Περί Επιτροπής Προπονητών και μια απάντηση

Από τον Βαγγέλη Βιδάλη, προέδρο της Επιτροπής Προπονητών της ΕΣΟ, λάβαμε το παρακάτω κείμενο, το οποίο αποτελεί εν μέρει απάντηση στην τακτική συνεργασία Μαΐου του Ηλία Κουρκουνάκη (http://skakistiko.blogspot.com/2010/05/blog-post_23.html) και όπως είναι ορθό, δημοσιεύεται σε ξεχωριστή ανάρτηση:


Η Επιτροπή Προπονητών της ΕΣΟ είναι οκταμελής, και σ’ αυτήν συμμετέχουν οι Ε.Βιδάλης, Σ.Κουβάτσος, Μ.Καλοσκάμπης, Τ.Δρεπανιώτης, Η.Κουρκουνάκης, Σ.Γρίβας, Ι.Νικολαϊδης και Π.Γκέσος.

Η λειτουργία της Ε.Π. διακρίνεται για την απόλυτα ανοικτή μορφή της, με την έννοια της ελεύθερης συμμετοχής του κάθε ενδιαφερόμενου τόσο στις συνεδριάσεις της, όσο και στο διάλογο και την ενημέρωση που αναπτύσσεται ηλεκτρονικά, μέσω e-mail. Εχει αποφασιστεί και η δημιουργία σχετικής ιστοσελίδας στον ιστότοπο της ΕΣΟ, όπου θα υπάρχει όλη η αναγκαία πληροφορία για τους προπονητές και για κάθε άλλο ενδιαφερόμενο.

Η Ε.Π. έχει οργανώσει συναντήσεις εργασίας και ημερίδες (Χανιά, Καβάλα, Χαλκιδική, Ερέτρια, Θεσσαλονίκη, Αθήνα) στις οποίες εξετάστηκαν και αναλύθηκαν κυρίως τα θέματα των προπονητικών προγραμμάτων επιλέκτων.

Κύριο έργο της Ε.Π. είναι η υλοποίηση προπονητικών προγραμμάτων για επίλεκτους μικρούς σκακιστές σε όλη την Ελλάδα, και η υποστήριξη των επαγγελματικών δικαιωμάτων των προπονητών και η κατάρτισή τους.

Τα προπονητικά προγράμματα που υλοποιούνται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας (Αττική, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Κρήτη, Δυτ. Μακεδονία, κ.ά.) έχουν αποδώσει θετικά αποτελέσματα (υπενθυμίζονται οι πρωτιές των οκτώ παίδων-προεφήβων στα ομαδικά βαλκανικά πρωταθλήματα αγοριών-κοριτσιών που έγιναν πριν 3 εβδομάδες στη Ρουμανία), παρά τους περιορισμένους πόρους που έχουν διατεθεί γι αυτά (περίπου 34.000 Ευρώ ετησίως για τις αμοιβές των περιφερειακών προπονητών –Γκέσος, Μπούσιος, Ζαχάριεβ, Κ. Τσαρουχάς, κ.ά.). Σίγουρα όμως θα πρέπει να γίνουν περισσότερα.

Το μεγάλο πρόβλημα της επαγγελματικής αναγνώρισης των προπονητών σκακιού στην Ελλάδα έγκειται στο γεγονός ότι ο νόμος 2725/99 (Άρθρο 31) αναγνωρίζει ως προπονητές που μπορούν να ζητήσουν άδεια άσκησης επαγγέλματος από τη ΓΓΑ, αυτούς που έχουν πτυχίο ΤΕΦΑΑ (σχολής της ημεδαπής ή της αλλοδαπής) με ειδικότητα στο σκάκι ή τους σπουδαστές της Εθνικής Σχολής Προπονητών (που δεν υπάρχει!).

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, και με δεδομένο ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει ειδικότητα σκακιού σε κανένα ΤΕΦΑΑ, οι αναγνωρισμένοι προπονητές στην Ελλάδα είναι μόνον δύο.

Αποκλείονται δηλαδή όλοι οι εμπειρικοί προπονητές, με πολύχρονη εμπειρία και γνώσεις, ακόμη κι αυτοί που έχουν πτυχία άλλων σχολών ΑΕΙ (και παιδαγωγικών σχολών), ή ΣΕΛΕΤΕ. Ακόμη κι αυτοί που ήταν ή είναι δάσκαλοι ή καθηγητές κατά κύριο επάγγελμα.

