Don Juan και σκακιστική μετάφραση

Έγραφε ο λόρδος Βύρων στο Don Juan:

Good company ’s a chess-board- there are kings,
Queens, bishops, knights, rooks, pawns; the world ’s a game;
Save that the puppets pull at their own strings,
Methinks gay Punch hath something of the same.
My Muse, the butterfly hath but her wings,
Not stings, and flits through ether without aim,
Alighting rarely:- were she but a hornet,
Perhaps there might be vices which would mourn it.

Ακολουθεί η μετάφραση του Γ. Πολίτη σε πεζό, από τον Γ΄ τόμο των Λόρδου Βύρωνος Ποιημάτων (Αθήνα, 1871), Άσμα 13ον, στροφή 89:

Η καλή συναναστροφή είναι ως το ζατρίκιον, εν ω υπάρχουσι βασιλείς, βασίλισσαι, επίσκοποι, ιππόται, κλέπται, τοκογλύφοι· ο κόσμος είναι παίγνιον, με μόνην την διαφοράν ότι τα νευρόσπαστα αυτού έχουσιν εν εαυτοίς τας χορδάς της κινήσεως· μοι φαίνεται ότι δύνανται ωσαύτως να παραβληθώσι προς τα πρόσωπα αστειοτάτης κωμωδίας. Η εμή Μούσα, ήτις είναι χρυσαλλίς έχουσα μόνον πτερά και ουδέν κέντρον, περιίπταται ασκόπως ένθεν κακείσε και σπανίως αναπαύεται· εάν ήτο σφηξ, ίσως ήθελε προξενήσει θρήνον εις τας κακίας.

Για να μην εξιδανικεύουμε τις παλιές μεταφράσεις, εδώ, παρατηρούμε πως ο μεταφραστής ελάχιστη επαφή είχε με το ζατρίκιον (σκάκι). Και μια τέτοια μετάφραση, δεν θα περνούσε με τίποτα σε σύγχρονη έκδοση.
Τα pawns (πιόνια) έγιναν «τοκογλύφοι» και ο rook (πύργος) έγινε «κλέφτης». Η λέξη είχε βέβαια παλιά τη σημασία του απατεώνα και του χαρτοκλέφτη, από rook = κουρούνα (ίσως με επίδραση του crook).

Υπάρχει και μια άλλη άποψη, που υποστηρίζει πως ο λόρδος ήθελε την αμφισημία των rook και pawn και χρησιμοποίησε άψογα τα κομμάτια του σκακιού για κοινωνική κριτική. Η επιλογή όμως του μεταφραστή πρέπει να ήταν τυχαία.

(Μεταφορά των κύριων σημείων από παλιότερη συζήτηση στο φόρουμ της Λεξιλογίας)