Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 2010

Don Juan και σκακιστική μετάφραση



Έγραφε ο λόρδος Βύρων στο Don Juan:

Good company ’s a chess-board- there are kings,
Queens, bishops, knights, rooks, pawns; the world ’s a game;
Save that the puppets pull at their own strings,
Methinks gay Punch hath something of the same.
My Muse, the butterfly hath but her wings,
Not stings, and flits through ether without aim,
Alighting rarely:- were she but a hornet,
Perhaps there might be vices which would mourn it.

Ακολουθεί η μετάφραση του Γ. Πολίτη σε πεζό, από τον Γ΄ τόμο των Λόρδου Βύρωνος Ποιημάτων (Αθήνα, 1871), Άσμα 13ον, στροφή 89:

Η καλή συναναστροφή είναι ως το ζατρίκιον, εν ω υπάρχουσι βασιλείς, βασίλισσαι, επίσκοποι, ιππόται, κλέπται, τοκογλύφοι· ο κόσμος είναι παίγνιον, με μόνην την διαφοράν ότι τα νευρόσπαστα αυτού έχουσιν εν εαυτοίς τας χορδάς της κινήσεως· μοι φαίνεται ότι δύνανται ωσαύτως να παραβληθώσι προς τα πρόσωπα αστειοτάτης κωμωδίας. Η εμή Μούσα, ήτις είναι χρυσαλλίς έχουσα μόνον πτερά και ουδέν κέντρον, περιίπταται ασκόπως ένθεν κακείσε και σπανίως αναπαύεται· εάν ήτο σφηξ, ίσως ήθελε προξενήσει θρήνον εις τας κακίας.

Για να μην εξιδανικεύουμε τις παλιές μεταφράσεις, εδώ, παρατηρούμε πως ο μεταφραστής ελάχιστη επαφή είχε με το ζατρίκιον (σκάκι). Και μια τέτοια μετάφραση, δεν θα περνούσε με τίποτα σε σύγχρονη έκδοση.
Τα pawns (πιόνια) έγιναν «τοκογλύφοι» και ο rook (πύργος) έγινε «κλέφτης». Η λέξη είχε βέβαια παλιά τη σημασία του απατεώνα και του χαρτοκλέφτη, από rook = κουρούνα (ίσως με επίδραση του crook).

Υπάρχει και μια άλλη άποψη, που υποστηρίζει πως ο λόρδος ήθελε την αμφισημία των rook και pawn και χρησιμοποίησε άψογα τα κομμάτια του σκακιού για κοινωνική κριτική. Η επιλογή όμως του μεταφραστή πρέπει να ήταν τυχαία.

(Μεταφορά των κύριων σημείων από παλιότερη συζήτηση στο φόρουμ της Λεξιλογίας)

52 σχόλια:

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

Γιατί, το "επίσκοποι" και το "ιππόται" είναι αποδεκτά;

καλοπροαίρετος είπε...

Η άποψή μου για τη μετάφραση:

Την εποχή που εκδόθηκε, 1871, βρισκόμαστε λίγο μετά την ακμή των Μόρφυ και Στάουντον, και στον απόηχο του ματς Στάινιτς – Άντερσσεν, 1866. Το σκάκι πρέπει να ήταν άγνωστο στην ηπειρωτική Ελλάδα∙ ίσως παιζόταν από ελάχιστους, που σπούδασαν ή ταξίδεψαν στην Εσπερία, και πιθανότατα μόνο στα Επτάνησα. Αποδόσεις των πεσσών στα ελληνικά πιθανότατα δεν υπήρχαν ακόμα, και ο μεταφραστής μπορεί και να αγνοούσε παντάπασι το παιχνίδι, που ίσως δεν λεγόταν καν ακόμα σκάκι, αλλά ζατρίκιον (το Ζ στην ονομασία του αρχαιότερου σκακιστικού συλλόγου της χώρας, του ΣΠΖ Κερκύρας, στέκει ακριβώς για «ζατρίκιον»), ή σκάκοι, στον πληθυντικό (ο Σαραντάκος αναφέρει ότι ’’ο Ξενόπουλος γράφει κάπου «παίξαμε τους σκάκους»’’). Όθεν, πιθανότατα μετέφρασε τις λέξεις bishop και knight σύμφωνα με τις μοναδικές, τότε, σημασίες τους∙ ακόμα και σήμερα, για τον μη σκακιστή, αυτές τις σημασίες έχουν. Αλλά και οι κύριες σημασίες του rook και του pawn ήσαν εκείνη την εποχή αυτές που αποδόθηκαν∙ του pawn η πρώτη σημασία είναι ακόμα και σήμερα ενέχυρο, πρβλ. ταινία του Σίντνεϋ Λουμέτ The pawnbroker (Ο ενεχυροδανειστής, 1964) με τον Ροντ Στάιγκερ. Κοιτάξτε, αν μετέφραζε από τα ρωσσικά, θα απέδιδε αυτό που λέμε σήμερα πύργο ως, ας πούμε, άρμα ή γαλέρα, και αν από τα γερμανικά, θα απέδιδε αυτό που λέμε σήμερα πιόνι ως χωρικό. Δοκιμάστε να μεταφράσετε τις ονομασίες των κομματιών του μυθικού σκακιού, ξεχνώντας προς στιγμήν τις ήδη καθιερωμένες ονομασίες, και τα ξαναλέμε.

Οπότε επανερχόμαστε στην υπόθεση της αξιοποίησης της αμφισημίας των συγκεκριμένων λέξεων για τους σκοπούς του ποιητή.

Από την, αντίστοιχης μορφής και έκτασης με τον «Ύμνον εις την Ελευθερίαν», ωδή «Εις τον θάνατον του λόρδου Μπάυρον» (Λευτεριά, για λίγο πάψε / να χτυπάς με το σπαθί) του Διονυσίου Σολωμού (166 τετράστιχα· ο «Ύμνος…» έχει 158), οι στροφές 81-82:

Και τους φώναξε: «Φευγάτε / της Ερινύας την τρικυμιά.
Ω! τι κάνετε; Πού πάτε; / Για φερθείτε ειρηνικά.

»γιατί αλλιώς θε να βρεθείτε / ή με ξένο βασιλιά,
ή θα καταφανισθείτε / από χέρια αγαρηνά».

Ο φλογερός φιλέλληνας πέθανε το 1824. Ο Όθων ορίστηκε το 1832.

Schrödinger's Cat είπε...

Οπότε, δεν είναι σωστό να στεκόμαστε αυστηροί με τον μεταφραστή, κρίνοντας μάλιστα από τις επικρατούσες σημασίες που έχουν οι λέξεις στο σκακιστικό μας μικρόκοσμο,στην εποχή μας. Δεν ξέρω επίσης αν υπάρχει σύγχρονη μετάφραση του ποιήματος.

Γεωργιάδης Αλέξανδρος είπε...

Η αλήθεια είναι ότι για τα ονόματα και τους όρους στο σκάκι, έχουν δοθεί διάφοροι ορισμοί.....

Και γενικά διάβασα κάπου τον όρο "ισορροπία" για το σκάκι....τι εννοούμε με αυτόν τον όρο; Καμιά φορά αμφιβάλλω αν υπάρχει ισορροπία
στο σκάκι.....εφόσον είναι δυνατή και η νίκη και η ισοπαλία και η ήττα.

Αλλά γενικά μην ανησυχείτε για τα ονόματα, γιατί "μόνο ένας διαλεκτικός φιλόσοφος μπορεί να δίνει ονόματα"...

Μετοικος στην Νισυρο είπε...

Μια πολυ ενδιαφερουσα αναφορα στο παιχνιδι,που συσχετιζει τις λεξεις ζατρικιο,σαντρανζ και σκακι, ξετρυπωσε σε κειμενο του ιστορικου της πτωσης της Κωνσταντινουπολης Μ.Δουκα(Βυζαντινοτουρκικη Ιστορια) το http://anyfantischess.blogspot.com/2010/02/blog-post.html
που επανεμφανιστηκε μετα απο καιρο.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

Παιδιά, δεν είπα ότι θα βάλω φυλακή τον μεταφραστή. Άσε που και να' θελα θα έχει πεθάνει πια. Δεν παύει όμως η μετάφραση να ηχεί αστεία στ' αυτιά μας. Κλίνω βέβαια κι εγώ προς την εκδοχή της αμφισημίας από πλευράς του μυλόρδου (τα συνήθιζαν κάτι τέτοια οι ρομαντικοί, θυμάμαι κάτι ανάλογο στον Λεοπάρντι π.χ.), όμως και η υπόλοιπη μετάφραση πάσχει, όπως μ' αφήνουν να καταλάβω τα κολυβοαγγλικά μου.

Πάρτε σαν μικρό παράδειγμα το εξής: "In a game of bridge dealer opened one club and South became declarer in four hearts. After dummy put the hand on the table, South took instantly a successful finesse of spade queen,continued with a cross ruff and at the end squeezed West in clubs and diamonds making his contract".

Το παραπάνω περιγράφει μια επιτυχημένη εκτέλεση σε μια παρτίδα μπριτζ. Πάρτε και μια επιτυχημένη μετάφρασή του:

"Σε ένα παιχνίδι της γέφυρας ο έμπορος άνοιξε ένα ρόπαλο και ο Νότος έγινε κήρυκας σε τέσσερις καρδιές. Αφού το ανδρείκελο έβαλε το χέρι στο τραπέζι, ο Νότος πήρε αυτομάτως μια επιτυχημένη φινέτσα της βασίλισσας του τσαπιού, συνέχισε με ένα διασταυρούμενο περιλαίμιο και εντέλει ζούληξε τη Δύση στα ρόπαλα και στα διαμάντια πραγματοποιώντας τη σύμβαση".

Όποιος γέλασε μου χρωστάει δέκα έλο ή πέντε MP's.