Το 1999, με πρωτοβουλία του Λ. Ζαχείλα –τότε στελέχους του ΟΕΕΚ-, έγινε δεκτή η δημιουργία ειδικότητας στα ΙΕΚ με τίτλο «προπονητής σκακιού». Τότε σχηματίστηκε πενταμελής επιστημονική επιτροπή με συντονιστή τον υπογράφοντα (και μέλη μεταξύ άλλων τους Η. Κουρκουνάκη, Χ. Πιλάλη) για τον καθορισμό των μαθημάτων, της διδακτέας ύλης, κ.ά. Την επόμενη χρονιά λειτούργησε για πρώτη φορά σε ΙΕΚ της Αττικής τμήμα προπονητών σκακιού, απ’ όπου αποφοίτησαν επιτυχώς περίπου 25 άτομα. Να σημειωθεί ότι μεταξύ των διδασκόντων ήταν διακεκριμένοι εμπειρικοί προπονητές.

Ανάλογη λειτουργία τμήματος ΙΕΚ έγινε την περασμένη χρονιά και στην Πτολεμαϊδα, ενώ είναι πιθανόν να γίνει κάτι τέτοιο στη Θεσσαλονίκη τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά.

Παράλληλα η FIDE λειτουργεί σχολές προπονητών και απονέμει δικούς της τίτλους, μετά από σεμινάρια σαφώς μικρότερης διάρκειας και εύρους μαθημάτων.

Όμως, όπως αναφέρθηκε, η ΓΓΑ δεν αναγνωρίζει κανέναν τίτλο, ούτε των ΙΕΚ, ούτε της FIDE, ούτε τους εμπειρικούς προπονητές ακόμη κι αν είναι ΜΔΜ.

Άρα προπονητές όπως –ενδεικτικά- οι Ν. Γαβριλάκης και Ι. Νικολαϊδης (προπονητές των εθνικών ομάδων γυναικών και ανδρών), Σ. Γρίβας (Γ.Γ. της Ε.Π. της FIDE), Π. Γκέσος, και πολλοί –πολλοί άλλοι είναι «αόρατοι» και στον «αέρα».

Επιπλέον και τα σωματεία που απασχολούν εμπειρικούς προπονητές είναι έκθετα, βάσει του αθλητικού νόμου, διότι αφενός έχουν τη ρητή υποχρέωση να απασχολούν προπονητές εφόσον έχουν αθλητές κάτω των 18 ετών, αλλά πως αναγνωρίζεται κάτι τέτοιο όταν οι Π.Σ. είναι ανύπαρκτοι –κατά τη ΓΓΑ-;

Πρόκειται για μια τεράστια αντίφαση και ένα κενό που μπορεί να δημιουργήσει δυσεπίλυτα προβλήματα στα σωματεία.

Στο τέλος του προηγούμενου έτους, η ΕΣΟ έστειλε δύο επιστολές-προτάσεις προς τη ΓΓΑ, υπογραμμίζοντας το τεράστιο κενό που υπάρχει στο θέμα των προπονητών σκακιού, και έκανε συγκεκριμένες προτάσεις για τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου, έτσι ώστε να αναγνωριστούν επαγγελματικά οι κάτοχοι πτυχίου ΙΕΚ (ειδικότητας Π.Σ.), οι εμπειρικοί προπονητές εγγεγραμμένοι στο μητρώο προπονητών της ΕΣΟ, και οι κάτοχοι τίτλου προπονητή FIDE.

Ταυτόχρονα ζήτησε (για πολλοστή φορά, από το 2007) τεκμηριωμένα την έγκριση λειτουργίας σχολής προπονητών –υπό την αιγίδα της ΓΓΑ- όπως αυτό γίνεται με πολλά άλλα αθλήματα (π.χ. επιτρέπεται στις ομοσπονδίες χιονοδρομίας, θαλάσσιου σκι και ποδοσφαίρου να έχουν δικές τους σχολές – Αρθρο 31, παράγραφος 10).

Σε επίσκεψή μου στη ΓΓΑ, η απάντηση ήταν ότι «θα σας απαντήσει ο Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού».

Εως και σήμερα η ΕΣΟ δεν έχει λάβει απαντήσεις.

Η ΕΣΟ έχει καταρτίσει μητρώο προπονητών (βάσει του άρθρου 26 του Νόμου 2725/99) με βάση ένα σύστημα κριτηρίων που περιλαμβάνει τίτλους σπουδών, επαγγελματική εμπειρία, σκακιστικούς τίτλους, κ.ά. Ετσι έγινε δυνατή η καταγραφή 100 και πλέον προπονητών, όλων των βαθμίδων, από τους ΔΜ-ΜΔΜ έως τους τοπικούς προπονητές.

Το μητρώο διαχωρίζει τους προπονητές σε τρεις κατηγορίες.

