Βουτιά στο χρόνο

Το ματς των διεκδικητών Φίσερ - Πετροσιάν του 1971, όπως το είδε ο Τριαντάφυλλος Σιαπέρας με την ιδιαίτερη δημοσιογραφική του πέννα, στα «Ελληνικά Σκακιστικά Χρονικά» εκείνης της χρονιάς.


Το προκριματικόν ματς δια το παγκόσμιον πρωτάθλημα μεταξύ του Φίσερ και του Πετροσιάν, διεξαχθέν εις το Μπουένος Άιρες από 30 Σεπτεμβρίου έως 28 Οκτωβρίου, έληξε με την θριαμβευτικήν νίκην 6,5 – 2,5 του Αμερικανού γκραντμαίτρ, ο οποίος συνεπώς προεκρίθη όπως αντιμετώπιση τον Σπάσκι (τον Απρίλιον του 1972) εις το ματς δια τον τίτλον του παγκοσμίου πρωταθλητού.

Το ματς Φίσερ - Πετροσιάν προέβλεπε διεξαγωγήν 12 παρτίδων, αλλά ο Φίσερ ήδη επί 9 παρτίδων συνεκέντρωσε τους 6,5 βαθμούς, oι οποίοι του εξησφάλισαν την νίκην. Μετά από τας θριαμβευτικός εμφανίσεις του εις τα δύο προηγούμενα ματς (νίκαι 6 - 0 επί των Ταϊμάνοβ και Λάρσεν!), ο Φίσερ απεγοήτευσεν εις το πρώτον ήμισυ του ματς με τον Πετροσιάν. Εκέρδισε μεν την 1ην παρτίδα, αλλά κατά τρόπον όχι πειστικόν: από το άνοιγμα, αν και λευκός, εξήλθε χειρότερος και μόνον η αδικαιολόγητος αναποφασιστικότης του Πετροσιάν (δεν έπαιξε 16. .. .Π:η2, 20. .. .Πγ8) του προσέφερεν την νίκην.

Η εύκολη και τυχερή νίκη εις την πρώτην παρτίδα — η οποία ήτο η 20ή κατά σειράν νίκη του Φίσερ και μάλιστα εναντίον γκραντμαίτρ — φαίνεται ότι «εμέθυσε» τον Αμερικανόν, ο οποίος ίσως να επίστεψε ότι είναι πλέον αήττητος και ότι δύναται να παίζη «όπως θέλει». Αποτέλεσμα: ο Φίσερ συνετρίβη εις την 2αν παρτίδα, κατόπιν μιας εκ μέρους του Πετροσιάν αψόγως πραγματοποιηθείσης επιθέσεως. Υπήρξε η πρώτη ήττα (ακριβέστερον: η πρώτη μη νίκη) του Φίσερ εναντίον γκραντμαίτρ μετά από 20 παρτίδας!

Η ήττα αυτή οπωσδήποτε εκλόνισε τον Φίσερ, ο οποίος ήλθεν εις χαμένην θέσιν εις την 3ην παρτίδα, διεσώθη δε με την τριπλή επανάληψιν των κινήσεων. Ήτο πλέον φανερόν ότι ο Φίσερ διήρχετο σοβαράν «σκακιστικήν κρίσιν» (τα αναγραφόμενα περί γρίππης κ.λ.π. αποτελούν μυθεύματα). Και εις το κρίσιμον και αποφασιστικόν αυτό σημείον του ματς, ο Φίσερ απέδειξε ότι ωρίμασε και ως παίκτης και ως άνθρωπος και ότι δεν είναι πλέον εκείνος ο «μικρός Μπόμπυ» τον οποίον ο Τάλ «ξεγέλασε» και συνέτριψε μέ 4 - 0 το 1959 εις το «Τουρνουά των διεκδικητών». Ορθώς, λοιπόν, ο Φίσερ δεν ήθελε να ριψοκινδυνεύση τίποτε εις την 4ην και 5ην παρτίδα και περιώρισε τας φιλοδοξίας του εις δύο νούλας (εκ των οποίων ιδίως η πρώτη ήτο εύκολος — εις 20 κινήσεις, ουσιαστικώς άνευ αγώνος).

Αι δύο αύται ισοπαλίαι ήσαν μία δυσάρεστη πραγματικότης δια τον Φίσερ και ίσως τον εστενοχώρησαν περισσότερον από την ήτταν εις την 2αν παρτίδα. Ήτο μία έκπληξις πρώτου μεγέθους δια τον σκακιστικόν κόσμον νά βλέπη τον Φίσερ, τον μεγάλον αυτόν μαχητήν και δεδηλωμένον έχθρόν των συντόμων ισοπαλιών, να προτείνη νούλαν ήδη εις την 20ήν κίνησιν. Και αυτό μάλιστα μερικάς μόνον εβδομάδας μετά από τας γνωστάς δηλώσεις του Φίσερ, διά των οποίων είχε ειρωνευθή τον Κορτσνόι δια τας νούλας του εις το ματς με τον Πετροσιάν...

Μετά την 5ην παρτίδα το σκορ ήτο 2,5 - 2,5. Ο Πετροσιάν δηλαδή είχε κατορθώσει νά αναχαίτιση τον Φίσερ. Και τότε ακριβώς, όταν oι οπαδοί τού Φίσερ ήρχισαν πλέον να κλονίζονται και οι του Πετροσιάν να βλέπουν ως πολύ πιθανήν την νίκην του τέως παγκοσμίου πρωταθλητού, το ματς επήρε άλλην τροπήν: ο Φίσερ, μετά από ένα ξαφνικό «ξέσπασμα», εκέρδισε διαδοχικώς τας επομένας 4 παρτίδας και ανέβασε το σκόρ από 2,5 - 2,5 εις 6,5 - 2,5! Ο νέος θρίαμβος του Φίσερ ήτο πλέον γεγονός. Νομίζομεν ότι η εκπληκτική αυτή «ομοβροντία» των 4 διαδοχικών νικών του Φίσερ εναντίον του Πετροσιάν δεν αποτελεί μικρότερον θρίαμβον από εκείνα τα εκπληκτικά 6-0 εναντίον τών Ταϊμάνοβ καί Λάρσεν. Ναι, ο Φίσερ απέδειξε δια μίαν φοράν ακόμη τας τεραστίας δυνατότητάς του και οτι δικαίως οι Ρώσοι τον τρέμουν...

Το μεγάλον ματς του Μπουένος Άιρες ανήκει πλέον εις την ιστορίαν. Προσέφερε εις τους σκακιστάς 9 παρτίδας — εκ των οποίων τουλάχιστον αι 5 ήσαν συναρπαστικοί — αι οποίαι συγκεντρώνουν τώρα τους αναλυτικούς φακούς των ειδικών. Και εδημιούργησε πλέον και τυπικώς τα ερωτήματα: θα κατορθώση ο Σπάσκι να επιτύχη εκείνο το οποίον δεν επέτυχαν ο Πετροσιάν, ο Λάρσεν, ο Ταϊμάνοβ; Θα χάση η Ρωσία, δια πρώτην φοράν μετά από 23 χρόνια, το σκακιστικόν στέμμα και θα μεταφερθή τούτο, διά πρώτην φοράν, εις τας Ηνωμένας Πολιτείας; Η άνοιξις του 1972 θα μας δώση την άπάντησιν εις όλα αυτά τα ερωτήματα, παρά το γεγονός ότι πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι είναι βέβαιοι ότι ήδη την γνωρίζουν...