Ηλίας Κουρκουνάκης είπε...

Θα πρότεινα στο μέλλον ο BEL να ασχοληθεί περισσότερο με το μπριτζ, όπου προφανώς έχει ιδιαίτερο ταλέντο!

καλοπροαίρετος είπε...

Μέρος 1/3

Ελληνικής σκακιστικής ορολογίας συνέχεια:

Εν αρχή ην η ορολογία όπως αποτυπώνεται στην επίσημη ελληνική μετάφραση των Κανόνων της FIDE. Έτσι, όροι σε ευρύτατη χρήση όπως ντάμα, φου, ακόμα και νούλα, είναι stricto sensu ιδιωματισμοί. Φυσικά, κανείς δεν με εμποδίζει, όντας και βασιλόφρων, να λέω τον Βασιλιά Ρήγα και την προαγωγή στέψη, όμως μάλλον δημιουργώ πρόβλημα συνεννόησης – κατ΄ ελάχιστον.

Από κει και πέρα, στη βιβλιογραφία και στην καθημερινή ομιλία, το πεδίο είναι ανοιχτό για την επινόηση και χρήση πρόσθετων όρων για την ονοματοδότηση εννοιών, καταστάσεων, ιδιοτήτων κλπ. Τους χωρίζω, συμβατικά, στους οιονεί επίσημους, και στους αργκοτικούς.

Οι πρώτοι έχουν ξεκάθαρο περιεχόμενο, π.χ. βαρύ και ελαφρό κομμάτι, διαφορά (ο όρος του Φίσερ «μικρή διαφορά» είναι ήδη αργκό), πιονοδομή, επίθεση μειονότητας, ζεύγος (το προσδιοριστικό «Αξιωματικών» εννοείται, ακριβώς όπως λέμε ευθεία και το γραμμή εννοείται, Αγία ή Σάντα και το Παρασκευή εννοείται –α ρε Γκόφα Μουρίνιο, τον βίδωσες τον Σπανό∙ και άσε τον Κούγια να σε λέει τυροπιττά, κέρδισες και τον Βύζαντα και έπεται συνέχεια–, εξεταστική και το, κατά περίπτωση, περίοδος ή των πραγμάτων επιτροπή εννοείται), κρίσιμα τετράγωνα, προφυλακή κ.ο.κ., η αποδοχή τους είναι γενική, και η χρήση τους ευρεία.

(συνεχίζεται)

καλοπροαίρετος είπε...

Μέρος 2/3

Οι δεύτεροι, που παρουσιάζουν και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, δεν έχουν καθολική διάδοση, καμιά φορά περιορίζονται στα στενά όρια ενός σκακιστικού εντευκτηρίου (η ιδιόλεκτος του ΣΟ Ηλιούπολης, του ΣΟ Καλλιθέας και πάει λέγοντας). Μπορεί, στο πρώτο άκουσμα, να φαίνονται ξεκάρφωτοι και ακυριολεκτικοί, όμως κατά κανόνα είναι ακριβείς και περιεκτικοί, και φανερώνουν φαντασία. Π.χ.: «παχύ πιόνι» (Αξιωματικός με μειωμένη κινητικότητα), «αλλήθωρο πιόνι» (γωνιακό πιόνι που προάγεται σε τετράγωνο αντίθετου χρώματος από αυτό που κινείται ο μοναδικός εναπομένων Αξιωματικός της ίδιας παράταξης), «χάρος» (σκληροτράχηλος παίκτης, που επιδεικνύει δυσανάλογα μεγάλη αποτελεσματικότητα έναντι ελαφρώς υποδεέστερων αντιπάλων), «πρήχτης» (παίκτης με αστείρευτη υπομονή, ειδικευμένος στο παιχνίδι θέσεων με 26 κομμάτια και άνω, ξερωγώ, Giuoco Pianissimo, πολύ pianissimo μιλάμε, Ιβ1-δ2-ζ1-η3-ζ5-ε3-ζ1-δ2 και φτου κι απ΄ την αρχή, ή, ως άλλος Ουλφ Άντερσσον, σε τίποτα άρενα μέσα [δική μου απόδοση του queenless middlegames, όπως λέμε: pawnless endings – άπιονα φινάλε· και να φανταστεί κανείς ότι οι παίκτες που παίζουν αυτό το φρέσκο φρούτο, τη Βερολίνου με την αλλαγή Βασιλισσών στην 8, επιλέγουν αυτό το άνοιγμα-φλουνιτραζεπάμη συνειδητά, για να κυνηγήσουν τη νίκη, και οι δύο· ευτυχώς, το άλλο... μαχητικό άνοιγμα, το 1.γ4 δ6 2.δ4 ε5 3.δε5 δε5 4.Β:δ8+, μετά από μια περίοδο έξαρσης, εξαφανίστηκε∙ όμως έννοια σας και θα γίνει κάποτε της μόδας το ακόμα βαρετότερο συζυγές του με 1.ε4 αντί 1.γ4], που σε πρήζει με διαδικασίες «τα φέραμε από δω, τα φέραμε από κει» μέχρι ν΄ αποφασίσει να σπρώξει επιτέλους κανένα πιόνι), «κλ...μπανιέρας» (παίκτης με λιπόψυχο στυλ παιχνιδιού), «σφυρίχτρα» (παίκτης ή παράγοντας που λέει –«σφυρίζει»– κινήσεις απέξω), «στησιματίας» (κατά τα τραυματίας, εφαψίας, παρενδυσίας, βυσματίας, όχι όμως και κατά το παραλίας, ούτε κατά το μητραλοίας∙ παίκτης με ροπή στο στήσιμο, άλλως κρέμασμα), «νούλα υποτεινούσης» (© Μουτούσης· ορίστε, κάνει και ρίμα :), για περιπτώσεις διαρκούς σαχ –άλλος όρος που δεν υπάρχει στους Κανόνες– τύπου Βγ1-Βζ4 στο διηνεκές· αλήθεια, περιπτώσεις διαρκούς σαχ τύπου Ιζ7-Ιθ6 πώς να τις βαφτίσουμε; Κώστα, καμιά ιδέα; Άσε, βρήκα –που λέει και το ανέκδοτο με τον τύπο που έψαχνε πάρκινγκ: «νούλα μηνίσκου» :D), «ξεχειλωμένο φιανκέττο» (για περιπτώσεις τύπου β2-β3 και Αγ1-α3, © δικό μου) κ.ο.κ. Ενίοτε, έχουν καθαρά λογοτεχνική χροιά και όχι προφανή σχέση με το παιχνίδι, π.χ. greek gift (η κλασσική θυσία στο θ7) ή voie lactée (η λευκοτετράγωνη μακρά διαγώνιος θ1-α8, © Ταρτακόβερ).

(συνεχίζεται)

καλοπροαίρετος είπε...

Μέρος 3/3

Ας σημειωθεί, τέλος, ότι υπάρχουν όροι που άλλοτε ήσαν κυρίαρχοι, και σήμερα έχουν ατονήσει, έως και ξεχαστεί τελείως. Κανείς πια δεν λέει φιγούρες τα κομμάτια και τραβέρσα την οριζόντια, και αν πεις: γκαρντέ! όταν απειλείς την αντίπαλη Βασίλισσα ή αναγγείλεις ματ σε τόσες, μάλλον θα κατηγορηθείς για ελιτισμό αφενός, και για παρενόχληση αφετέρου.

Δεν είναι ακριβώς θέμα ορολογίας, αλλά μορφολογίας, όμως ας αναφερθεί, για πολλοστή φορά, το αξιοπερίεργο φαινόμενο της χρήσης διαρκών και όχι στιγμιαίων χρόνων (επίδραση από τις σλαβικές γλώσσες;), π.χ.: - Και αν σου παίζω Αζ3, τι θα μου παίζεις; - Α, θα παίζω γ6 και θα σου κλείνω τη διαγώνιο. Μετά θα φέρνω τη Βασίλισσα στο θ4 και θα σου πιέζω το ζ2. (Στην εποχή μου ήταν συχνότατο, δεν ξέρω αν συνεχίζεται και σήμερα.)

@ Αλέξανδρος

Η λέξη «ισορροπία» είναι στατική και αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη στιγμή της παρτίδας, σε μια φωτογραφία της. Η έκβασή της είναι άγνωστη, θεωρητικά είναι ακόμα 1Χ2· εξαρτάται αν και πώς θα συνεχιστεί. Ας πούμε, βάλτε με να συνεχίσω μια «ισορροπημένη» θέση, με εκάτερο χρώμα, να δείτε για πότε γέρνω την πλάστιγγα από τη μεριά της άλλης παράταξης. Έχω μεγάλη εμπειρία στο θέμα· όλη μου τη σκακιστική ζωή αυτό έκανα :D

Ηλίας Κουρκουνάκης είπε...

Χωρίς να είμαι εντελώς σίγουρος, έχω την εντύπωση ότι ο όρος "μικρή διαφορά" πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον Tarrasch.

καλοπροαίρετος είπε...

Μικρή διαφορά, minor exchange, kleine Qualität, маленькое качество. Τάρρας, ή και Στάινιτς, πολύ πιθανό. Με πάσα επιφύλαξη, μήπως οι πρώτοι εννοούσαν το πλεονέκτημα Α έναντι Ι, ενώ ο Φίσερ το πλεονέκτημα 2Α έναντι Α+Ι ή 2Ι, έλεγε μάλιστα ότι αξίζει ένα πιόνι;

Ενδιαφέρουσα κουβέντα. Και το υποτιθέμενο πλεονέκτημα Β+Ι έναντι Β+Α (αν δεν μου κάνει πάλι παιχνίδια ο θείος Αλ, ο Μίνεβ ονόμαζε τον σχηματισμό Β+2Ι διαβολικό τρίο) και Π+Α έναντι Π+Ι, έχει κάποια ειδική ονομασία;

SirJohn είπε...

