Αρχηγικό μοντέλο στο σκάκι

Από τον κ. Βασίλη Μπετσάκο, πρόεδρο της Σκακιστικής Παρέμβασης Τριανδρίας, έλαβα το παρακάτω κείμενο, που περιέχει θλιβερές διαπιστώσεις για τα σκακιστικά δρώμενα, αλλά ελπίζω τουλάχιστον να αποτελεί έναυσμα για γόνιμη συζήτηση:


Το αρχηγικό μοντέλο στη διοίκηση των σκακιστικών κοινών
(και οι παρενέργειές του)

Και τα σκακιστικά κοινά περνάνε κρίση. Ποικίλα συμπτώματα μας επιτρέπουν να τη διαπιστώσουμε:

• Καταφανής δυσαρμονία ανάμεσα στις αποφάσεις της διοίκησης και το κοινό αίσθημα σωματείων και σκακιστών (βλ. ενδεικτικά την απόφαση της ΕΣΟ για τη σύνθεση της Α΄ Εθνικής).
• Πολιτειακή απαξίωση (βλ. με ποια άλλα αθλήματα συγκαταλέχθηκε το σκάκι στα γκρουπ χρηματοδότησης από την Πολιτεία).
• Διαρκής αμφισβήτηση για πολλά και ποικίλα ζητήματα· δεν υπάρχει σχεδόν καμία προοπτική ή ιδέα που να συσπειρώνει τον σκακιστικό κόσμο (βλ. γκρίνια για τα Διασυλλογικά Πρωταθλήματα).
• Παντελής έλλειψη μακροπρόθεσμου κεντρικού σχεδιασμού, πλειοδοσία σε συγκυριακές επιλογές.
• Διαρκής αύξηση του κόστους για τους σκακιστές –και μάλιστα για τους νεαρούς αθλητές (βλ. ενδεικτικά την αύξηση κατά 66,% στο παράβολο των Προκριματικών της ΕΣΣΘ-Χ, από 12 σε 20 Ευρώ, και την καθιέρωση για πρώτη φορά παραβόλου στις Περιφερειακές Σχολικές Διοργανώσεις της Θεσσαλονίκης).
• Υποβάθμιση του Πανελληνίου Πρωταθλήματος (σε ποιο άλλο άθλημα απείχαν τόσες ομάδες από την κορυφαία εθνική διοργάνωση;).
• Στροφή του σκακιστικού κόσμου στα πολυδάπανα Ατομικά Τουρνουά, που σχεδόν πάντα συνδυάζονται με τη διαμονή σε κάποιο πολυτελές ξενοδοχείο.

Μέρος του προβλήματος οφείλεται στο αρχηγικό μοντέλο διοίκησης των σκακιστικών κοινών, το οποίο επικράτησε στη χώρα μας τα τελευταία τουλάχιστον χρόνια (βλ. ενδεικτικά ΕΣΟ και ΕΣΣΘ-Χ). Είναι προφανές ότι το μοντέλο αυτό, καθώς και οι άνθρωποι που το προσωποποίησαν, πρόσφερε ό,τι είχε να προσφέρει. Εδώ και πολλά χρόνια συντηρείται μέσω παρασκηνιακών συναλλαγών, πρόσκαιρων επιλογών, ανίερων συμμαχιών.
Οι αρνητικές παρενέργειες του αρχηγικού μοντέλου ομαδοποιούνται, κατά τη γνώμη μου, σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:

Α) Υποβάθμιση των δημοκρατικών διαδικασιών.
- Αδιαφάνεια στη λήψη αποφάσεων. Καίριες επιλογές περνάνε από τα Συμβούλια χωρίς ψηφοφορίες.
- Συμμετοχή σε Γενικές Συνελεύσεις σωματείων που θα έπρεπε βάσει Καταστατικού να έχουν διαγραφεί από τις Ενώσεις τους. Σωματεία-φαντάσματα!
- Συνελεύσεις που συζητάνε θέματα ανύπαρκτα στην Ημερήσια Διάταξη. Σύμβουλοι που απουσιάζουν πάντοτε και δεν αναπληρώνονται ποτέ. Απαρχαιωμένα Καταστατικά. Συμβούλια που μπορούν να παραμείνουν νόμιμα και ενεργά, ακόμα κι αν έχουν παραιτηθεί περισσότερα από τα μισά μέλη τους.
- Πλειοψηφικά εκλογικά συστήματα. Σύμβουλοι-πρόβατα, παρατάξεις-μαντριά.
- Άγνοια ή και απαξίωση των διαδικασιών δημόσιου διαλόγου.
- Ανενεργείς Επιτροπές. Αποτελμάτωση.

Β) Υποβάθμιση του καθαρά αγωνιστικού τομέα, αλλά και της σχετικής με αυτόν δημοσιότητας.
- Απαξίωση των Διασυλλογικών Πρωταθλημάτων τόσο από τον σκακιστικό κόσμο όσο και από την κοινωνία.
- Παντελής αδιαφορία των ΜΜΕ για το σκάκι και τις μεγάλες εγχώριες διοργανώσεις.
- Αδυναμία διείσδυσης στα σχολεία και τη σχολική ζωή.
- Παραθεώρηση των αξιών του ερασιτεχνικού αθλητισμού. Ενίσχυση ενός (ανεδαφικού) πνεύματος επαγγελματισμού και πρωταθλητισμού.

Γ) Οικονομικά και διοικητικά προβλήματα .
- Κρατικοδίαιτο οικονομικό μοντέλο.
- Παντελής αδυναμία αυτοχρηματοδότησης. Ομοσπονδίες και Ενώσεις «χωρίς πρόσωπο» απέναντι στην πολιτεία αλλά και την κοινωνία.
- Συντήρηση ενός πνεύματος νεοπλουτισμού σε πλήρη δυσαρμονία με την ευρύτερη οικονομική κρίση.
- Και ίσως το κυριότερο και θλιβερότερο: Απροθυμία ανθρώπων που αγαπούν ειλικρινά το σκάκι να ασχοληθούν και να προσφέρουν στη διαχείριση των κοινών.

Πρέπει να τελειώνουμε πια με το αρχηγικό μοντέλο. Μια αρχή θα μπορούσε να γίνει, αν οι ίδιοι οι επί δεκαετίες κρατούντες το συνειδητοποιήσουν και αφήσουν τις καρέκλες. Με την εμπειρία τους μπορούν να προσφέρουν και από μη αρχηγικές θέσεις. Αν δεν το κάνουν όμως οι ίδιοι, πρέπει επιτέλους να ενωθούμε και να τους εξαναγκάσουμε.

ΥΓ
Τα παραπάνω γράφονται με ειλικρινές ενδιαφέρον για το σκάκι και –απολύτως- χωρίς καμία βλέψη συμμετοχής σε οποιαδήποτε δημόσια θέση έξω από τον μικρό σκακιστικό σύλλογό μου.