ερώτηση για την καθόλου μαχητική ισοπαλία που έβγαλε το Αζερμπαϊτζαν έξω από τα μετάλλια, απάντησε ότι "οι παίκτες δεν είχαν ειρηνική διάθεση και καταλάβαιναν πολύ καλά οτι η ισοπαλία δεν θα μας έδινε τίποτα" ( http://crestbook.com/?q=node/1148 ).

Εκεί θα είναι ακόμα οι R.Ponomariov(2737), S.Karjakin (2725, το επίσημο site τον θεωρεί Ρώσο), L.Perez-Dominguez (2713 ,εξακολουθεί να προτιμάται απο τον Nakamura ως εκπρόσωπος της αμερικανικής ηπείρου) και ο Ολλανδός J.Smeets (2651, κέρδισε την συμμετοχή του στο τελευταίο Rising stars vs Experience).
Οι αγώνες ξεκινούν καθημερινά στις 15.30 ώρα Ελλάδας. Επίσημος ιστότοπος ο http://www.amberchess2010.com/index.html , ενώ σε συμφωνία με τους διοργανωτές, η ζωντανή ανάλυση στο ICC http://www.chessclub.com/chessfm/ θα είναι ανοιχτή και στα μη μέλη.

Ο λάκκος (μέρος πρώτο)

Διήγημα του Παναγιώτη Κονιδάρη σε δυο συνέχειες. Το δεύτερο και τελευταίο μέρος θα αναρτηθεί τη Δευτέρα.

Κανονικά θα έπρεπε να πω ότι η αίθουσα ήταν από νωρίς κατάμεστη. Όσοι όμως θυμούνται εκείνο το μέρος που είχε παραχωρηθεί στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας για σκακιστικές εκδηλώσεις, τότε ασφαλώς θα κατανοούν γιατί κατάμεστος ήταν ο διάδρομος. Η αίθουσα βρισκόταν σε μια γωνιά του πάνω διαζώματος του σταδίου και ήταν αρκετά ευρύχωρη. Είχε αντί για παράθυρα μεγάλες τζαμαρίες δεξιά κι αριστερά. Από τη μια έβλεπαν σε κάποια εσωτερική αυλή ενώ από την άλλη υπήρχαν σε χαμηλότερο επίπεδο κάποια κλειστά γυμναστήρια, με τα περισσότερα βλέμματα να προσελκύει αυτό της ρυθμικής γυμναστικής. Όμως κλιματισμός ή εξαερισμός ούτε για δείγμα. Ούτε καν ένα τοσοδά παραθυράκι για να ανανεώνεται κάπως ο αέρας που έμπαινε στα πνευμόνια των σκακιστών. Μετά από μερικές ώρες παρτίδα εισπνέαμε διοξείδιο του άνθρακα και έχω την αμυδρή υποψία ότι κάποιες ήττες οφείλονταν στην υπολειτουργία των εγκεφάλων λόγω ελλιπούς οξυγόνωσης.

Ο διάδρομος ήταν βέβαια μικρός για να χωρέσει τον όγκο των σκακιστών που συμμετείχαν σ’ εκείνο το διασυλλογικό της Β’ Εθνικής αλλά όλοι οι καλοί μαζέτες χωράνε. Ήταν επίσης λίγο πιο φωτεινός από ένα κελί απομόνωσης και τόσο χαμηλοτάβανος που ήταν απαγορευτικό να αναπηδήσεις από τη χαρά σου ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο. Είχε ωστόσο τρία βασικά πλεονεκτήματα. Το πρώτο ήταν ότι από κάπου έμπαζε ένα αναζωογονητικό ρεύμα αέρα. Δεν ξέρω από πού, πάντως έσωζε ζωές. Το δεύτερο ήταν ότι δίπλα ακριβώς βρισκόντουσαν οι τουαλέτες, πράγμα ανακουφιστικό, τόσο γι’ αυτούς που έπασχαν από προστατίτιδα, όσο και για μας τους υπόλοιπους που βρέχαμε που και που το πρόσωπό μας. Το σημαντικότερο όμως ήταν ότι μόνο εκεί επιτρεπόταν το κάπνισμα σε όσους είχαν το κουσούρι, δηλαδή κάπου στο 93,68% των συμμετεχόντων. Αυτό δημιουργούσε αμέσως μετά το άνοιγμα ένα στρώμα αιθαλομίχλης που, εξαιτίας του χαμηλού ταβανιού, λίγο αργότερα κυκλοφορούσε πηχτό ανάμεσα στα πόδια μας, λες και συμμετείχαμε σε ταινία με τον Βίνσεντ Πράις. Σε ένα τέτοιο τοπίο έβρισκες τους γνωστούς σου μόνο με το θρυλικό σκακιστικό ένστικτο.