Εγώ τα αποκαλώ chess urban legends 1 and 2.

Ηλίας Οικονομόπουλος είπε...

Άσχετο, αλλά μου αρέσουν οι παρεμβάσεις καλοπροαίρετου και Κονιδάρη, ιδιαίτερα όταν ξεκινούν έναν συλλογισμό π.χ. από τη βαριάντα Τάρας στο γκαμπί της βασίλισσας και καταλήγουν στο πώς γεμίζουν τη γαλοπούλα οι κάτοικοι του Στρόμπεκ (βλ. Courrier chess).

@Παναγιώτης
Σου χρωστάω ΕΛΟ σίγουρα.

Mετοικος στην Νισυρο είπε...

3 σονετα που ο Ναμποκοφ εγραψε στα Ρωσικα και δημοσιευσε στο περιοδικο των Ρωσων εμιγκρεδων στο Βερολινο Rul’ το 1924,δημοσιευει σε Αγγλικη μεταφραση το http://www.chesscafe.com/skittles/skittles.htm μαζι με το πρωτοτυπο κειμενο.Τα σονετα συσχετιζουν σκακι,σκακιστικα προβληματα,αναφορες σε γνωστους σκακιστες και το παιχνιδι του ερωτα.
Παναγιωτη εδω να δεις δημιουργικη αυτοματη μεταφραση.Τι μονο οι οικονομολογοι θα χρησιμοποιουν ευφημισμους;
Αρχικη πηγη:http://www.chessvibes.com/reports/nabokovs-chess-sonnets-translated/#more-22204

Schrödinger's Cat είπε...

@καλοπροαίρετος: Σίγουρα θα θυμάσαι πως είχαμε ανοίξει τη συζήτηση με την απόδοση των σκακιστικών όρων στο θέμα του Μάρκες, πριν πολύ καιρό, ωραίο είναι που συνεχίζεται τώρα!

Μουτούσης Κωνσταντίνος είπε...

@ το σκακι ειναι αθλημα

Το σκάκι είναι άθλημα είπε...
Αλήθεια, δεν βαριέται ο Κώστας Μουτούσης να αντιγράφει/μεταγράφει στο ατονικό ολόκληρα κείμενα (όπως κάνει εδώ) ή να συνεχίζει να προσπαθεί, στο ιδιότυπο γλωσσάριο που χρησιμοποιεί, να επιδείξει λεκτικές γνώσεις που δεν έχει (π.χ. λεξιπενια, συμπαρομαρτουντα κ.ά. "δύσκολες" λέξεις), ενώ πολύ συχνά κάνει και σοβαρά λάθη, π.χ. παρον αντί παρών κ.ά.;
Είχε δίκιο ο Καλέσης: ο Μουτούσης είναι καλός σκακιστής και πρέπει να ασχολείται μ'αυτό, όχι να χάνει το χρόνο του στα blogs προσπαθώντας να αποδείξει κάτι που δεν είναι / ή δεν έχει...

19/2/10

Οχι μονο δεν βαριεται, αλλα σας απανταει και σε ενεργες αναρτησεις ! Για να σας κραταει ενημερους και για να γνωριζει ανα πασα στιγμη κι ο κοσμος τι γραφετε κι εσεις.
Επιτρεψε μου να γραφω με οποιον τροπο εγω επιθυμω στο computer μου-(εχεις κατσει να σκεφτεις οτι μπορει και να γινεται αυτο και χαριν συντομιας;), οπως σου επιτρεπω να γραφεις κι εσυ με αυτον τον τροπο που σου αρεσει. Το "παρον" που εγραψα ηταν λαθος ορθογραφικο. Και οχι φυσικα εκ προθεσεως. Ο Γιαννης, στον οποιον αναφερομουν, γνωριζει πολυ καλυτερα απο σενα εαν του εχω εκτιμηση η οχι.
Ξερω πολυ καλα πως σε καποιους δεν αρεσουν αυτα που λεω γιατι εχουν μεσα αληθειες, ομως δειξε το επιπεδο της δημοκρατιας σου και αφησε εναν αλλον ανθρωπο να εκφραζει αποψη ,ελευθερα, ακομα και αν διαφωνεις με αυτη.
Μην το κανεις κι εσυ σαν εναν αλλο που μου ελεγε τις προαλλες οτι ξερεις, "σου κανω εγκωμια" - και λιγο πιο κατω απο τα "εγκώμια" ελεγε " μεινε λοιπον στα σκακιστικα πριν νευριασω και σκαλισω καμμια δυσοσμη κατασταση !"
Η σαν τον αλλο που εγραψε πριν λιγες μερες οτι ειπα σαχλαμαρες για δημοτικη και καθαρευουσα, ενω κατα τα αλλα ο ανθρωπος ενθερμως αναγνωριζε το δικιο μου ! Εγω οχι μονο σε blogs δεν εχω γραψει ποτε για δημοτικη και καθαρευουσα, αλλα ουτε και σε κανεναν ανθρωπο με τον οποιο εχει τυχει να συναναστραφω εστω και ελαχιστα δεν εχω μιλησει ποτε γι'αυτο το θεμα. Αυτο μπορουν να στο βεβαιωσουν αλλωστε ολοι οσοι με γνωριζουν απο το σκακιστικο χωρο.
Τωρα για τον φιλο μου τον Νικο τον Καλεση, ουτε ειπε αυτο που εγραψες, αλλα και πιστευω οτι σε καμμια περιπτωση δεν ειχε προθεση φιμωσεως του λογου μου, απλα, αυτο αισθανθηκε εκεινη τη στιγμη να γραψει και αυτο εγραψε, και σε καμμια περιπτωση δεν ηταν κατι προσβλητικο.
Τα αλλα που ειπες για γνωσεις δυσκολων και ευκολων λεξεων κ.λ.π επειδη τα θεωρω αναξια λογου δεν θα τα σχολιασω κε...λεκτορα , αφηνω τον κοσμο να κρινει.

καλοπροαίρετος είπε...

@ SC

Λημματολόγιο ελληνικής και διεθνούς σκακιστικής αργκό

Το πραγματικά ενδιαφέρον θα ήταν να συλλεγούν, με συνεισφορές επισκεπτών, και άλλα λήμματα της σκακιστικής αργκό –όχι επίσημοι ή οιονεί επίσημοι όροι–, ελληνικά και ξένα, με διαγράμματα ή άλλες γραφικές επεξηγήσεις όπου απαιτείται. Το ιδανικό θα ήταν τα λήμματα να ξεπεράσουν τα εκατό και να συρραφούν σε ενιαίο κείμενο, που ήθελε αναρτηθεί σε περίοπτη θέση στο ιστολόγιο, με πρόνοια να ενημερώνεται αν και όποτε χρειάζεται. Βλέπω μακριά, ε;

Schrödinger's Cat είπε...

@κλπ: Πράγματι βλέπεις μακριά! Η ιδέα φαίνεται εξαιρετική...Ποιός θα ξεκινήσει την υλοποίησή της είναι το θέμα. Πιστεύω να προσφέρεσαι:)

καλοπροαίρετος είπε...

Φφφ...φφφ... δοκιμή... ένα – δύο, εν – δυο, ένα στ΄ αριστερό, πέντε κι αλλαγή... σήκωσε λίγο το ρεβέρμπ... εκεί.

Γαλατία: η λευκοτετράγωνη μακρά διαγώνιος θ1-α8.

Παράδειγμα χρήσης: «Έφερε τον Πύργο στο η6, είχε και τον Φόα (*) στη Γαλατία, τι νάκανα κι εγώ, αναγκάστηκα να παίξω η3. Άρχισε μετά να σπρώχνει και το θήτα, και το έργο έγινε “Αντίο ζωή”, με τον Γιώργο Φούντα και την Ελένη Χατζηαργύρη».

(Προέλευση: ελεύθερη απόδοση του όρου του Ταρτακόβερ “grande Voie Lactée”. Στην παρτίδα Ταρτακόβερ – Μύλλερ, Κέτσκεμετ 1927, μετά τις κινήσεις 1.ε4 ε6 2.η3 δ5 3.Αη2, ο Ταρτακόβερ γράφει: «Le motif profond de cette “attaque Tartacover” est le suivant: tandi que le développement ordinaire du FR des Blancs dans la Partie Française sur la diagonale b1-h7 exige la création – souvent onéreuse – d’ une chaîne de pions c3, d4, ainsi qu’ eventuellement e5 et f4, l’ activité du même FR sur la “grande Voie Lactée” h1-a8 évite tous ces soucis!» - Tartacover vous parle, Παρίσι 1953.)

(*) Ιδιότυπη ένταξη στο ελληνικό κλιτικό σύστημα του γαλλικού Fou (Αξιωματικός) ως... τριτόκλιτου: ο φους – του φοός, κατά το ο βους – του βοός κλπ.

Καρβουνία : η μαυροτετράγωνη μακρά διαγώνιος α1-θ8.

Παράδειγμα χρήσης: «Είχε το θράσος να μου παίξει μεγάλο ροκέ στον Δράκο. Του θυσίασα διαφορά στο γ3, κλασσικά, και μετά άρχισα να παίζω πάκμαν με τα πιόνια του. Στο τέλος, τον έκανα ματ με Ια3 και την Αξιωματικάθρα να μαρκάρει τηλεσκοπικά το α1 και το β2 από το βάθος της Καρβουνίας».

Νούλα υποτεινούσης (hypotenuse draw) : σχηματισμός στον οποίο η πλευρά που έχει την κίνηση επιτυγχάνει την ισοπαλία δίδοντας επαναλαμβανόμενα σαχ με Βασίλισσα από δύο τετράγωνα που δεν βρίσκονται στην ίδια γραμμή ή στήλη, π.χ. ε1 και θ4, ζ1 και θ3 κλπ. Ο όρος παραπέμπει στην υποτείνουσα (μακρά πλευρά) του νοητού ορθογώνιου (και ισοσκελούς) τριγώνου που σχηματίζεται από τα τετράγωνα από τα οποία δίδονται τα σαχ και περικλείει τον αντίπαλο Βασιλιά.

