Πώς γεννήθηκε ένα τραγούδι (Β)

Αφήγηση Αλέκου Γκούβερη στον Σχορέλη (Δ’, σ. 21-22):

«Ήταν το 1944. Τότε αρχίζαμε κατά το μεσημεράκι και δουλεύαμε μέχρι τις 7 το βράδυ. Στο μαγαζί ερχόντουσαν μαυραγορίτες, διάφορα άλλα μούτρα και αντάρτες. Οι τελευταίοι όχι βέβαια για να γλεντήσουν αλλά για τις “επαφές” τους. Ο [Μπάμπης] Μπακάλης, που ‘ταν παιδάκι [γεννήθηκε το 1919], ήταν ερωτευμένος με μια Εβραιοπούλα. Τα πράγματα είχαν ζορίσει πολύ. Από στιγμή σε στιγμή, το βλέπαμε καθαρά, θα μας πιάναν το κορίτσι του φίλου μας για να το στείλουν για σαπούνι. Και λέω “θα μας πιάναν” γιατί τότε όποιος πείραζε το κορίτσι του φίλου μας ήταν σαν να πείραζαν τη μάνα μας. Το σκεφτήκαμε το πράγμα και στείλαμε το κορίτσι στο βουνό. Το πήρε ο “σύνδεσμος” και το πήγε “ψηλά”. Ζει ακόμα. Σώσαμε μια ζωή.

Ο Μπάμπης απαρηγόρητος. Τι στο διάολο έχανε ; Κοτόπουλο ;

Το πρωί συναντηθήκαμε σ’ ένα καφενείο των Τρικάλων, το «Μαύρος Γάτος». Τη νύχτα είχα γράψει τους στίχους: «Χωρίσαμ’ ένα δειλινό». Ο Αποστόλης [Καλδάρας] κι ο [Μπάμπης] Μπακάλης βάλανε μουσική, τρομερή μουσική. Αργότερα [άραγε πότε; 1945; 1946;] τ’ άκουσε ο Τσιτσάνης, του άρεσε, κι έβαλε δική του μουσική, όμως οι στίχοι είναι δικοί μου. Τώρα γιατί ο φίλος μου ο Βασίλης το κρύβει είναι δική του δουλειά. Μάρτυρες ο Καλδάρας και ο Μπακάλης…»”

“Ρεμπέτικη Ανθολογία”, Τ.Σχορέλης, τόμος Δ’, σελ 21-22

πιθανώς και “Τα τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη που γράφτηκαν στη Θεσσαλονίκη επί Γερμανικής Κατοχής”, Ντ.Χριστιανόπουλος, σελ. 105-106

“Αν αποδεχτούμε στο ακέραιο την αφήγηση του Γκουβέρη, το “Χωρίσαμε ένα δειλινό” είναι εμπνευσμένο από τους διωγμούς των Ελλήνων Εβραίων στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος δε διατυπώνει γνώμη για την πατρότητα των στίχων, αλλά αποφεύγει να συμπεριλάβει το τραγούδι αυτό στο κατάλογο των τραγουδιών που σύνθεσε ο Τσιτσάνης κατά την Κατοχή. [Ο Β.Τσιτσάνης και τα πρώτα τραγούδια του, Ντ.Χριστιανόπουλος]“

“Κειμένη επί ακτής θαλάσσης…“, Α.Νάρ σελ 322-324

(από το ιστολόγιο του Abravanel)


Εδώ, η θρησκευτική προσέγγιση του ρεμπέτικου, από το Μάνο Χατζιδάκι και τη Φλέρυ Νταντωνάκη.