Τελοσπάντων, όταν οι διαιτητές πατούσαν τα ρολόγια, όλα επανέρχονταν στην τάξη. Εκείνη τη μέρα θυμάμαι, παίζαμε έναν καθοριστικό για την παραμονή μας γύρο με κάποια ομάδα από την Πελοπόννησο. Η νίκη ήταν σχεδόν μονόδρομος. Η ομάδα μας έπασχε από τη χρόνια ασθένεια των ελληνικών σωματείων: αξιόλογες ανδρικές σκακιέρες κι από κει και κάτω το τσίρκο. Στην πρώτη σκακιέρα έπαιζε ο Στάθης, ένας ήρεμος λιγομίλητος ισχυρός μετρ που έσφιγγε τον κλοιό στους αντιπάλους αργά και βασανιστικά. Στη δεύτερη ο Νίκος, μουσικός στο επάγγελμα. Ήταν ένας κοντός χαμογελαστός άνθρωπος, πάντα πολυάσχολος και βιαστικός και πάντα σε πίεση χρόνου. Στην Τρίτη είχαμε τον Μπάμπη, μουσικό επίσης, μόνο που αυτός ερχόταν μονίμως ξενυχτισμένος αφού τα βράδια έπαιζε κιθάρα σε σκυλάδικα. Εντούτοις ήταν πονηρός μετρ και πολύ επιθετικός. Μάλλον θα του είχε μείνει από το καφενείο που σύχναζε, σε κάθε περίπτωση όμως σε κείνο το τουρνουά δεν είχε χάσει πόντο. Στην τέταρτη έπαιζε ο κυρ-Μιχάλης, συνταξιούχος μαθητής (ήταν εκπαιδευτικός) και υποψήφιος μετρ Α’ κατηγορίας, όπως συνήθιζε να λέει ο ίδιος. Και ήταν πράγματι μαζετομέτρ, αλλά το χιούμορ του τσάκιζε κόκαλα. Παλιά, πολύ παλιά, είχε διακριθεί στα τελικά κάποιου Πανελλήνιου Πρωταθλήματος. Μάλλον θα πρέπει να ήταν μια δεκαετία μετά τον πόλεμο, αν και δεν τόλμησα ποτέ να τον ρωτήσω ποιον πόλεμο ακριβώς. Εκείνη την εποχή με περνούσε μόλις 5 Έλο, και πολλά λέω. Στην Πέμπτη, όπως καταλάβατε με την εξέχουσα σκακιστική σας οξύνοια, έπαιζε η αφεντιά μου, άρτι αναβιβασθείσα στις αντρικές, αφού είχα προσπεράσει ανεπιστρεπτί το σκακιστικό όριο της νεότητας κατά έναν χρόνο. Οι λόγοι βέβαια που προτιμήθηκα ήταν απροσδιόριστοι. Είσαι σε φόρμα, μου είχαν πει, αλλά υποψιαζόμουν βαρεμάρα από τα άλλα μέλη του συλλόγου. Όπως και να’ χει τα είχα πάει πολύ καλά μέχρι εκείνο το σημείο και έπαιζα με ανυψωμένο Έλο και ηθικό. Μαζί πάνε αυτά. Στις εφηβικές τα κουτσοκαταφέρναμε, αλλά όχι σπουδαία πράγματα. Ο προέφηβος ήταν καλός εκτός από Τρίτες, Πέμπτες και Σαββατοκύριακα που έστηνε. Για νεάνιδα είχαμε ένα παχουλό κοριτσάκι, Ευτυχία νομίζω το έλεγαν. Η Ευτυχία είχε δύο χαρακτηριστικά γυαλιστερά κοτσιδάκια και η μόνη της σχέση με το σκάκι ήταν ότι ο παππούς της είχε κάποτε παίξει μερικές παρτίδες στην εξορία. Κατά τα άλλα όμως ήταν μαχητική και πεισματώδης και ήξερε και το αν-πασάν.