Σχήμα : Βδ1 – Ρθ7, Ση7. 1.Βθ5+ Ρη8 2.Βε8+ κλπ.

Νούλα μηνίσκου (crescent draw) : σχηματισμός στον οποίο η πλευρά που έχει την κίνηση επιτυγχάνει την ισοπαλία δίδοντας επαναλαμβανόμενα σαχ με Ίππο από δύο τετράγωνα, συχνά ζ2 (ζ7) και θ3 (θ6). Ο όρος παραπέμπει στην, ομοιάζουσα με μηνίσκο, δηλαδή δύο τόξα κύκλων με διαφορετική διάμετρο που τέμνονται σε δύο σημεία, κίνηση του Ίππου.

Παράδειγμα από παρτίδα : Ανάντ - Κράμνικ, Hoogovens (πλέον Corus) 1999

Ας γράψει και κανένας άλλος και βλέπουμε πάλι.

Μετοικος στην Νισυρο είπε...

Ελεγα κι εγω απο τι επηρεαστηκε ο Buñuel οταν αποφασισε να ονοματισει το αντικαθολικο (αλλα και αντιθρησκευτικο) του δοκιμιο La voie lactée.Με τον Μ.Πικολι να υποδυεται τον Μαρκησιο ντε Σαντ,τον Πιερ Κλεμεντι(ποιος τον θυμαται σημερα) να ειναι ο ιδανικος Διαβολος,και την αριστοκρατικη και λεπτεπιλεπτη Delphine Seyrig στον ρολο της πορνης η ταινια ειναι πιθανοτατα η πιο ευφυης σατιρα της θρησκειας που εδωσε η 7η τεχνη.

@Κλπ:Παρακαλω συνεχισε.Εγω πρωτη φορα ακουω τους ορους που αναφερεις και ανυπομονω για τους επομενους.

Μουτούσης Κωνσταντίνος είπε...

-ο-ρολογιακο κρεσέντο απο καλοπρό !
Ταρτακόβερ speaking !!

Schrödinger's Cat είπε...

Καταρχάς εκφράζω το θαυμασμό μου για το λεξικογραφικό θησαυρό του κλπ. Πιστεύω πως αν συμπληρώσουν και άλλοι, ή ο ίδιος ο κλπ, καλό θα ήταν να συγκεντρωθούν τα ευρήματα σε νέα ανάρτηση και να συμπληρώνονται στη συνέχεια από τους σχολιαστές!

καλοπροαίρετος είπε...

@ Μέτοικος

Η Γαλατία επινοήθηκε από πρεσβύτερους, που έμαθαν σκάκι όταν παγκόσμιος πρωταθλητής ήταν ο Όυβε :), με έμπνευση τον όρο του Ταρτακόβερ. Η Καρβουνία δημιουργήθηκε κατ΄ αναλογία. (Δεν έχω δει τον χάρτη, πιθανόν συνορεύει με μία ή περισσότερες από τις Σουρδία, Ακανία, Μαλουρδία, Γκασμαδία και Γκατζολία.) Τους γραμματικούς τύπους «τον φόα», «τους [δύο] φόες» κλπ. τους έχω ακούσει και χρησιμοποιήσει επανειλημμένως όταν, και παρακαλώ να μου αναγνωριστούν τα ελαφρυντικά της προεφηβικής ηλικίας, της ειλικρινούς μεταμέλειας και, κυρίως, του ύστερου εντίμου βίου, έσπρωχνα κι εγώ τα ξυλαράκια.

Τον όρο «νούλα υποτεινούσης» πρωτοείδα προ διμήνου σε σχόλιο του Μουτούση και προσπάθησα να τον περιγράψω. Ο όρος «νούλα μηνίσκου» έχει ζωή μόλις δέκα ημερών· τον επινόησα εγώ, σε αντιστοιχία με τον όρο του Κώστα. Γιατί δηλαδή, καλύτεροι είναι ο Ταρτακόβερ και ο Νίμτσοβιτς με τους ποιητικούς όρους τους; :)

Ας πάρει όμως τη σκυτάλη και κανένας άλλος: τόσοι ενεργοί παίκτες συχνάζουν εδώ.

Μουτούσης Κωνσταντίνος είπε...

Αληθινος θησαυρος γατε!
H δε Καρβουνία θυμιζει μια απο εκεινες τις κρυες μυθικες χωρες στις εσχατιες της γης που περιγραφει ο Λάβκραφτ στα "βουνα της τρελλας"..

καλοπροαίρετος είπε...

πέφτω σε λήθαργο, ή πέφτω σε χειμερία νάρκη, ή πέφτω σε νεκροφάνεια: σκέφτομαι υπερβολικά πολύ την επόμενη κίνησή μου, συχνά σε θέση που δεν το απαιτεί.

Παράδειγμα χρήσης: «Μου παίζει 1.δ4, του παίζω 1…ε6, και εκεί πέφτει σε νεκροφάνεια. Ποιος είσαι, ρε φίλε, ο Μπρονστάιν; Εικοσιπέντε λεπτά σκέφτηκε· αν ήξερα ότι θάκανε τόση ώρα, θα πεταγόμουν στο κοντινό ίντερνετ καφέ να δω αν ανέβασε τίποτα φρέσκο ο Γάτος και να τσεκάρω και το μαίηλ μου. Τελικά έπαιξε 2.η3. Όπως ο Μπρονστάιν».

κάνω μεγάλο ροκέ: (συνήθως σε ατομικό ελβετικό) υφίσταμαι τρεις συνεχόμενες ήττες.

Παράδειγμα χρήσης: «Στους πρώτους γύρους πήγαινα καλά, ήμουν στο γκρουπ των πρωτοπόρων, όμως στη μέση του τουρνουά έκανα μεγάλο ροκέ και τελικά πάτωσα».

στησιματίας, ή στήτης, ή κρεμάστρα, ή κρεμαγιέρα: παίκτης με ροπή στο στήσιμο, άλλως κρέμασμα.

Παράδειγμα χρήσης: «- Τι να του παίξω;» «- Άκουσε, παίξε καμιά Αγγλική με η3, κράτα τα κεντρικά πιόνια χαμηλά και περίμενε. Λίγο να τον πιέσεις, είναι μεγάλη κρεμαγιέρα, θα στήσει και θα χάσει μόνος του».

Μεγεθυντικό: κρεμαγιέρα γαλβανιζέ.

Καταλανικά Πεδία: κενός χώρος που προκύπτει από τη ριψοκίνδυνη προώθηση πιονιών και που είναι επιρρεπής σε διείσδυση αντιπάλων κομματιών.

Παράδειγμα χρήσης: «- Του έπαιξα την Έξι Πιονιών. Είχα την πρωτοβουλία, ήταν διαρκώς στην άμυνα. Αφού να φανταστείς, αναγκάστηκε να παίξει β5 για να πάρει λίγο αέρα, του τόφαγα, και μετά και η5, του τόφαγα κι αυτό. Τον είχα σκάσει στην πίεση, σου λέω». «- Και τι έγινε τελικά;» «- Εχμ, κέρδισε. Μπουκάρισε με τη Βασίλισσα από τα μαύρα και με τον Ίππο από το ε5, είχα βλέπεις αφήσει πίσω μου τα Καταλανικά Πεδία, ε, στην εικοστή μπορούσα ήδη να υπογράψω. Τον είχα όμως στριμώξει στα γερά».

σπέις ινβέιντερς: δεμένα ελεύθερα κεντρικά πιόνια που προχωρούν ακάθεκτα.

(Προέλευση: αναφορά στο ηλεκτρονικό παιχνίδι της δεκαετίας ’70.)

Παράδειγμα χρήσης: «Είχα δύο διαφορές πάνω, είχε όμως αντάλλαγμα τα σπέις ινβέιντερς στη δέλτα και στην έψιλον. Σπρώξε σπρώξε, τα έφτασε μέχρι την έκτη, ούτε ΜακΝτόννελλ - Λαμπουρντονναί να ήταν, και για να τα σταματήσω έπρεπε να δώσω τον ένα Πύργο.».

Μουτούσης Κωνσταντίνος είπε...

και για να αποδωθουν τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, να πω οτι η φρασις "νουλα υποτεινούσης" δεν ειναι δικης μου εμπνεύσεως.
Την πρωτοακουσα περι τα τελη της δεκαετιας του 80 απο τον φιλο και συμπαικτη μου τοτε στην εθνικη νεων στην βαλκανιάδα του Κάστελ Στάρι* το 1988, Άρη Δανιηλίδη.
Πιθανον να προερχεται απο τον Γιάννη τον Σταματόπουλο του οποίου και ο Άρης ηταν μαθητης.
Σιγουρα ο κ.Γιάννης θα ξερει περισσοτερα γι'αυτο.

*
Πρεπει να ειναι η φοβερη εκεινη βαλκανιαδα στην οποια ο οδηγος
του πουλμαν Αθήνα-Γιουγκοσλαβία
ειχε λιωσει στους νταλκάδες, και μαζι μ'αυτον, εκων ακων, και καθε αρχικα ανυποψιαστος επιβατης του,
αφου στο κασετοφωνο επαιξε κάμποσες ρεπετισιόν το λαικον ασμα "..μου λες μ'αγαπας, εγω να δεις.." στη διαπασων !

Ελισσαίος είπε...

