Ρεαλισμός και Ουτοπία

Ημερομηνία: 9 Οκτωβρίου 1967
Περιοχή: La Higuera, Νοτιοανατολική Βολιβία
Οι αρχές της Βολιβίας κυκλοφορούν τις φωτογραφίες του νεκρού Γκεβάρα, για να αποδείξουν το τέλος του επαναστάτη. Πολλοί Βολιβιανοί στρατιωτικοί θέλησαν να ποζάρουν πλάι στον νεκρό μετά την εκτέλεσή του στο σχολείο του χωριού Λα Χιγκέρα. Το πτώμα ως τρόπαιο. «Διαολεμένα όμορφος ακόμα και στο νεκρικό του κρεβάτι» όπως παρατήρησε αργότερα ένας από αυτούς. Ήταν με τα μάτια ανοικτά, σαν να κοιτούσε έκπληκτος το φακό. Φωτογραφίες που θύμιζαν την εικόνα του αιμόφυρτου Χριστού. Και ολοζώντανος. Σε πείσμα και σε αντίσταση της όψιμης εμπορευματοποίησης του ανθρώπου-συμβόλου, ο μύθος του εξακολουθεί «να πυρπολεί τα νιάτα του κόσμου».

40 χρόνια συμπληρώνονται αύριο και κατά ένα μέρος ο θρύλος έχει εκφυλιστεί σε μία βιομηχανία παραγωγής κέρδους. Ο Τσε που θριαμβεύει σήμερα στη Δύση, είναι «πολιτικά ορθός», ανώδυνος και συναινετικός, ένας Τσε light. Τον επικαλούνται οι πάντες, από νέους χρηματιστές μέχρι συγκροτήματα της ροκ. Από το θρύλο του αφαιρείται οτιδήποτε ενοχλεί. Ο Αργεντινός σεναριογράφος Χοσέ Πάμπλο Φάνμαν αποκλείστηκε από το σχεδιασμό μιας νέας ταινίας για τον Τσε, επειδή το σενάριό του περιείχε εκτελέσεις.

Ο Τσε δεν ευτύχησε να δει τους παραδείσους που ονειρεύτηκε. Το αντάρτικο στη Λατινική Αμερική καταπνίγηκε από τις χούντες που κυριαρχούσαν στις δεκαετίες του '60 και του '70.
Στην Αφρική, η επανάσταση συνάντησε ανυπέρβλητα εμπόδια και οι συνεργάτες του Τσε αποδείχθηκαν ακατάλληλοι, όπως έγραψε και ο ίδιος με απογοήτευση στο Ημερολόγιό του. (Ένας από αυτούς ήταν ο Λοράν Καμπίλα, που ανέτρεψε τον Μομπούτου στο Ζαΐρ, μόνο και μόνο για να ιδρύσει τη δική του δικτατορία).
Στην ίδια την Κούβα, τα πρώτα χρόνια μετά την επανάσταση ήταν εξαιρετικά δύσκολα, και οι σχέσεις του Τσε με τον Φιντέλ δεν ήταν αρμονικές ως το τέλος. Οι αντάρτες που πολέμησαν στο πλευρό του Γκεβάρα στη Βολιβία αφηγήθηκαν ότι η Αβάνα απέφυγε να τους στείλει επαρκή βοήθεια επειδή είχε ήδη συνδεθεί στενά με το Κρεμλίνο, όπου ο Τσε εθεωρείτο «αυτόνομος» και ανεξέλεγκτος.
Από μία άποψη λοιπόν, ο Τσε ήταν ένας αποτυχημένος. Ίσως σε αυτό να οφείλεται και ένα μέρος της λατρείας με την οποία απλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, νέοι, αδικημένοι, αγανακτημένοι και απόκληροι των συστημάτων, (και όχι οι νέοι γιάπηδες) είδαν στο πρόσωπό του τον ήρωά τους.


***Ερνέστο Τσε Γκεβάρα - «Ημερολόγια Μοτοσικλέτας» Οι σημειώσεις της νεότητας του Αργεντινού φοιτητή, σε ελληνική μετάφραση, σε μορφή .pdf (18,1 mb)