Οι θυσίες θα πιάσουν τόπο

Μια νέα σκακιστική στήλη εμφανίστηκε πρόσφατα στον Τύπο των Χανίων. Την επιμελείται ο Μιχάλης Δαρμαράκης και δημοσιεύεται στη μηνιαία εφημερίδα "Πυξίδα της Πόλης" (http://www.pyxida.gr/ ). Η στήλη με τίτλο "Σε ένα φανταστικό σκακιστικό κόσμο..." παρουσιάζει γεγονότα της επικαιρότητας υπό ένα σκακιστικό πρίσμα, στοχεύοντας στη διάδοση του αθλήματος στο ευρύ κοινό, συνδέοντας το σκάκι με θέματα της καθημερινότητας. Μέσα από την ηλεκτρονική σελίδα της "Πυξίδας", δίνεται η δυνατότητα παρακολούθησης σύντομων σκακιστικών μαθημάτων, σε μορφή video.

«Οι θυσίες θα πιάσουν τόπο…»

Ίσως η πιο πολυσυζητημένη φράση του τελευταίου μήνα, λόγω των δυσχερών οικονομικών μέτρων που πάρθηκαν με αφορμή την οικονομική κατάσταση της χώρας. Στο άκουσμά της οι περισσότεροι σουφρώνουμε τα χείλη και κάνουμε μια γκριμάτσα αποδοκιμασίας, κυρίως για δύο λόγους. Πρώτον, διότι η φράση αυτή περιέχει το μόριο «θα», το οποίο προσθέτει αοριστία. Και δεύτερον διότι περιέχει τη λέξη «θυσίες»…

Εξαίρεση στην προαναφερθείσα δυσφορία στο άκουσμα της λέξης θυσία αποτελεί ο σκακιστικός κόσμος! Όχι φυσικά γιατί συμφωνεί με τα νέα οικονομικά μέτρα, αλλά επειδή έχει συνδέσει τις «θυσίες» με μια θετική εξέλιξη της σκακιστικής παρτίδας.

Στη σκακιστική διάλεκτο, θυσία είναι η ΘΕΛΗΜΕΝΗ απώλεια ενός πιονιού ή κομματιού, με την οποία προσδοκάται μελλοντικό όφελος κατά τη διάρκεια της παρτίδας. Παραδείγματος χάρη, ο Λευκός ή ο Μαύρος μπορεί να θυσιάσει ένα ή δύο πιόνια στην αρχή της παρτίδας, με αντάλλαγμα να αναπτύξει γρήγορα τους Αξιωματικούς και τους Ίππους του, αποκτώντας έτσι στρατηγικό πλεονέκτημα για το υπόλοιπο της παρτίδας. Επίσης, πολλές εντυπωσιακές θυσίες προκύπτουν στην προσπάθεια να εγκλωβιστεί ο αντίπαλος Βασιλιάς (ΜΑΤ), και έτσι να τελειώσει η παρτίδα.

Κάθε σκακιστής, ανεξαρτήτως δυναμικότητας, αδημονεί για εκείνη τη στιγμή όπου θα πραγματοποιήσει ένα όμορφο συνδυασμό κατά τη διάρκεια μιας παρτίδας, θυσιάζοντας τη Βασίλισσά του ή και περισσότερα κομμάτια. Ονειρεύεται τη στιγμή όπου οι παρευρισκόμενοι ενός τουρνουά, θεατές και αθλητές, θα συναθροιστούν πάνω από τη παρτίδα του δημιουργώντας μια μικρή «αρένα», περιμένοντας με αγωνία να δουν τη θεαματική εξέλιξη της σκακιστικής μάχης. Σε πολλά τουρνουά μάλιστα, υπάρχουν ξεχωριστά βραβεία για την ωραιότερη παρτίδα (Brilliancy prizes). Έτσι, η χαρά της νίκης εμπλουτίζεται από συναισθήματα δημιουργικότητας, μοναδικότητας και αναγνώρισης, προσδίδοντας σε μια απλή κατά τα φαινόμενα σκακιστική παρτίδα, «πινελιές» τέχνης. Τότε ο σκακιστής ταυτίζεται με ένα ζωγράφο ή ένα συνθέτη, αισθανόμενος περηφάνια για το καλλιτεχνικό του δημιούργημα.

Σημαντικός παράγοντας για να αγαπήσουν το σκάκι ως άθλημα τα μικρά παιδιά και να παραμείνουν κοντά σε αυτό και στο μέλλον – το ποσοστό πρόωρης εγκατάλειψης νομίζω ότι αυξάνεται- είναι η καλλιέργεια των παραπάνω συναισθημάτων. Οι προπονητές σκακιού πρέπει να διδάσκουν σε αρχικό στάδιο τη σημασία των σκακιστικών θυσιών, ενισχύοντας τη φαντασία και τη δημιουργικότητα που απαιτείται για την υλοποίησή τους. Ακόμα και η αγαπημένη των παιδιών παραλλαγή του σκακιού, το «φυτευτό», συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση.

Τέλος, ακόμη και εμείς στο σκακιστικό χώρο που βλέπουμε με «καλό μάτι» τις θυσίες, οφείλουμε να διατυπώσουμε τις αμφιβολίες μας περί θυσιών γενικότερα: Πρώτον, οι θυσίες απαιτούν ένα καλά ΜΕΛΕΤΗΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ, διότι ένα μικρό λάθος μπορεί να αποβεί μοιραίο. Δεύτερον, ΟΛΑ τα κομμάτια εκτός του Βασιλιά μπορούν να θυσιαστούν, και ΟΧΙ ΜΟΝΟ τα «πιόνια». Και τρίτον, αν οι «θυσίες ΔΕΝ πιάσουν τόπο», τα αντίπαλα κομμάτια ΘΑ ΠΑΡΟΥΝ ΚΥΝΗΓΙ το Βασιλιά μας, και δε θα μπορεί να κρυφτεί πουθενά στα 64 ασπρόμαυρα τετράγωνα.

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

Για αρχάριους: “Winning Chess Tactics for Juniors” by Lou Hays, 1994, ISBN 1-880673-93-2

Για προχωρημένους: “Imagination in Chess: How to Think Creatively and Avoid Foolish Mistakes” by Paata Gaprindashvili, 2004