Μου θυσίασε τα ράφια

όταν κάποιος παίκτης μετρίας δυναμικότητας που αρέσκεται στο επιθετικό παιχνίδι κάνει αλόγιστη χρήση του τακτικού μοτίβου της θυσίας. Συνήθως το αποτέλεσμα είναι εις βάρος του. Αρκεί όμως και μία επιτυχημένη έκβαση ανά 20 παρτίδες για να του αναπτερώσει το ηθικό και να ξαναπροσπαθήσει. Στο κάτω κάτω,αυτός περνάει καλά. Η έκφραση είναι εμφατική. Αν παρομοιάσεις μια θυσία με το πέταγμα ενός ξύλινου πεσσού πάνω στον αντίπαλο, όταν τα ξύλα της σκακιέρας τελειώνουν, τότε επιστρατεύεις τα ξύλα μιας κοντινής βιβλιοθήκης όπου σκονίζονται τα σκακιστικά άπαντα.

παράδειγμα: Μου έπαιξε σκωτικό γκαμπί. Έφαγα το δ4, το γ3, μέχρι και το β2 έφαγα. Είπα "φάτα όλα και θα βαστήξεις. Μπορείς να βγεις το χωνί του Μπετόβεν, να κωπηλατήσεις μέχρι την 20, αλλά που θα πάει, καλύτερός του είσαι, θα τον κερδίσεις". Έτσι κι έγινε. Έκανε κανά δυο αμφιβολίες και μετά προκειμένου να κρατήσει την πρωτοβουλία άρχισε να θυσιάζει τα ράφια.

Στο παραπάνω παράδειγμα εντοπίζουμε και τις εκφράσεις "Χωνί του Μπετόβεν", "βάστηξα", "κωπηλασία" και "αμφιβολία".
Ξεκινώντας από την τελευταία, προέρχεται από τη μετάφραση της αγγλικής ερμηνείας του ποιοτικού συμβόλου ?! μιας κίνησης στο σκάκι.

Η "κωπηλασία" (κωπηλάτης-κωπηλατώ-τραβάω κουπί) σημαίνει την κοπιαστική προσπάθεια (συνήθως ανεπιτυχή) να παρατείνεις τον βασανιστικό στραγγαλισμό σου από τον αντίπαλο με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα κουραστεί κι αυτός, θα ξεχαστεί, θα θυμηθεί το φαγητό στο φούρνο, θα κάνει κανά-δυό αμφιβολίες και θα φύγεις με το 1/2 στο παρτιδόφυλλο.

Το ρήμα "βαστάω" (ουσ.: βάστουλας) δηλώνει την αντοχή του σκακιστή στα χτυπήματα του αντιπάλου του. Έχεις καταλάβει ένα ύψωμα, έχεις σκάψει κάποια ορύγματα και ελπίζεις ότι θα βιώσεις τη μάχη του Στάλιγκραντ από πλευράς Σοβιετικών και όχι τη γραμμή Μαζινό από πλευράς Γάλλων.

Η έκφραση "χωνί" ακούγεται συχνά στους σκακιστικούς κύκλους. Αυτό το σκεύος, η χοάνη, που είναι τρύπιο και παρότι μπορεί να περιορίζει ένα υγρό καθώς αυτό φτάνει στο στενό σημείο του στομίου, εντούτοις, αργά ή γρήγορα, το ρευστό, λόγω της ύπαρξης της οπής, θα περάσει από την άλλη. Ο προσδιορισμός κτήσης του χωνιού "του Μπετόβεν" συναντιόταν συχνά προ εικοσαετίας και είχε έναν εμφατικό χαρακτήρα μιας και όλοι φανταζόμασταν ότι ο ολότελα κουφός, από ένα σημείο της ζωής του και έπειτα, ιδιοφυής συνθέτης θα πρέπει να κρατούσε,πριν την οριστική κώφωσή του, ένα τεράστιο χωνί σε κάποιο από τα αυτιά του, μπας και ακούσει τί προσπαθούν να του πουν οι γύρω του. Παρόμοιο ακουστικό,αλλά μικρότερης κλίμακας μπορείτε να δείτε να κρατάνε κάποιοι γέροι στο Λούκυ Λουκ.

Μουτούσης Κωνσταντίνος είπε...

Επισης , "βαρκανιάδα" ,
κατα το επτανησιώτικο βαρκαρόλα.
Σωστότερος όρος για την λεξη
βαλκανιάδα, εισαχθείς απο Σπύρο Σκέμπρη. Αφου για να κρατησεις εναντια σε χωρες οπως Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία και Ρουμανία, χρειαζοταν συνηθως -οπως επεξηγησε κι ο Ελισσαίος- γερο κουπι.

καλοπροαίρετος είπε...

Μου φαίνεται ότι ξεφεύγουμε από την αυστηρά λεξικογραφική μεθοδολογία. Δεν πειράζει, ίσως είναι καλύτερα έτσι.

Υπάρχει και το μεγεθυντικό του κωπηλάτη, ο –

κωπηλάτης του Βόλγα. Το προεξαγγελτικό του μοτίβο είναι το “Va', pensiero” [sull' ali dorate] από το «Ναμπούκο» του Βέρντι, που έχει αυτό το… λικνιστικό του λάμνειν.

Υπάρχει επίσης και το μεγεθυντικό του χωνιού, ο –

χώνος, π.χ. «Μου έπαιξε μια νουβωτέ στο άνοιγμα και βγήκα χώνος». Παραπέμπει και στον ούγγρο σκακιστή Αττίλα Χόνος.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

Λίγο χύμα είναι όλο αυτό με τις ελληνικές και ξένες σκακιστικές αργκό. Ακριβώς γι’ αυτό θα συμμετέχω! Να δηλώσω ότι τα περισσότερα απ’ όσα θα καταθέσω προέρχονται από τον χώρο που σφυρηλάτησε τις σκακιστικές μου αξίες, δηλαδή το καφενείο «Πειραϊκόν» στο Πασαλιμάνι.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ (το)
Απορώ πώς σας ξέφυγε μια τόσο κοινή έκφραση όπως η «τον έκανα διάγραμμα». Υποδηλώνει την όμορφη συνδυαστική νίκη κάποιου, ο οποίος δε θα παραλείψει να δείξει την επίμαχη θέση με καμάρι στο σύλλογο του, ρωτώντας «τι θα έπαιζες εδώ;», όπως δηλαδή γίνεται και με τα δημοσιευμένα στον περιοδικό τύπο διαγράμματα.

ΣΦΥΡΙΧΤΡΑΚΙΑΣ (ο)
Παραλλαγή του «Σφυρίχτρα». Είναι ένας τύπος που με τα χέρια δεμένα πίσω από την πλάτη και με ύφος χιλίων καρδιναλίων περιφέρεται φαινομενικά άσκοπα ανάμεσα στα τραπέζια. Στην πραγματικότητα έχει σκοπό να ψιθυρίσει σε πρώτη ευκαιρία κινήσεις στους φίλα προσκείμενους σκακιστές, νομίζοντας ότι κάθε φορά οι κινήσεις αυτές είναι νικηφόρες, ακόμα κι αν στήνουν στην κίνηση. Η βασική του διαφορά με τον «Σφυρίχτρα» είναι ότι ο «Σφυριχτράκιας», μετά την σοφή του υπόδειξη, απομακρύνεται εξίσου σοφά, γοργά και με ύφος άμωμης παρθένου από το σώμα του εγκλήματος. Γιατί άλλο να σφυρίζεις κινήσεις κι άλλο να σε πιστεύουν.

ΝΟΥΛΑΔΟΡΟΣ (ο)
Κατά το μπαλαδόρος. Ο σκακιστής που έχει την ικανότητα να κρατάει άκοπα την ισορροπία στη σκακιέρα και να συμφωνεί νούλα σε κάθε ευκαιρία. Άλλοτε αυτό οφείλεται στο ήρεμο στρατηγικό του στυλ, κι άλλοτε στο ότι βαριέται θανάσιμα να πολυσκεφτεί. Στα τουρνουά σπάνια πέφτει κάτω από το 50% και σπανιότερα ανεβαίνει πάνω απ’ αυτό.

ΜΠΛΙΤΖΑΔΟΡΟΣ (ο)
Είναι ο χαρακτηριστικός τύπος που δε λείπει από κανέναν σύλλογο και που δεν χάνει ευκαιρία να σου προτείνει ένα μπλιτζάκι στα γρήγορα, άσχετα με το αν είναι 7 το πρωί και το μάτι σου δεν έχει ανοίξει ακόμα ή 2 το βράδυ και λαγοκοιμάσαι κάπου ανάμεσα στο η1 και το θ1, αδιαφορώντας για το αν παίζεις ή είσαι σε πίεση χρόνου εκείνη την ώρα, αδιαφορώντας ακόμα και για το αν μιλάς με την γκόμενα στο τηλέφωνο ή λείπεις σε διακοπές στην Παταγονία. Η μάστιγα αυτή αντιμετωπίζεται από τους άλλους σκακιστές όπως και το ομοιοκατάληκτο αντίστοιχο του μπριτζ: σαν πρεφαδόρος.

ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ (ο)
Κατά το Δικαιόπολις. Είναι ο σκακιστής που καταφέρνει πάντα να βγαίνει χωνί του Μπετόβεν, αλλά κατά παράδοξο τρόπο να ξεγλιστράει και να την σκαπουλάρει με κάτι απίστευτες νούλες. Προκύπτει από το πασίγνωστο ρητό (έπεσε από την Ακρόπολη και στάθηκε όρθιος). Αν μάλιστα τύχει και ο αντίπαλος βιαστεί τότε ο Ακρόπολις ασμένως και ενδόξως φέρνει τούμπα τη σκακιέρα επιβεβαιώνοντας πλήρως τον τίτλο του (όχι μόνο στάθηκε όρθιος αλλά βρήκε και πορτοφόλι).