Τη γυναικεία την άφησα τελευταία γιατί εκεί έπαιζε η Αθηνά. Ω! η Αθηνά! Ήταν μόλις δύο χρόνια μικρότερή μου, φοιτήτρια κι αυτή, και αποτελούσε τη μόνη νότα ομορφιάς και δροσιάς στην κακάσχημη ομάδα μας. Είχε μαύρα σπαστά μαλλιά και κατάμαυρα πανέξυπνα μάτια. Τα ανασηκωμένα της ζυγωματικά και η καλοβαλμένη μύτη της, της προσέδιδαν ένα αρχαιοελληνικό προφίλ που με ξετρέλαινε. Πολλές φορές έπιανα τον εαυτό μου στη διάρκεια της παρτίδας να χαζεύει εκείνο το προφίλ που η προσήλωση το έκανε ακόμα πιο θελκτικό. Και όταν σηκωνόταν όρθια, τα φθαρμένα τζιν που συνήθιζε να φοράει, δεν ήταν αρκετά για να αποκρύψουν τις αρμονικές καμπύλες του λεπτού κορμιού της. Δυστυχώς, παρά τις προσπάθειές μου, δεν είχα κατορθώσει έως τότε να εξασφαλίσω κάποιο ραντεβού, αν και η σχέσεις μας είχαν οικειότητα, πάει να πει, είχαν περάσει την τέταρτη οριζόντια. Πάντα γελούσε με τα αστεία μου, ακόμα και όταν ήταν βεβιασμένα και αμήχανα. Με χάιδευε στην πλάτη σε ανύποπτες στιγμές και ανατρίχιαζα. Όταν ερχόταν πάνω από τη σκακιέρα μου όλο θυσίες και συνδυασμούς σκεφτόμουν, κι ας έπαιζα φινάλε πιονιών. Εννοείται ότι ήμουν ο πρώτος που έσπευδε να αναλύσει τις παρτίδες της, μολονότι δεν υπήρχε τίποτε σ’ αυτές για να αναλύσει κανείς. Να το πάρει το ποτάμι. Δεν πήγαινα μόνο για το σκάκι στον σύλλογο.

Πρέπει να είχε μπει για τα καλά η Άνοιξη, γιατί θυμάμαι ότι η μέρα εκείνου του αγώνα ήταν ζεστή, περισσότερο από το συνηθισμένο. Μετά από μισή ώρα που όλοι έμεναν καρφωμένοι στις σκακιέρες τους και που οι μόνοι ήχοι στο χώρο ήταν από τα μετακινούμενα κομμάτια και από τους χτύπους στα ρολόγια, η αίθουσα είχε αρχίσει να θερμαίνεται για τα καλά. Οι πρώτοι άρχισαν να την κάνουν με ελαφρά πηδηματάκια προς το διάδρομο για να εντοπίσουν την κρυφή αύρα. Έπαιζα με τα μαύρα. Απέναντί μου καθόταν ένας μεσήλικας άντρας με διάσπαρτες γκριζαρισμένες τούφες στο ημίγυμνο κρανίο. Τα περισσευούμενα κιλά του ξεχείλιζαν από τις άκρες του καθίσματος. Κρατούσε το κεφάλι του σφιχτά μέσα στις ιδρωμένες του παλάμες, λες και υπήρχε κίνδυνος να ξεκολλήσει από τη θέση του. Τα μικρά του μάτια, χωμένα μέσα σε δυο σακούλες λίπους, στριφογυρνούσαν αδιάκοπα, γεμάτα ανησυχία. Έριξα μια ματιά στο Έλο του. Δεν είχε και μεγάλη διαφορά από το δικό μου, ώστε να δικαιολογεί κάποιο ιδιαίτερο άγχος. Τον άφησα να ταλαιπωρείται με τις τακτικές παγίδες που έκρυβε το εκκεντρικό μου άνοιγμα και, αφού έριξα μια τρυφερή ματιά στο σκυμμένο κεφάλι της Αθηνάς, βγήκα για τσιγάρο.

Οι θαμώνες του καπνιστηρίου παρέμεναν λιγοστοί και πάντως δεν ήταν κανείς φιλαράκος ανάμεσά τους. Δεν είχα και πολλή όρεξη για σκάκι κι έτσι φανταζόμουν διάφορους τρόπους για να προσεγγίσω την Αθηνά και να την πείσω να βγούμε για ένα ποτό μετά τις παρτίδες. Οι σκέψεις μου σκόνταψαν όταν είδα πίσω από την τζαμένια πόρτα κόσμο να μαζεύεται πάνω από τη γυναικεία μας σκακιέρα. Έσβησα το τσιγάρο κακήν κακώς και έτρεξα να δω. Δυστυχώς, η όμορφη συμπαίκτριά μου είχε ξεχάσει ένα κομμάτι κρεμασμένο και είχε εγκαταλείψει επιτόπου με σιωπηλή αξιοπρέπεια. Έμοιαζε απαρηγόρητη, όχι τόσο για την ήττα της, όσο για το μηδενικό της ομάδας και ανέλαβα φυσικά να την ηρεμήσω. Στο τέλος κατόρθωσα να την πείσω να μείνει μέχρι να διαμορφωθεί το τελικό αποτέλεσμα. Ο αντίπαλος μου είχε παίξει κι έτσι δεν πρόλαβα να προβώ σε περαιτέρω εξωσκακιστικές αναλύσεις.