Αν η ΕΣΟ δεν τηρούσε μητρώο προπονητών, τότε όλα τα σωματεία της θα ήταν διπλά έκθετα, όπως προαναφέρθηκε. Αλλά και η ίδια, αφού έχει την υποχρέωση να απασχολεί προπονητές (π.χ. για τις εθνικές ομάδες). Όμως πάνω απ’ όλα, το μητρώο είναι επ΄ ωφελεία των ίδιων των προπονητών.

Από όλα τα παραπάνω γίνεται απολύτως σαφές ότι ακόμη και οι καταξιωμένοι προπονητές δεν έχουν καμία επαγγελματική κατοχύρωση.

Δυστυχώς, και αντί να υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατή κοινή προσπάθεια να αναγνωρισθούν τα επαγγελματικά δικαιώματα όλων των Π.Σ., ορισμένοι –λειτουργώντας είτε στενά συντεχνιακά, είτε μικροπολιτικά, είτε για προσωπικούς λόγους- χρησιμοποιούν κάθε μέσο προκειμένου να εμποδίσουν τις προσπάθειες που γίνονται για την αναγνώριση ΟΛΩΝ των προπονητών. Σ’ αυτόν τον πόλεμο συμμετέχουν και ορισμένοι προπονητές που αποφοίτησαν από το ΙΕΚ Αττικής, θεωρώντας ότι θα πρέπει να είναι οι μόνοι αναγνωρισμένοι, (απορρίπτοντας έτσι ακόμη και τους διδάσκοντές τους), έχοντας μάλιστα συστήσει και κάποιο «σύλλογο προπονητών» που ποτέ δεν έχει εμφανιστεί είτε στην Ε.Π είτε στο Δ.Σ. της ΕΣΟ.

Η Ε.Π. της ΕΣΟ ελπίζει ότι τελικά η ΓΓΑ θα κάνει αποδεκτές τις προτάσεις της. Έως τότε θα προωθήσει κάθε δυνατή μορφή επιμόρφωσης και κατάρτισης των προπονητών που είναι ενταγμένοι στο μητρώο της, με την παράλληλη υποστήριξη τόσο των ΙΕΚ που επιθυμούν να λειτουργήσουν τμήματα, όσο και των Ενώσεων, όσο και της Ε.Π. της FIDE όταν θα διοργανώνει σεμινάρια στη χώρα μας.

Αναφορικά με τα γραφόμενα του επαγγελματία προπονητή Η.Κουρκουνάκη σε άλλη ανάρτηση του ιστολογίου, θα ήθελα να σημειώσω:

1. Ο Η.Κ. ήταν το μόνο από τα 8 μέλη της Ε.Π. που ετάχθη κατά του συγκεκριμένου σεμιναρίου. Αναφαίρετο δικαίωμά του.
2. Τα ποσά είναι συγκεκριμένα: Το κόστος συμμετοχής είναι 100 Ευρώ. Το παράβολο της FIDE είναι άλλα 100 €. Επιπλέον υπάρχει ένα παράβολο(50-100 €) που συσχετίζεται με τον τίτλο που θα αποκτήσει ο κάθε συμμετέχων. Σύνολο 250-300 €. Σημειώνεται πως αντίστοιχα σεμινάρια της FIDE -που έγιναν σε άλλες χώρες- είχαν διπλάσιο κόστος.
3. Ο καθένας επιλέγει που θα διαμείνει (είτε σε δικό του, είτε σε φιλικό σπίτι, είτε σε κάμπιγκ, είτε αλλού). Αυτό το σεμινάριο γίνεται στη Χαλκιδική, στο πλαίσιο των νεανικών πρωταθλημάτων –άρα ευνοεί α) κυρίως τους προπονητές που ούτως ή άλλως θα είναι παρόντες εκεί επειδή θα συνοδεύουν τους παίκτες τους, συνεπώς δεν θα έχουν την παραμικρή επιβάρυνση είτε σε χρήμα, είτε σε χρόνο-με την έννοια ότι δεν τους δεσμεύει χρονικά σε περιόδους προπονήσεων-, και β) τους Θεσσαλονικείς που μπορούν να πηγαινοέρχονται-. Συνεπώς οι αναφορές για υψηλές δαπάνες είναι απλά για λόγους λαϊκισμού. Αρκεί να γίνουν συγκρίσεις με το κόστος συμμετοχής π.χ. σε ένα θερινό όπεν.
4. Το σεμινάριο απευθύνεται σε προπονητές, άρα λίγο-πολύ σε άτομα που έχουν κάποιες οικονομικές απολαβές από τη δραστηριότητά τους αυτή. Με δεδομένο ότι ο καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει ή όχι τη συμμετοχή του σ’ αυτό, αν τον συμφέρει ή όχι, δημιουργούνται ερωτηματικά γι αυτούς που προσπαθούν να εμφανίσουν το λευκό μαύρο.
5. Όσοι Ελληνες κατέχουν τίτλο προπονητή FIDE είναι εμπειρότατοι και αναγνωρισμένοι στο σκακιστικό μας μικρόκοσμο.
6. Οι αυθαίρετοι συσχετισμοί με το Ακρόπολις και το διασυλλογικό της Α’ εθνικής, αποδεικνύουν ξεκάθαρα τις προθέσεις του Η.Κ. Το συγκεκριμένο σεμινάριο έχει μηδενικό κόστος –και κανένα έσοδο- για την ΕΣΟ, αφορά –κυρίως- αμειβόμενους προπονητές και δεν είναι υποχρεωτικό για κανέναν. Είναι υποχρεωτικό, όσο η συμμετοχή στο α’ ή β’ όπεν τουρνουά. Άρα, ας αναζητήσει αλλού «πελάτες» ο Η.Κ., ενδεχομένως έτσι να χαρακτηρίζει αυτούς στους οποίους προσφέρει επί πληρωμή τις υπηρεσίες του. (και όσο για την Α’ εθνική, οι προτάσεις που έχω καταθέσει, τόσο πριν δύο χρόνια, όσο και από κοινού με άλλους εκπροσώπους σωματείων τον περασμένο Δεκέμβριο, απαντούν στους «χαρακτηρισμούς» του Η.Κ. – προτάσεις χρειάζονται, όχι τζάμπα λόγια)