(Συνεχίζεται)

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

(Δεύτερο επεισόδιο)

ΓΚΑΣΤΡΩΜΑ (το)
Όταν ο συμπαθής αντίπαλος πασχίζει να κρατήσει μια εντελώς χαμένη θέση με κάθε τρόπο, συνεχίζοντας επί μακρών την απέλπιδα άμυνα με τα τρία εναπομείναντα απομονωμένα του πιόνια κι ενώ εσύ έχεις εντωμεταξύ ακυρώσει 4 φορές το ραντεβού σου. Η λέξη προφανώς προέρχεται από τη δυσφορία των τελευταίων μηνών της κύησης και η ευχή «καλή λευτεριά» ταιριάζει και στις δύο περιπτώσεις.

ΞΥΛΙΚΙ ATTACK
Τον όρο τον άκουσα για πρώτη φορά από τον Αντρέα (ένας είναι ο Αντρέας!) τον καιρό που έκανα το αγροτικό μου στα «Δρώμενα». Πρόκειται για το άνοιγμα 1)η4! Που στοχεύει στο ματ νωρίτερα από την 20η κίνηση. Το ποιος θα γίνει ματ, αδιάφορο.

ΞΥΛΙΚΙ DEFENSE
Η θεωρία, ως γνωστόν, εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς. Έτσι, ως απάντηση στο ξυλίκι attack, προέκυψε μετά από επιστάμενη ανάλυση το ξυλίκι defense που χαρακτηρίζεται από το αντιχτύπημα 1)η4! θ5! –άπειρο. Τι να την κάνει την πείρα;

ΠΛΑΣΤΙΚΙΚΙ (το)
Εκτός από τη θεωρία εξελίσσονται και οι εποχές. Το ξύλο γίνεται ντεμοντέ. Έτσι, πρότεινα τότε ως πιο σύγχρονο άνοιγμα το «πλαστικίκι», που έχει πιο στέρεο στρατηγικό υπόβαθρο. Πρώτα παίζεις 1)ζ3 και μετά 2)η4. Το 2)Ρζ2 είναι μια ενδιαφέρουσα βαριάντα, αλλά θέλει ακόμα ανάλυση.

ΟΦΘΑΛΜ! (το)
Έτσι έλεγε ο φίλος μου ο Αριστείδης το ματ, στα τρυφερά φοιτητικά μας χρόνια, όταν ξεμέναμε από φράγκα και τη βγάζαμε με σκάκι, στριφτά τσιγάρα, κόμιξ και φτηνή ρετσίνα. Αν μας έφταναν όμως τα ψιλά για βενζίνη, καβαλάγαμε τον «μπόμπο» και κατεβαίναμε στη Ζέα για…ματόλουτρο.

ΓΙΝΑΤ (το)
Η λέξη επιστρέφει στην τουρκική της ρίζα, αφού κάνει ρίμα με το ματ. Την άκουσα στο «Πειραϊκόν» όταν παίκτης τις που είχε χάσει πέντε στη σειρά (ποιόν κέρδισε η Χαβάη 5-0; Ε, αυτός!) επέμενε να εξαπολύει χειμαρρώδεις επιθέσεις αφήνοντας πίσω του τα Καταλα(υ)νικά Πεδία που λέει και ο Καλοπρό. Φυσούσε και ξεφυσούσε και τα έσπρωχνε με εκδικητικό μένος και με γινάτι, για να πληρωθεί από τον ψύχραιμο αντίπαλο με την ατάκα «το γινάτ’ βγάζει ματ!» καθώς και με ένα ματ σε τρεις.

ΚΟΥΖΙΝΙΚΑ ΣΚΕΥΗ
Αυτή είναι μια ακόμα συμβολή μου στην αργκό των 64. Το είχα γράψει σε μια ανάλυση παρτίδας σε παλιό περιοδικό, κάπως έτσι: «Και ο ίππος πάει στο τάδε τετράγωνο, οπότε ακολουθούν πιρούνια και λοιπά κουζινικά σκεύη».


(Συνεχίζεται, μετά το φαΐ)

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

O Serial Killer χτυπάει πάντα τρεις φορές.

ΚΟΥΝΗΜΑ (το)
Λέμε "αυτός κάτι κουνάει" και αναφερόμαστε στο ότι παίζει σκάκι συμπαθητικά. Εκτός κι αν μιλάμε για τις σεξουαλικές του προτιμήσεις.

ΒΑΛΕ,ΒΑΛΕ,ΒΑΛΕ…
Φράση του post mortem, όταν προκαλείς κάποιον να σου προτείνει κίνηση. «Για βάλε να δούμε…». Αμέσως μετά μαζεύονται όλοι από πάνω, βάζουν κινήσεις, βάζουν τις χερούκλες τους, βάζει ό,τι έχει ο καθένας τελοσπάντων και δε μαθαίνεις ποτέ γιατί έχασες.

ΣΑΧΙΔΙΟΝ! (το)
Copyright του αείμνηστου Θρασυβουλίδη, που είχα την τύχη να τον έχω στον Κρυστάλλη συμπαίκτη και ο Κρυστάλλης την ατυχία να τον έχει παίκτη. «Όπως και να το κάνεις, είναι πιο ευγενικό από ένα απλό σαχ, ρε μαζέττα» μου έλεγε. «Άσε που κάνει και ενδιαφέρουσες ρίμες» συμπλήρωνε με νόημα.

ΚΟΛΩΝΑ
Η κάθετος, η στήλη. Οκτώ κολώνες στην σκακιέρα αλλά το οικοδόμημα συνήθως σαθρό.

ΠΕΡΠΕΤΑΛΟΥΔΑ
Το διαρκές σαχ. Προέρχεται μάλλον από το γαλλικό «εσέκ περπετουέλ». Έχουμε και μια άλφα κουλτούρα.

ΚΑΡΑΜΑΖΕΤΑΣ
Ο πραγματικά αδιόρθωτος μαζέτας. Λογοτεχνική εκδοχή, το Καραμαζετώφ.

ΜΑΖΕΤΟΜΑΝΑ
Κατά το νερομάνα, καβουρομάνα κτλ. Η πηγή δηλαδή της μαζετοσύνης, η πρωταρχική ουσία, η πλατωνική ιδέα, ρε μαζέτες, πως το λένε.

ΜΑΖΕΤΟΦΩΛΙΑ
Σύλλογος με αθρόα παραγωγή ή με συνωστισμό μαζετών. Σαν τον δικό μου ας πούμε.

ΚΟΠΑΝΗΜΑ
Η περιφανής νίκη ή αντίστοιχα η ταπεινωτική ήττα: «Αυτόν τον έχω κοπανήσει τρεις φορές. Στην ανάλυση».

ΖΑΡΙΚΙΟ
Άλλη μια δικιά μου εφεύρεση (αν σφάλλω ας με διορθώσει κάποιος, απλά δεν το έχω ακούσει πρωτύτερα). Είναι η εκδοχή του παιχνιδιού με ζάρια. Συνεκδοχικά το σκάκι χωρίς σχέδιο, όπου κάθε κίνηση είναι ζαριά. Δεν είναι επομένως τυχαίο που είναι δικής μου εφεύρεσης.

Μου έπεσε βαρύ το φαί, αλλά αν σκεφτώ κι άλλα θα επανέλθω και αυτό είναι πολύ σοβαρή απειλή.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

Χώνεψα.

ΦΙΓΟΥΡΕΣ
Συνήθως τα ελαφρά κομμάτια: "Του φύτεψα δυο φιγούρες στο ροκέ και τον έκανα αγνώριστο"

ΤΖΙΡΙΤΖΑΝΤΖΟΥΛΕΣ
Όχι αυτές του Ελισσαίου. Λέγεται όταν κάποιος μπερδεύει τη θέση, βάζει περιπλοκές: "Μου κάνεις τζιριτζάντζουλες, ε;"

ΓΕΩΜΗΛΟΝ
Ουχί το εδώδιμον. Σκωπρική ονομασία για την "πατάτα", την κακή κίνηση. Έχω ακούσει και το "παίζει πατατί-πατατά!".

ΣΤΗΣΙΑ
Θυσία με αμφίβολο αποτέλεσμα που στη νεκροψία αποδεικνύεται καραπατάτα.

ΑΛΦΑ-ΑΛΦΑ
Έτσι μου έλεγε συχνά ο Δεληκανάκης.
"Σήμερα έκανα φοβερή νίκη! Άλφα-άλφα!" -"Σοβαρά;Για δείξε" -"Τί να δείξω ρε; Άνευ Αγώνα κέρδισα".

ΑΝ ΠΙΑΣΑΝ
Το άκουσα κι αυτό στο καφενείο όταν ο κύριος άφησε έναν ίππο απροστάτευτο και ο άλλος του τον βούτηξε εν ριπή οφθαλμού. "Ωχ! Τί ήταν αυτό;" έσκουξε ο πρώτος. "Αν Πιασάν!" εξήγησε ο άλλος με χαμόγελο.

ΔΡΑΚΟΥΛΙΑΡΗΣ
Ο ειδήμων στο άνοιγμα του Δράκου.

ΓΑΪΔΟΥΡΙ
Υποτιμητικά το άλογο, ιδίως όταν βρίσκεται παραπεταμένο σε καμιά γωνιά.

ΒΙΔΩΜΑ
Όταν ο παίκτης δεν αρκείται στην τοποθέτηση του κομματιού στο τετράγωνο αλλά το στρίβει και το πιέζει επίμονα πάνω σ' αυτό λες και υπάρχει από κάτω μια σχετική οπή στην οποία πρέπει να χωρέσει η βάση του. Όλο το σκηνικό, για να γίνει εμφατικότερη η κρίσιμη κίνηση ή έστω να καταρρακωθεί το ηθικό του αντιπάλου.

ΕΛΒΕΤΙΚΟ ΓΚΑΜΠΙ
Όταν κάποιος χάνει ή κάνει ισοπαλία στον πρώτο γύρο του τουρνουά με αποτέλεσμα να έχει καλύτερες κληρώσεις στη συνέχεια. Δεν είναι κακή ιδέα. Το κακό είναι που το ελβετικό γκαμπί μου συμβαίνει σχεδόν πάντα στον τελευταίο γύρο.