Όπως είπα, η θέση ήταν πονηρή και ο αντίπαλός μου είχε υποπέσει σε ένα αδιόρατο λαθάκι. Αυτό όμως ήταν αρκετό για να κερδίσω με έναν μικροσυνδυασμό κομμάτι για τρία πιόνια. Μετά, γεμάτος ικανοποίηση σηκώθηκα και βρήκα ξανά την Αθηνά. Την τράβηξα προς την τζαμαρία που είχε θέα στην αίθουσα της ρυθμικής γυμναστικής και πιάσαμε ψιλοκουβεντούλα χαζεύοντας τα κορίτσια-λάστιχο. Δε δυσκολεύτηκα να της αποσπάσω την υπόσχεση για ένα ποτό, αν τελείωνα νωρίς την παρτίδα μου. Εντωμεταξύ τα πράγματα στις άλλες σκακιέρες πήγαιναν καλά. Ο Στάθης στην πρώτη είχε πνίξει με σιδηρά πυγμή τον ισχυρό αντίπαλό του και ο Μπάμπης στην Τρίτη είχε αρχικά ζουλάρει τον δικό του και μετά του στούκαρε δύο φιγούρες στο ροκέ και τον έκανε χότζα. Μια ώρα αργότερα η Κάισσα μας έραινε με το θυμίαμά της, αφού και οι δύο έφηβοι κατάφερναν να κερδίσουν από μάλλον χειρότερες θέσεις. Δεν είχαμε την ίδια τύχη στον προέφηβο που, από θέση με πιόνι πάνω, κατόρθωσε να κάνει τον κακό ήρωα, αφήνοντάς τον να του τα βάλει όλα μέσα. Μικρό το κακό, σ’ εκείνο το σημείο η ομάδα ήταν μια χαρά και κερδίζαμε 4-2.

Πέρασα από τη σκακιέρα του Νίκου. Η θέση ήταν περίπλοκη αλλά είχε κάποια πρωτοβουλία. Ο Νίκος ήταν η συμπάθειά μου. Εκτός από την καλλιέργεια και τον ευχάριστο χαρακτήρα του, ήταν κι ο μέντοράς μου στο καλλιτεχνικό σκάκι. Για χρόνια προβληματιστής, έλυνε και συνέθετε συχνά σκακιστικά προβλήματα. Αρκετά απ’ αυτά είχαν δημοσιευτεί σε ξένα περιοδικά και μάλιστα δύο είχαν μπει και στο Άλμπουμ της FIDE. Κοντά του είχα εντρυφήσει στον μαγικό κόσμο του καλλιτεχνικού φτιάχνοντας κάποια προβληματάκια, κυρίως βοηθητικά και σπουδές. Είχα την τύχη κάποια στιγμή να αποσπάσω μια-δυο εύφημες μνείες, αλλά μέχρι εκεί. Γι’ αυτό και είχα εκπλαγεί όταν στη διάρκεια της παρτίδας ο ευτραφής αντίπαλός μου είχε μιλήσει για πρώτη φορά, σχεδόν τραυλίζοντας, ρωτώντας με αν όντως είμαι συνθέτης σπουδών. Είχα απαντήσει καταφατικά, έκπληκτος που η ενασχόλησή μου με το καλλιτεχνικό μπορούσε να μου χαρίσει τέτοια αναγνωρισιμότητα. Πώς και δεν το είχα εκμεταλλευτεί αυτό με την Αθηνά;

