Το κατάμαυρο θήτα ένα
Η τοποθέτηση της σκακιέρας με τρόπο ασύμφωνο προς την καθιερωμένη σύμβαση που έχει κωδικοποιηθεί εδώ και αιώνες (δηλαδή η λανθασμένη εμφάνιση του κάτω δεξιά τετραγώνου ως μαύρου) απαντάται με τόση συχνότητα στην τέχνη, σε διαφημίσεις -γενικότερα σε πεδία που γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι που τοποθέτησαν τη σκακιέρα είναι πιθανόν να μην είχαν γνώση ορισμένων βασικών κανόνων του παιχνιδιού- που η καταγραφή των περιπτώσεων δεν έχει τελειωμό, είναι το βιβλίο της άμμου.
Αντίθετα, έκπληξη προκαλεί η καταγραφή του ίδιου λάθους σε σκακιστικά βιβλία και συνήθως προέρχεται από αβλεψία του σχεδιαστή του εξωφύλλου:
¿Quiere usted aprender á jugar al ajedrez?, αγνώστου συγγραφέα. Εκδόθηκε στη Βαρκελώνη τη δεκαετία του 1940, ως μέρος της σειράς Colección Willemans.
H.E. Bird , The Chess Openings, Considered Critically and Practically (Λονδίνο, 1878). Το λάθος δεν διορθώθηκε στην επανεκτύπωση του 1985 από τον οίκο Batsford.
George H. Selkirk, The Book of Chess (Λονδίνο, 1868).
Genna Sosonko, Smart Chip from St. Petersburg (New In Chess 2006). Θεωρώ πιθανότερο ο Tal και ο Spassky να είχαν ξεχάσει τα μικρά τους ονόματα και σε ποιον πλανήτη κατοικούν παρά να έπαιζαν σε σκακιέρα τοποθετημένη με κάτω δεξιά τετράγωνο μαύρο. Προφανώς το λάθος έχει αποτυπωθεί λόγω κάποιου image mirroring που επιχείρησε ο γραφίστας, όμως είναι πολύ παράξενο που «πέρασε» τελικά σε έκδοση του New In Chess.
Atom Feed (xml)
4 σχόλια:
Μπράβο σου!!! Πολύ ωραίο θέμα.
Πραγματικά είναι επληκτικό ένα τόσο μεγάλο λάθος ενός σκακιστικού βιβλίου.
Παράλειψή μου που δεν ανέφερα ότι οι 3 από τις 4 φωτογραφίες προέρχονται από δημοσιεύσεις του www.chesshistory.com
Είναι ένα θέμα για το οποίο ήθελα από καιρό να σχολιάσω. Και βέβαια έχει να κάνει με την διαχρονική μάχη των άσπρων ενάντια στα μαύρα κομμάτια, του καλού και του κακού (σε όλες τις εκφάνσεις τους), ακόμη και, σε τελική ανάλυση, με το ίδιο το χρώμα των τετραγώνων. Ο κανονισμός που αναφέρεται στο χρώμα του τετραγώνου Θήτα 1 ότι πρέπει να είναι λευκό, απλά καθορίζει ότι ο Αξιωματικός δεξιά του Λευκού Βασιλιά θα "ονομάζεται" Λευκοτετράγωνος. Είναι το ίδιο εύκολο για έναν μεσαίας δυναμικότητας σκακιστή να αναφέρεται σε αυτόν τον Αξιωματικό με τον προσδιορισμό "ο κίτρινος" η "ο ψηλός" η "ο ωραίος", οπότε αυτόματα ο "άλλος" Αξιωματικός και τα αντίστοιχα τετράγωνα στα οποία κινείται βαφτίζονται με τα αντίθετα από τα προηγούμενα επίθετα.
Δύσκολη η απόδοση των white-squared (ή light-squared) και black-squared (ή dark-squared) Bishops στα ελληνικά.
Αν δεν με απατά (και πάλι) η μνήμη μου, στον πρώτο τόμο του Σιαπέρα, ως λευκός (αντίστοιχα μαύρος), χωρίς εισαγωγικά, οριζόταν όχι ο Αξιωματικός που ανήκε στον παίκτη με τα λευκά (μαύρα) κομμάτια, αλλά ο Αξιωματικός είτε του λευκού είτε του μαύρου που εκινείτο στα λευκά (μαύρα) τετράγωνα. Αργότερα, ο Σιαπέρας διαχώρισε τους Αξιωματικούς σε λευκό/μαύρο (χωρίς εισαγωγικά) ως προς τον παίκτη και "λευκό"/"μαύρο" (με εισαγωγικά) ως προς το χρώμα των τετραγώνων στα οποία εκινείτο, και ακόμα αργότερα, στα "Ελληνικά Σκακιστικά Χρονικά", εισήγαγε τους όρους λευκοτετράγωνος και μαυροτετράγωνος.
Εχω ακούσει (δεν έχω δει γραμμένη) την απόδοση λευκοπόρος και μαυροπόρος (ελπίζω να θυμάμαι καλά και να μην είναι μελανοπόρος, κατά τα ερυθρόμορφα και μελανόμορφα αγγεία), δηλαδή αυτός που πορεύεται (που βαδίζει, που περπατά) στα λευκά ή στα μαύρα, κατά το οδοιπόρος, πεζοπόρος, πρωτοπόρος, θαλασσοπόρος κλπ. Ικανοποιεί περισσότερο το γλωσσικό μου αίσθημα και είναι ακριβέστερο (ο λευκοτετράγωνος Αξιωματικός μπορεί να ερμηνευτεί ως ο Αξιωματικός που κινείται στα λευκά τετράγωνα, μπορεί να ερμηνευτεί όμως και ως ο Αξιωματικός που φορεί ρούχα με λευκά τετράγωνα). Φυσικά, δεν έχω την παραμικρή ελπίδα κάποτε να επικρατήσει ο λευκοπόρος του λευκοτετράγωνου.
Σημειώνω ότι στο (θεωρούμενο ως εκ των προγόνων του "δυτικού" σκακιού) τσατουράνγκα δεν υπήρχαν λευκά και μαύρα τετράγωνα (η "τσατουρανγκιέρα" ήταν 8Χ8, όπως η σκακιέρα, αλλά "uncheckered"), ενώ και στα δημοφιλέστατα, σε άλλη ήπειρο, επιτραπέζια παιχνίδια Xiangqi -"κινέζικο σκάκι" (παίζεται σε πίνακα 9Χ10) και Shogi -"γιαπωνέζικο σκάκι" (παίζεται σε πίνακα 9X9) δεν υπάρχουν λευκά και μαύρα τετράγωνα.
Κλείνοντας, διαπιστώνω ότι είναι σαφέστερη η ορολογία light- και dark-squared (παρά white- και dark-squared) για τους Bishops, ώστε να μη συγχέεται με τα χρώματα των παρατάξεων σε φράσεις όπως : "the exchange of the light-squared Bishops favours white" ή "the black dark-squared Bishop dominates the board" ή "when the white light-squared Bishop gets into play, black will be in dire straits".
Δημοσίευση σχολίου