Ώρα για σιέστα. Όλο και κάτι θα ονειρευτώ.

Schrödinger's Cat είπε...

Συγκεντρώνεται αρκετό υλικό. Την επόμενη Κυριακή, θα ανεβάσουμε όλες τις προσθήκες σε νέα ανάρτηση, ώστε να μπει το project και σε ωραία βιτρίνα.

Μουτούσης Κωνσταντίνος είπε...

Υπέροχη συνεισφορα και απ' τον Παναγιώτη που μας υπενθημησε και καποια all time classics!
αργκω-ναυτικης εκστρατειας συνέχεια:

Κάππα δέκα (Κ10):

Φανταστικο τετράγωνο της σκακιέρας, του οποίου το όνομα αναφωνων με ένταση , θαμών τις του καφενείου "Πανελλήνιον" εν Αθήναις , αφου ειχε παιξει καλη κίνηση, επεδίωκε να στρέψει έτσι και των υπολοίπων την προσοχή στα τεκταινομενα της παρτίδας του.

Είναι δουλειά μου:

Πολυσημαντος φράσις που πρωτοακουστηκε στον κυκλο των Ελλήνων GM γυρω στις αρχες τις δεκαετιας του 90 και μαλλον προερχομενη απο το αμερικανικο "it's not your business".
Δηλωτικη του οτι ειμαι ειδικός, σπεσιαλιστας σε ενα
ανοιγμα η σε εναν τυπο θεσεων.
Μαζι με το "δεν", ενίοτε και προτρεπτικη εγκατάλειψης.
π.χ - Ειδες παρτιδάρα προχτες
ο Κασπαροβ με τον Ιβαντσούκ ;
Φοβερη καινοτομια στην 25η κινηση με τα μαυρα ! Τελικά η Νάιντορφ ειναι δουλειά του !
- Μα καλα, πηγες κι επαιξες σ'αυτον τον παικτη για πρωτη φορα Γκρίνφελντ ; Γιατι δεν έπαιζες την
αγαπημενη σου ινδικη του βασιλια που εχεις κανει τοσα καλα αποτελεσματα; αφου η Γκρινφελντ δεν ειναι δουλεια σου !
- Ασε με να συγκεντρωθω στην παρτιδα και μη μου μιλας τωρα γιατι πιστευω σιγουρα οτι θα κερδισω, αυτα τα φιναλε πιονιων ειναι δουλεια μου !
-Αυτη η θεση δεν ειναι δουλεια σου, καλυτερα να εγκαταλειψεις για να'σαι φρεσκος και να προετοιμαστεις καλα για αυριο.

Δροσερη μινιατουριτσα: (εξ ου και "τον δροσισα")

παρτιδα που παιζεται στα καλοκαιρινα τουρνουα και κραταει το πολυ 25 κινησεις.

μου αρέσει ο τζόγος είπε...

Αντί μαζετοφωλιάς συνήθης χαρακτηρισμός είναι και καφενείο.Ομοίως για παίχτη που τα παρασπρώχνει.

Μετά πάλι από 6 συνεχόμενες ήττες είναι 0-0-0,Ργ1-β1-α1 και μετά στην τσέπη και σπίτι.

Δημήτρης Σκυριανόγλου είπε...

Και δύο-τρία ακόμη που θυμήθηκα (αν μου έρθει κανένα ακόμη θα το γράψω):

Καραμπίνα (η):
Το στυλ παιχνιδιού όπου ο ένας από τους δύο παίχτες επιδιώκει τις συνεχείς αλλαγές με την ελπίδα να φτάσει σε ξερό ισόπαλο φινάλε ή γενικώς σε μια ξερή ισόπαλη θέση.Αν οι αλλαγές έχουν στόχο ένα κερδισμένο φινάλε τότε χρησιμοποιείται η πιο "κυριλέ" έκφραση: "Απλοποίηση σε κερδισμένο φινάλε" :-)

Πρήξιμο (το):
Όταν ένας εκ των δύο αντιπάλων εκ του ασφαλούς (δηλ. από θέση που δεν κινδυνεύει να χάσει, συνήθως στο φινάλε), "πρήζει" τον αντίπαλό του με μανούβες, φαινομενικά αδιάφορες, επαναλήψεις της θέσης, αναδιατάξεις κτλ με στόχο να τον κουράσει ή να τον "χαλαρώσει" ώστε να κάνει κάποιο λάθος.

Έρχεται ο Τζίγγερ! :
Έκφραση που άκουσα από το Γιάννη Νικολαΐδη και χρησιμοποιείται όταν επίκειται κάποια μανούβρα κομματιού ή κάποια διάσπαση αποφασιστικού χαρακτήρα.

Θα μου 'ρθουν κι άλλα :-)

Ανώνυμος είπε...

Καλά έχω ρίξει τρελό γέλιο..Προβλέπω στο συγκεκριμένο post να γίνεται ολόκληρη διατριβή...:)

Η δικιά μου ανώνυμη συνεισφορά :

Ματ και κομματ (Οταν τρως κομμάτι κάνοντας ματ ). Σκοπτικό σχόλιο για ένα "συντριπτικό" κτύπημα. :))

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

τεστ
[b]μαυρίλα[/b]

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

Φτού!

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

Επιστρέφω Δημήτριος κι ας μην μπορώ να γράψω μαύρα.

ΧΩΝΙ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ (το)
Σαν του Μπετόβεν, αλλά πιο μεγάλο.

ΚΑΚΟΣ (ο)
Κατ’ ευφημισμό ο αντίπαλος. Εδώ που τα λέμε, κάποιος που θέλει να μας κερδίσει πώς μπορεί να είναι καλός;

ΚΟΜΠΟΣ (ο)
«Τον έκανα κόμπο» λέμε όταν ο κακός (βλ.λ.) έχει στριμωχτεί άγρια, σφίγγεται σαν κόμπος και η θέση του υποφέρει από αναπνευστικά προβλήματα, σε βαθμό που να κοντεύει να γίνει τσούξβανγκ. Αν ο αντίπαλος μας είναι κάπως συμπαθής (λέμε αν), τότε μπορούμε να πούμε και «τον έκανα φιόγκο». Είναι πιο καλλιεπές.

ΝΕΚΡΟΨΙΑ (η)
Αυτό που ακολουθεί την παρτίδα, η ανάλυση δηλαδή όπου οι παίκτες προσπαθούν να δουν εν ηρεμία μπας κι έχουν παίξει και καμιά καλή κίνηση ανάμεσα στις πατάτες. Ο νικητής τότε προσπαθεί να δείχνει κιμπάρης και μεγαλόψυχος, ενώ ο ηττημένος προσπαθεί να βρει με ποιον τρόπο κέρδιζε. Το λήμμα προέρχεται μάλλον από τον θάνατο της αντικειμενικότητας.

ΚΟΠΑΝΑΩ
Ρήμα που χρησιμοποιείται για να τονίσει όχι τόσο την πειστική νίκη όσο τον ανελέητο χαρακτήρα του θριαμβευτή, αφού φέρνει στο νου τα παθήματα ευγενούς κεφαλόποδου που, αφού το σκοτώσουν, το δέρνουν κιόλας.

ΠΕΛΑΤΗΣ (ο)
Η Ε.Π.Μελισσίων, ο Γαλανόπουλος και ο Πρεβενιός. Ο όρος δηλώνει αντίπαλο παίκτη ή ομάδα με την οποία η Κάισσα θέλησε να έχουμε σερί νικών ή έστω ευρύ θετικό σκορ. Ελπίζω οι προαναφερθέντες να μην τσαντιστούν, πλάκα κάνω. Εξάλλου ο πελάτης έχει πάντα δίκιο.

ΖΟΥΛΑΡΩ
Παίζω ζούλα. Ζούλα όλοι ξέρουν τι είναι αλλά ας επιχειρήσω έναν ορισμό. Είναι λοιπόν μια κίνηση γεμάτη πονηριά και δόλο που στήνει μια φτηνή παγίδα στον αντίπαλο. Αν αυτός δεν προσέξει, τσαφ! του’ ρχεται η κεραμίδα κατακέφαλα. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο συνίσταται η ζούλα να συνοδεύεται από απλανές βλέμμα, αδιάφορο σφύριγμα, ανάλυση των καιρικών συνθηκών και λοξές ματιές προς την αντίθετη πλευρά της σκακιέρας απ’ αυτή που παίχτηκε.

ΣΟΥΡΩΤΗΡΙ (το)
Θέση στη σκακιέρα που έχει πιο πολλές τρύπες κι από ελβετικό τυρί. Μερικές φορές μυρίζει και σαν τέτοιο.

ΜΠΟΥΡΙ ΤΗΣ ΣΟΜΠΑΣ (το)
Όργανο αναρρόφησης Έλο. Εικονοπλαστικός ο όρος, θυμίζει το ρούφηγμα πορτοκαλάδας με καλαμάκι, απλά δίνει μια μικρή έμφαση στην διατομή, άρα και στην ποσότητα μετάγγισης του Έλο.

Εννοείται πως δεν τα έχω πει όλα, αλλά ακόμα κι εγώ πρέπει κάποτε να κοιμάμαι.

trilizas είπε...

Ρομπέν των Έλο

Ο παίκτης που κοπανά ισχυρούς παίκτες και χάνει από θεωρητικά πιο αδύνατους.Άρα μεταβιβάζει τα έλο από τους ισχυρούς στους αδύνατους.

Περιέργεια (από γνωστό μαιτρ που συχνάζει στους Αμπελοκήπους)

Συνώνυμο του αμφιβολία που περιέγραψε ο Ελισσαίος. "Σε αυτό το σημείο έβαλα μια περιέργεια"

Περιπλοκάδα (από τον ίδιο μαιτρ)

Κίνηση που περιπλέκει τη ροή του παιχνιδιού.