Προσωπικά, δεν δέχομαι έναν επαγγελματία προπονητή ως τιμητή –με ακραίες νύξεις και υπονοούμενα περί «ταμείων» και «πορτοφολάδων σε λεωφορεία και μετρό», εξυπηρετώντας μικροπολιτικές σκοπιμότητες- ενός έργου που γίνεται καθαρά εθελοντικά και επειδή μου αρέσει. Απαιτείται αλληλοσεβασμός. Θα μπορούσα κάλλιστα να είμαι από την «άλλη πλευρά» και να έχω και οικονομικό όφελος. Ψώνιο με καρέκλες δεν είχα ποτέ μου. Και στα 40 χρόνια σκακιστικού βίου (35 ως ενήλικας) δεν υπήρξα ποτέ πρόεδρος στα σωματεία που βρέθηκα. Και αν μη τι άλλο, θεωρώ πολύ ευτυχή τον εαυτό μου που λειτουργώ σ’ ένα σωματείο όπου η συλλογικότητα είναι τα Α και το Ω εδώ και 17 χρόνια. Και χωρίς «πελάτες», μόνον φίλους και συνεργάτες.

Όταν στη Θεσσαλονίκη το 1984 –επί δημαρχίας του αείμνηστου Θεοχάρη Μαναβή- ξεκινούσε το πρόγραμμα «Κίνηση Σκακιού» με 1100 παιδιά και πάνω από 20 προπονητές σε 22 Δημοτικά σχολεία, αυτό δεν έγινε για να βρεθούν «πελάτες». Ούτε γι αυτό έγιναν τα σχολικά πρωταθλήματα της πόλης και οι «ανοικτές γιορτές» στην πλατεία Αριστοτέλους με 600+ σκακιστές. Εγιναν για να διαδοθεί το σκάκι στα παιδιά. Και ίσως αυτά να ήταν οι «σπόροι» για την μεγάλη ανάπτυξη του σκακιού της Θεσσαλονίκης.

Η κριτική είναι καλοδεχούμενη, και μαζί με την αυτοκριτική οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα.

Δεν θεωρώ ότι η Ε.Π. έχει κάνει κάτι το λαμπρό, αντίθετα το έργο που παράγεται έχει και καθυστερήσεις και αδυναμίες. Γίνεται όμως από μια ομάδα ατόμων που αγαπούν αυτό που κάνουν και κυρίως χωρίς σκοπιμότητες. Και αν ο Η.Κ. νοιώθει ότι είναι μέλος αυτής της ομάδας, ας φροντίσει να έχει πιο υπεύθυνη στάση, με λιγότερους χαρακτηρισμούς και περισσότερες προτάσεις.

Να σημειώσω πως τα γραφόμενα του Στράτου Γρίβα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμα. Και θα συμφωνήσω απόλυτα ότι η αξία του προπονητή αναγνωρίζεται πρώτα από τους «μαθητές» του και μετά από τη FIDE, ή την ΕΣΟ.

Βαγγέλης Βιδάλης

Ερασιτέχνης σκακιστής
(Έφορος ανάπτυξης της ΕΣΟ και Πρόεδρος της Ε.Π.)

Υ.Γ. Σήμερα είναι του Αγίου Πνεύματος… Καλοδεχούμενο…