Να μην δολιχοδρομώ, ο Νίκος αφού πέρασε για λίγο από τα άλλα τραπέζια συμφώνησε ισοπαλία γιατί είχε ήδη μπει σε πίεση χρόνου και τα πράγματα ήταν ακόμα μπερδεμένα. Η χοντρούλα κορασίδα μας έπαιζε την ίδια ώρα με ένα τρομαγμένο κοριτσόπουλο με το μισό της μέγεθος, αλλά ήταν ήδη ένα κομμάτι κάτω. Εντούτοις, με τα στιλπνά της κοτσιδάκια να ταλαντεύονται και με μάγουλα ξαναμμένα συνέχιζε να επιτίθεται σε πραγματικούς και φανταστικούς στόχους με αξιοζήλευτο θάρρος και επιμονή. Εντόπισα τον κυρ-Μιχάλη στο διάδρομο να καπνίζει σαν το φουγάρο του «Ναϊάς». Πριν την επισκευή.
«Πώς πάει;» ρώτησα.
«Ο ασχημομούρης πολύ καλά. Εγώ πάλι έκανα τη στησία μου και μια προσευχή και περιμένω».
«Χάνεις;» ρώτησα περίλυπος.
«Ναι, αλλά κερδίζω στην αγάπη. Εσύ ρε μαζέτα πρέπει να νικάς. Έχεις μάθει από μένα ή τους κάνεις γκριμάτσες και σκιάζονται;» με πείραξε.
«Μπα, αρκεί που τους λέω ότι σε έχω φίλο» χαμογέλασα.
Μ’ αυτά και μ’ εκείνα, λίγο πριν τον έλεγχο χρόνου το σκορ ήταν 4,5-3,5 υπέρ μας κι έπαιζα ακόμα εγώ και το κοριτσάκι, το οποίο ήταν πια έναν πύργο κάτω. Η προσπάθειά μου να τελειώσω την παρτίδα στο μέσον είχε προσκρούσει πάνω στη λυσσασμένη αντίσταση του αντιπάλου μου ο οποίος, από τη στιγμή που άκουσε ότι ήμουν συνθέτης σπουδών, είχε σφηνωθεί στην καρέκλα του και αμυνόταν με νύχια, δόντια, ακόμα και με τις λιγοστές του τρίχες. Έτσι φτάσαμε στην κρίσιμη θέση:


(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

Εικόνες

Όταν βρεθεί κανείς στην Κίνα, είναι σίγουρο πως θα συναντήσει στις γωνίες ανθρώπους να παίζουν σιάνγκτσι (κινέζικο σκάκι). Η φωτογραφία είναι του Reuters, χτεσινή, και εικονίζει ηλικιωμένους άνδρες να επιδίδονται στο σιάνγκτσι, σε ένα πεζόδρομο του Πεκίνου. Ένα πολύ κατατοπιστικό αφιέρωμα για το παιχνίδι, σε συνέχειες, είχε δημοσιεύσει ο Ηλίας Οικονομόπουλος στο ιστολόγιο Σκάκι στα Σχολεία, τον Οκτώβριο του 2008 (το πρώτο μέρος: http://skakistasholeia.blogspot.com/2008/10/blog-post_16.html ). Μπορείτε να διαβάσετε όλες τις πληροφορίες στη πιο πάνω διεύθυνση, απλώς εδώ μεταφέρω λίγες γραμμές:

Οι πρώτες αναφορές στο σιάνγκτσι μάς έρχονται από τον 8ο αιώνα. Γύρω στον 12ο ή 13ο αιώνα η σκακιέρα και οι κινήσεις των κομματιών πήραν τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα. Όπως θα γίνει φανερό όταν περιγράψουμε το παιχνίδι, το σιάνγκτσι και το σκάκι έχουν έναν κοινό πρόγονο, πιθανότατα το ινδικό παιχνίδι τσατουράγκα. Σ' αυτό ελάχιστοι διαφωνούν. Αν και υπάρχει μόνο ένα κομμάτι στο σιάνγκτσι που κινείται ακριβώς όπως το αντίστοιχό του στο σκάκι (το άρμα, που κινείται όπως ο πύργος), σχεδόν για όλα τα κομμάτια υπάρχει ένα παρόμοιο στο σκάκι, τόσο ως προς την τοποθέτηση, όσο και ως προς την κίνηση.

Η φιλολογία του κινέζικου σκακιού είναι απέραντη. Τα πρώτα βιβλία έρχονται από τη δυναστεία Μινγκ, περίπου τέσσερις αιώνες πριν από την εποχή μας, και καταλήγουν σε μια βιβλιογραφία που συναγωνίζεται εκείνη του σκακιού.

Τα βιβλία στα κινέζικα είναι εξαιρετικά φτηνά και, αντίθετα με αυτό που θα περίμενε κανείς, οι κινήσεις και τα διαγράμματα δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να διαβαστούν! Υπάρχουν βέβαια και βιβλία στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, κτλ. Οι σκακιέρες είναι κι αυτές πάρα πολύ φτηνές και, το κυριότερο, μπορεί κανείς να τις κατασκευάσει άνετα και μόνος του!