Ξύλο (ή έπιπλο (από τον ίδιο μαιτρ))

Συνήθως αναφέρεται σε φου περιορισμένης κινητικότητας λόγω πολλών ομόχρωμων μπλοκαρισμένων πιονιών της ίδιας παράταξης.

Ανώνυμος είπε...

Μια μικρή συμπλήρωση: Ο προαναφερθείς "φους" στη νεοελληνική σκακιστική ορολογία απαντάται και ως "φούφωτος". Και μη με ρωτήσετε "ποιος φούφωτος?"...

trandism είπε...

Εμείς πάλι στην παρέα λέγαμε το χωνί του Νίμτσοβιτς, ο οποίος δεν ξέρω τι μας έφταιγε..

Ενω την καραμπίνα που αναφέρει ο Σκυριανόγλου, εγώ ακόμα τη χρησιμοποιώ για να περιγράψω συγκεκριμένη κίνηση, ας δώσω ένα παράδειγμα:

1.d4 d5, 2.Nf3 e6, 3. Bf4 Bd6 (καραμπίνα τα φου)

Πολύ συχνά στο μέσο κάτι αντίστοιχο με ντάμες, ειδικά όταν ο αντίπαλος του παίκτη που καραμπινιάζει τις ντάμες δεν μπορεί να αλλάξει γιατί θα βγει σε χαμένο φινάλε, οπότε την αποσύρει προς τα πίσω.. Οπότε έχει νόημα και το "Σου καραμπινιάζω τη ντάμα μέχρι να τη βάλεις στο Κ-0"

Μου κάνει εντύπωση που δεν αναφέρθηκε το "στούκι", συνώνυμο της θυσίας..

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

test 2
μαύρη μαυρίλα

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

Αχά!
Συνονόματε ευχαριστώ, ο Γάτος μου έλεγε το < "αγκύλη".

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

Αργκούς (κατά το Αργούς, Αργυρούς κτλ, που δε λέει κι ο Σαραντάκος) συνέχεια.

ΚΥΡΙΑ (η)
Είθιστε να λέγεται η βασίλισσα, τουλάχιστον όταν πρόκειται για τη δική μας. Η άλλη δε πα να’ ναι και πόρνη, λίγο μας κόφτει. Έχω ακούσει και το ωραίο διάλογο: «Δε στέκει εκεί η Κυρία. Τρώγεται από τον πύργο», και ο ανακλησίας: «Δεσποινίς παρακαλώ, δεσποινίς και άμαθη».

ΕΛΟΥΧΟΣ (ο)
Κατά το εκατομμυριούχος. Ο κάτοχος Έλο, άρα όλοι πρακτικά οι παίκτες πλην του Καλοπροαίρετου. Συναντάται πιο συχνά στα σύνθετα: υψηλοελούχος/χαμηλοελούχος.
«Αυτή η ομάδα όλο χαμηλοελούχους έχει, γι’ αυτό είναι χαμηλοβλεπούσα».

ΘΕΛΟ (το)
Το είχα γράψει κάποτε καυτηριάζοντας την ενοχλητική τάση του Έλο μου να αδρανεί για δεκαετίες: «Δεν είναι Έλο το δικό μου, είναι Θέλο (κι άλλο)». Τώρα πια μπορώ να το κατοχυρώσω.

ΞΥΡΑΦΙΑ (τα)
Το ζεύγος των αξιωματικών που όταν συντονιστεί «ξυρίζει» πέρα για πέρα τη σκακιέρα. Το δύσκολο είναι βέβαια να μείνεις με το ζεύγος και το ακόμα πιο δύσκολο να το συντονίσεις. Επίσης θυμίζω ότι μόνο στο τέλος ξυρίζουν τον γαμπρό. Στον άχαρο ρόλο του γαμπρού ο ρουά αντίθετου χρώματος.

ΟΡΦΑΝΟ (το)
Το απομονωμένο πιόνι που παραμένει και αφύλακτο. Χωρίς προστασία, χωρίς κηδεμονία, χωρίς συγγενείς και φίλους, χωρίς στοργή και προδέρμ, ανέστιο, άμοιρο, απελπισμένο. Ελπίζω να σας συγκίνησα.

ΜΑΣΟΥΡΙ (το)
Η συσσώρευση υλικού σε μια στήλη ή σε μια πλευρά τις σκακιέρας. Παραπέμπει στη γνωστή έννοια της μακρόσυρτης αλληλουχίας και μπορεί να έχει αρνητική («μασούρι τα ‘κανες τα πιόνια στη γάμα») ή θετική χροιά («Πώς ν’ αμυνθεί; Έχω ένα μασούρι κομμάτια στην πτέρυγα»).

ΔΙΑΡΚΕΣ ΜΑΤ (το)
Συναντάται συνήθως στη νεκροψία (βλ.λ.) όταν κάποιος έχει επίθεση και έχει στα σίγουρα την περπεταλούδα (βλ.λ.), αλλά τότε βλέπει και την κίνηση που κερδίζει. Επίσης ειρωνικά όταν ο κακός (βλ.λ.) προσπαθεί να βρει διαρκές σαχ αλλά δεν προλαβαίνει, αφού γίνεται οφθάλμ (βλ.λ.).

ΦΟΥ-ΜΑΝ-ΤΣΟΥ (ο)
Ο Αξιωματικός, αλλά όχι όποιος- όποιος. Μιλάμε για κείνον τον διαβολικό Φου που καραδοκεί σ’ ένα απομακρυσμένο τετράγωνο της διαγωνίου και μηχανορραφεί για να κάνει τη ζημιά ή που ελλοχεύει πίσω από μια θανάσιμη μπαταρία. Και ο φου θέλει το Γερμανό του, κι ας είναι και Κινέζος.

ΒΙΤΣΙΑ (η)
Η βίτσια κάνει λογοπαίγνιο με τη ρωσική λέξη «νίτσια», που σημαίνει νούλα, τουλάχιστον μέχρι να με διορθώσει ο Καλοπρό. Δηλώνει την ανούσια επιμονή που δεν καταλήγει πουθενά. «Τι έκαναν αυτοί;» -«Βίτσια» -«Εννοείς νίτσια;» -«Νίτσια είναι όταν κάνεις νούλα σε μισή ώρα. Όταν παίζεις 150 κινήσεις μπρος πίσω, είναι βίτσια».

Τώρα που έμαθα τα μαύρα θα τα βρείτε σκούρα

Καλέσης Νίκος είπε...

ΞΥΡΙΣΜΑ-ΚΟΥΡΕΜΑ
Καθαρίζω τη θέση χωρίς περιπλοκές
(συνήθως κυκλοφορούν 2 αξιωματικοί στη σκακιέρα)

ΧΕΙΡΑΨΙΑ
Ο αντίπαλος εγκατέλειψε

ΠAΙΠ (PIPE)
Απαράδεκτη Κίνηση

EΓΚΑΤΕΛΕΛΕΣ ή ΕΓΚΑΤΑΛΉΨΟΓΛΟΥ
Παίκτης με χαμηλό έλο που του αρέσει να εγκαταλείπει όταν έχει πιόνι κάτω

ΧΟΤΖΑΣ
Η θέση του δεν βλέπεται

ΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΓΚΙΩΝΗΣ
Επίσκεψη του τελευταίου κομματιού στην επίθεση που τελειώνει τη θέση


ΤΟΝ ΕΙΔΑΤΕ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΗ?
Απέλπιδα προσπάθεια να βρεθεί αντιπαιχνίδι σε χαμένη θέση

ΕΠΑΙΧΘΗ ΠΑΙΠ ΚΑΙ ΧΛΩΜΙΑΣΕ
Παίχτηκε μία απαράδεκτη κίνηση που επιβαρύνει αισθητά τη θέση

ΤΑ ΑΥΤΙΑ
Παίχθηκε α3 και θ3

ΚΡΑΤΗΜΑ
Ελέγχω το αντιπαιχνίδι του αντιπάλου με στόχο τη νίκη και όχι την ισοπαλία όπως λανθασμένα φαινεται εκ πρώτης όψεως

ΕΣΥ ΘΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΠΟΤΕ
Θαυμασμός υψίστου είδους σε μαζέτα που νομίζει ότι έπαιξε τρομερή κίνηση

Gypaetos είπε...

Έχω ρίξει τρελό γέλιο, γράψτε κι άλλα! Καταθέτω και το δικό μου μικρό λιθαράκι:
«Μου σηκώθηκε», «του έχει σηκωθεί» κ.λπ. (πεπαλαιωμένη φράση, χρησιμοποιούνταν συχνότερα στα μπλιτς): Για τον αδαή, μη σκακιστή, η φράση παραπέμπει σε εξωαγωνιστική, μη πνευματική δραστηριότητα άρρενος σκακιστή, όμως πρόκειται για αναφορά στα παλιά σκακιστικά ρολόγια και στην πίεση χρόνου (είναι η «σημαία» εκείνη που στην πραγματικότητα σηκωνόταν)! Παράδειγμα: μου έστησε εν ψυχρώ διαφορά, αλλά με τις σηκωμάρες που είχα δεν έβλεπα την τύφλα μου!

Ανώνυμος είπε...

ΑΕΡΙΖΟΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ
Βασιλιάς του οποίου η προστατευτική πιονοδομή μπάζει αισθητά. πχ φιανκέτο απο το οποίο απουσιάζει ο φου

Ανώνυμος είπε...

ΑΙΜΟΔΟΤΗΣ

Παίχτης με υψηλό έλο, συνήθως μεγάλης ηλικίας, ο οποίος λόγω αγωνιστικής κάμψης μοιράζει πλέον απλόχερα μονάδες έλο στις νέες γενιές!